Хитойда Қозоғистон туризми йили: натижалар ва ютуқлар
ҚР Президенти Қасим-Жомарт Тоқаевнинг ўтган йили Хитойга расмий ташрифи доирасида 2024 йил Хитойда Қозоғистон туризми йили деб эълон қилинган эди. Жорий йилнинг март ойида Пекинда Йилнинг очилиши бўлиб ўтди, унда Хитой-Қозоғистон форуми бўлиб ўтди, унда икки давлат ўртасида туризм ва маданий алмашинувни ривожлантириш режалари, шунингдек, туризм соҳасига инвестицияларни жалб этиш масалалари муҳокама қилинди.
Қандай тадбирлар ўтказилди?
Хитойда Қозоғистон туризми йили доирасида ХХР шаҳарларида 37 та йирик тадбир ташкил этилди. Ушбу муҳим йилнинг асосий мақсади Қозоғистонни Хитой фуқаролари учун жозибадор сайёҳлик йўналиши сифатида танитиш, маданий ва ишбилармонлик алмашинувини ривожлантириш, икки мамлакат халқлари ўртасидаги ўзаро ҳамжиҳатлик ва дўстликни мустаҳкамлашдан иборат эди.
Хитойда Қозоғистон туризми йили очилганидан буён ҳар ойда ҳар икки давлатда бизнес ва маданий тадбирлар ўтказилиб келинмоқда. Йил давомида Қозоғистон ITB China, ITE Hong Kong, COTTM и China International Medical Tourism Fair каби тўртта йирик сайёҳлик кўргазмаларида иштирок этди. Мазкур кўргазмаларда иштирок этиш Қозоғистонга Хитойнинг етакчи туроператорлари билан 50 дан ортиқ янги ҳамкорлик алоқаларини ўрнатиш имконини берди ва бугунги кунда уларнинг бир қисми Қозоғистонни ўзининг туризм каталогига киритди.
Пресс-турлар ва танишув саёҳатлари энг самарали реклама воситаларидан бирига айланди. Йил давомида Қозоғистоннинг турли шаҳар ва вилоятларини қамраб олган 10 та йирик танишув саёҳатлари ташкил этилди. Экскурсияларда туризм соҳаси вакиллари ва умумий аудиторияси 100 миллиондан ортиқ обуначи бўлган 30 нафар фикр етакчилари иштирок этишди.
Қозоғистоннинг хитойлик сайёҳлар учун энг машҳур сайёҳлик маскани бўлиб қолаётган Алмати шаҳри Шанхай, Гонконг, Сиань ва Пекинда Туризм кунларини ўтказди. Пекинда бўлиб ўтган роуд-шоу доирасида Қозоғистон пойтахти бизнес ва тиббий туризм учун янги йўналиш сифатида тақдим этилди. Таъкидлаш жоизки, Астана, Пекин, Алмати, Урумчи ва Гонконгда 300 дан ортиқ икки томонлама учрашувлар ўтказилган.
Қозоғистоннинг сайёҳлик салоҳиятини тарғиб қилиш мақсадида Хитойнинг энг йирик CCTV-4 каналида «Bond with China» номли уч қисмли ҳужжатли фильм ҳам чиқарилди ва Қозоғистон Республикаси Ташқи ишлар вазирлиги ва блогерлар билан ҳамкорликда амалга оширилган лойиҳалар жтимоий тармоқларда 60 миллион марта кўрилган.
Маданий алмашинувни таъминлаш мақсадида “Қазақконцерт” ижодий гуруҳининг Дэчжоу ва Ланфан шаҳарларида гастрол сафари, шунингдек, Тяньцзин шаҳрида ҚР Миллий музейи фондлари кўргазмаси ташкил этилди. Пекинда Туризм йилининг очилиши шарафига “Наврўзфест” этник фестивали, Урумчида гастрофестиваль бўлиб ўтди.
Автотуризм оммабоплиги туфайли Қозоғистон ва Хитойда “Ипак йўли” раллиси, “Ипак йўли” мототури ва «Paris-Peking Motor Challenge» халқаро тадбири каби бир қанча халқаро тадбирлар ўтказилди.
«Kazakh Tourism» МК” бошқаруви раиси Қайрат Садуақасовнинг сўзларига кўра, ушбу тадбирлар Қозоғистоннинг автотуристлар учун жозибадор мамлакат сифатидаги обрўсини мустаҳкамлашга ёрдам беради, шунингдек, инфратузилма ва тегишли хизматларни ривожлантиришни рағбатлантиради.
