Қозоғистонликлар учун 2024 йил нима билан эсда қоларли
ASTANA. Kazinform - 2024 йил Қозоғистон учун йирик сиёсий, иқтисодий ва ижтимоий ўзгаришлар даври бўлди. Kazinform таҳририяти мамлакат тарихида албатта қоладиган энг муҳим воқеаларни эслаб қолишни тавсия этади.
Вақт конвертацияси
29 февралдан 1 мартга ўтар кечаси Қозоғистон Ҳукумат қарори билан ягона UTC+5 вақт минтақасига ўтди. Мамлакатнинг 15 та вилояти соатларини бир соат орқага сурди.
Ягона вақт минтақаси ғояси қозоғистонлик олимлар томонидан илгари сурилган. 2023 йил апрель ойида тузилган ишчи гуруҳ ушбу вариант кўпчилик ҳудудларнинг табиий вақтига энг мос келади, деган қарорга келди.
Катта миқёсдаги сув тошқинлари
Баҳорда Қозоғистон сўнгги 80 йилдаги энг йирик сув тошқинларга дуч келди. 12 минг уй ва 5 мингдан ортиқ дача сув остида қолган. 120 мингдан ортиқ қозоғистонликлар эвакуация қилинди ва давлат хавфли ҳудудлардан одамларни кўчиришга мажбур бўлди. 10 та ҳудудда фавқулодда ҳолат эълон қилинди.
Сув тошқинларига қарши курашга Фавқулодда вазиятлар вазирлиги, Ички ишлар вазирлиги, Миллий гвардия, Қуролли кучлар ва Миллий хавфсизлик қўмитасининг барча кучлари жалб этилган.
Бутун мамлакатдан келган қозоғистонликлар жабрланганларга ёрдам бериш учун бирлашди. Катта сув оқибатларини бартараф этишда жами 30 мингга яқин кўнгилли иштирок этди.
Президент Қасим-Жомарт Тоқаев оғир вазият муносабати билан Қозоғистон халқига мурожаат қилар экан, барча жабрланганларга етказилган зарарни қоплаш бўйича топшириқ берди. Шу тариқа, 30 мингдан ортиқ оилага 100 БҲМ миқдорида бир марталик компенсация ва йўқолган мол-мулки учун компенсация тўланди.
ШҲТ саммити
3-4 июль кунлари Астана шаҳрида Шанхай ҳамкорлик ташкилотига аъзо давлатлар Давлат раҳбарлари кенгашининг 24-мажлиси бўлиб ўтди. Шу йилга қадар ШҲТга 9 та давлат аъзо бўлган: Қозоғистон, Ҳиндистон, Эрон, Хитой, Қирғизистон, Покистон, Россия, Тожикистон, Ўзбекистон.
Бу йил ташкилотга Беларусь қўшилди. Яна бир янгилик шундаки, илк бор ШҲТ+ форматида аъзо давлатлар, кузатувчилар ва мулоқот бўйича ҳамкорлар ҳамда БМТ Бош котиби Антониу Гутерриш иштирокида учрашув бўлиб ўтди.
Жаҳон кўчманчилар ўйинлари
8-13 сентябрь кунлари Астана шаҳрида ноёб спорт тадбири – V Бутунжаҳон кўчманчилар ўйинлари бўлиб ўтди, унда 89 давлатдан 2500 дан ортиқ спортчи иштирок этди. Шаҳардаги 6 та спорт иншоотида 21 спорт тури бўйича мусобақалар ўтказилди. Янги қурилган «Көшпенділер Әлемі» этноовулида 100 дан ортиқ маданий тадбирлар: концертлар, ҳунармандчилик ярмаркалари, кўргазмалар ва ўйинлар бўлиб ўтди.
Ўйинларда юз минглаб одамлар, жумладан, Астана аҳолиси, мамлакатнинг бошқа вилоятлари ва хориждан келган сайёҳлар иштирок этди.
Қозоғистон 112 та медаль (43 та олтин, 32 та кумуш ва 37 та бронза) билан медаллар жадвалида пешқадамга айланди. 216 нафар спортчи терма жамоа учун кураш олиб борди. Қирғизистон иккинчи ўринни қўлга киритди. Медаллар рўйхатида Россия терма жамоаси учинчи ўринни эгаллади.
АЭС бўйича референдум
6 октябрь куни Қозоғистонда атом электр станциясини қуриш бўйича референдум ўтказилди. Фуқароларнинг 71,12 фоизи (5 миллион 561 минг 937 нафар) қурилиш учун овоз берди, 26,13 фоизи (2 миллион 45 минг 271 киши) қарши овоз берди. Сайловчилар умумий сонининг 63,66 фоизини ёки 7 миллион 820 минг 204 нафари иштирок этди.
Президент Қасим-Жомарт Тоқаев илғор технологияларга эга жаҳоннинг етакчи компанияларини жалб этиш учун Қозоғистонда атом электр станциялари қурилишини халқаро консорциум амалга ошириши кераклигини айтди.
Энергетика вазирлиги ушбу соҳадаги йирик глобал ўйинчилар: Хитойнинг CNNC, Жанубий Кореянинг KHNP, Россиянинг «Росатом» ва Франциянинг EDF компаниялари билан музокаралар олиб борди. Қайд этилган барча компаниялар қизиқиш билдирди ва ўз технологияларини таклиф қилишга тайёр эканлигини маълум қилди.
Атом электр станциясини қуриш тахминан 10 йил давом этиши мумкин. Ҳозирда уни Алмати вилояти Улкен қишлоғи яқинидаги Балқаш кўли ҳудудида жойлаштириш режалаштирилган. Қурилишни аниқ ким амалга ошириши ҳақидаги қарор 2025 йилнинг биринчи ярмида қабул қилинади, деди энергетика вазири Алмасадам Сатқалиев.
