Тупроқдаги сув миқдори Ер қуруқлик массасининг 77,6 фоизида сезиларли даражада камайди
ASTANA. Kazinform - Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг Чўлланишга қарши кураш бўйича конвенцияси (UNCCD) экспертлари сўнгги 30 йил ичида тупроқдаги сув миқдори қуруқликнинг 77,6% да сезиларли даражада камайиб, қурғоқчил ва чўл ҳудудлари умумий майдони 7,6 фоизга ошганини аниқладилар, дея хабар беради Kazinform агентлиги ТАССга таяниб.
- Бизнинг таҳлилимиз узоқ вақтдан бери глобал чўлланиш билан боғлиқ тенденцияларни ўраб олган ноаниқликни йўқ қилди. Биз биринчи марта бу инқироз кўламини жиддий илмий даражада ойдинлаштирдик, шунингдек, унинг Ер юзидаги миллиардлаб одамлар ҳаётига таҳдид солаётганини ҳам очиб бердик, — дея UNCCD ижрочи директори Иброҳим Тшоу конвенция матбуот хизмати хабаридан иқтибос келтирди.
Хабарда таъкидланганидек, Ернинг глобал чўлланиши бўйича биринчи тўлиқ маъруза UNCCD экспертлари томонидан шу йил биринчи марта Яқин Шарқда Саудия Арабистони пойтахти Ар-Риёдда бўлиб ўтадиган конвенциянинг навбатдаги саммитига тайёргарлик кўриш мақсадида тайёрланган. Климатологлар, тупроқшунослар, гидрологлар ва бошқа тегишли мутахассислар БМТнинг чўлланишга қарши кураш тўғрисидаги конвенцияси имзоланган 1994 йилдан буён вазият қандай ўзгарганига баҳо берди.
Таҳлиллар шуни кўрсатдики, чўл ва қурғоқчил ҳудудларнинг умумий майдони ўттиз йил ичида 37,5% дан 40,6% гача кўтарилган, тупроқ ва яшаш жойларидаги сув миқдори эса қитъалар ва ороллар минтақаларининг 77,6% ида сезиларли даражада камайди. Натижада 4,3 млн. км қитъаларнинг нам ҳудудлари чўл ва қуруқ тупроқларга айланди, бу Ҳиндистондан уч баравар каттароқдир.
Тадқиқотчиларнинг ҳисоб-китобларига кўра, ҳозирда 2,3 миллиардга яқин одам чўл ва қуруқ ерларда истиқомат қилади, уларнинг аксарияти (1,35 миллиард ва 620 миллион) Осиё ва Африкада яшайди. Охирги ўттиз йилликда бу кўрсаткичлар қарийб учдан бир қисмга ошди ва бу ўсиш нафақат у ердаги аҳоли сонининг кўпайиши, балки тез чўлланиш билан ҳам боғлиқ. Олимлар аср охирига бориб, сайёрамизнинг қурғоқчил ва чўл ҳудудларида деярли 5 миллиард одам яшашини кутмоқда.
Минтақавий миқёсда бу тенденциялар Европада энг кучли бўлиб, уларнинг 95% 1994 йилдан бери тупроқ намлиги ва яшаш жойларида сезиларли пасайишларни бошдан кечирди. Африка (88%) ва Осиёда (86%) деярли тенг даражада кенг кўламли, аммо анча хавфли силжишлар содир бўлди, уларнинг тахминан 49,6% ва 30% аҳолиси ҳозир қуруқ ва чўл ҳудудларида истиқомат қилади. Келажакда бу сайёрамизнинг аҳоли энг зич жойлашган ҳудудларида озиқ-овқат ва сув ресурслари билан боғлиқ жиддий муаммоларни келтириб чиқариши мумкин, дейди БМТ экспертлари.
Эслатиб ўтамиз, иқлим ўзгариши бутун дунё бўйлаб довуллар тезлигини ўртача 29 км/соатга оширгани ҳақида хабар берган эдик.
ТАСС ҳамкор агентлиги томонидан Кazinform учун махсус тақдим этилган.