— Бундай ташаббуслар туфайли Қозоғистон халқаро автотуризм харитасида муҳим ўринни эгаллаб турибди. Иштирокчиларнинг умумий сони қарийб 500 кишини ташкил этди ва биз бу рақам янада ортиб боришига чин дилдан умид қиламиз, —деди у Қозоғистон Республикасининг ХХРда Туризм йили якунларига бағишланган форумда.
Қайд этилишича, Хитойда Қозоғистон туризми йили тадбирлари саёҳатчилар учун янги уфқларни очган, шунингдек, туризм соҳаси вакилларига ҳамкорлик алоқаларини кенгайтириш имконини берган.
Натижалар ва ютуқлар
Жорий йилда Қозоғистонга келаётган хитойлик сайёҳлар сони сезиларли даражада ошди. 11 ой давомида уларнинг сони 605 минг кишидан ошди, бу ўтган йилга нисбатан 65 фоизга кўпдир.
—Бу кўрсаткич Хитой фуқароларининг маданий ва табиий меросимизга бўлган қизиқиши ортиб бораётганидан далолатдир, – деди «Kazakh Tourism» раҳбари.
Туризм йили доирасида ҳудудлар, сайёҳлик компаниялари, агентликлар ва медиа платформалар ўртасида 200 дан ортиқ шартномалар имзоланди.
Воқеаларнинг кўлами оммавий ахборот воситаларида ёритилган хабарларда ҳам ўз аксини топди: Қозоғистон Хитойнинг йирик оммавий ахборот воситалари ва ижтимоий тармоқларида тилга олиниб, 1,3 миллиард кишилик салоҳиятли аудиторияни қамраб олди ва бу мамлакатнинг сайёҳлик йўналиши сифатида тан олинишини сезиларли даражада оширди.
Хитойда Қозоғистон туризми йилининг расмий ёпилиш маросимида ҚР Туризм ва спорт вазири ўринбосари Ержан Еркинбаев икки давлат ўртасидаги сайёҳлик оқими сезиларли ўсишни кўрсатганини таъкидлади. Қозоғистонликларнинг Хитойга саёҳатлари сони 31 фоизга, Хитойдан Қозоғистонга меҳмонлар оқими эса 50 фоизга ошди.
— 2024 йилнинг 10 ойи давомида мамлакатимизга 550 минг киши ташриф буюрди. Бутун 2023 йил учун бу кўрсаткич 367 минг кишини ташкил этди. Бу мамлакатимизга қизиқиш ортиб бораётгани, шунингдек, Хитойда Қозоғистон туризми йили доирасида амалга оширилаётган лойиҳалар сезиларли самаралар бераётганидан далолатдир, — деди Ержан Еркинбаев.
Хитойлик сайёҳлар энг машҳур йўналишлардан бири сифатида Алмати шаҳрини танлашда давом этмоқда. Шаҳар ҳокимлиги маълумотларига кўра, 2024 йилнинг биринчи ярмида мегаполисга 40 мингдан ортиқ хитойлик сайёҳ ташриф буюрган, бу ўтган йилнинг шу даврига нисбатан 68 фоизга кўпдир.
Шунингдек, жорий йилнинг биринчи ярмида 3,8 миллиард доллар тўғридан-тўғри хорижий инвестициялар жалб қилинди. Шаҳарнинг Хитой билан товар айланмаси 9 ой давомида 5,6 миллиард АҚШ долларини ташкил этди, бу Қозоғистоннинг Хитой билан умумий савдо айланмасининг 28,9 фоизини ташкил этади.
Алмати туризм бошқармаси раҳбари Ғалия Тоқсеитова шаҳар бой тарихий мероси, бетакрор табиати ва замонавий инфратузилмаси билан хитойлик сайёҳларни ўзига жалб этишини таъкидлади.
Унинг сўзларига кўра, жорий йил давомида Алмати Хитойдан сайёҳларни жалб қилишга қаратилган 10 дан ортиқ тадбир ўтказган. Шаҳарни маркетинг кампаниялари ва Weibo ва WeChat каби машҳур хитой платформалари орқали тарғиб қилишга алоҳида эътибор қаратилди, уларнинг умумий кўлами миллионлаб томошаларни ташкил этди. Бундан ташқари, туризм соҳасида хизмат кўрсатиш сифатини ошириш мақсадида жорий йилда Алмати шаҳрида 50 нафар хитой тилида сўзлашувчи гидлар тайёрланди.
—Биз сайёҳлик алмашинувини фаол ривожлантириш, мамлакатларимиз ўртасидаги маданий ва дўстона алоқаларни мустаҳкамлашда давом этамиз, — деди у.
Визасиз саёҳат ва ҳаво қатновлари
Ўзаро визасиз режим жорий этилиши ва мамлакатлар ўртасида тўғридан-тўғри авиақатновлар кенгайгани туфайли Хитойдан Қозоғистонга сайёҳлар оқими сезиларли даражада ошди. Бугунги кунда Алмати ва Астана шаҳарларини Пекин, Урумчи ва Санья каби Хитойнинг йирик шаҳарлари билан боғловчи ҳафтасига 43 тагача рейс амалга оширилмоқда. Бундан ташқари, икки давлат ўртасидаги инфратузилма ва коммуникацияларни мустаҳкамлаш мақсадида Алмати – Сиань халқаро йўналишини йўлга қўйиш режалаштирилган.
— Йўналишнинг очилиши туризмни ривожлантиришда муҳим қадам бўлади. Бугунги кунда Алмати шаҳри Хитойнинг бешта шаҳри билан боғланган бўлиб, ойига 162 та рейс амалга оширилади. Бу нафақат сайёҳлар оқимининг ошишига, балки ишбилармонлик алоқаларининг мустаҳкамланишига ҳам хизмат қилмоқда, — деди Алмати туризм бошқармаси раҳбари Ғалия Тоқсеитова.
Mastercard маълумотларига кўра, хитойлик сайёҳ Қозоғистонда ўртача 4-7 кун бўлади ва 573 доллар сарфлайди. Бироқ «Kazakh Tourism» маълумотларига кўра, бу миқдор 1000 долларга етиши мумкин, чунки хитойлик сайёҳларнинг ярмидан кўпи (57%) пулларининг катта қисмини нақд пулда сарфлашни афзал кўради. Ушбу статистик маълумотларга асосланиб, йил охиригача Қозоғистонда туризмдан тушган даромад 500 миллион АҚШ долларидан ошиши мумкинлиги тахмин қилинмоқда.
Қозоғистонга Хитойнинг қайси ҳудудларидан сайёҳлар келади
Mastercardнинг Қозоғистон ва Марказий Осиёдаги бош директори Санжар Жамалов аввалроқ Хитойнинг қайси ҳуудларидан сайёҳлар Қозоғистонга келиши ҳақида маълумот берган эди.
Унинг сўзларига кўра, хитойлик сайёҳларнинг 31 фоизи Гуанчжоудан, 20 фоизи Пекиндан, 12 фоизи Урумчидан, 12 фоизи Шанхайдан, 8 фоизи Ханчжоудан келади. Шунингдек, у қўшни давлатдан келган сайёҳлар, одатда, Алматида ўртача 7 кундан 9 кунгача бўлишини таъкидлади.
Хитойнинг хорижий йўналишлар бўйича маркетинг менежери Мартин Ваннинг таъкидлашича, ёш авлод вакиллари кўпинча Қозоғистонга саёҳат қилишади. Tonchan Travel сайёҳлик компанияси маълумотларига таяниб, у жорий йилда Қозоғистонга брон қилинган авиачипталар сони сезиларли даражада ошганини маълум қилди. Хитойлик ёшлар Қозоғистон маданияти ва табиий ландшафтларини ўрганишга алоҳида қизиқиш билдирмоқда ва бу кўп жиҳатдан ижтимоий тармоқлардан фаол фойдаланиш билан боғлиқ.
Шунингдек, маърузачи компания томонидан сайёҳларга нафақат машҳур халқаро йўналишлар билан танишиш, балки дунёнинг 16 валютасида хизматлар учун ҳақ тўлаш имконини берувчи махсус онлайн платформалар ишлаб чиқилганини қўшимча қилди. Ваннинг таъкидлашича, 2025 йилда компания «Kazakh Tourism» билан ҳамкорликни давом эттиради ва Қозоғистонни жозибадор сайёҳлик йўналиши сифатида илгари суришда давом этади.
Қозоғистонда Хитой туризми йили
2025 йил Қозоғистонда Хитой туризми йили деб эълон қилинди. «Kazakh Tourism» компанияси раҳбари Қайрат Садуақасов мазкур тадбир икки томонлама муносабатлар юксак даражада эканини кўрсатиб, мамлакатлар ўртасидаги ҳамкорликни мустаҳкамлаш учун янги имкониятлар очишини таъкидлади.
– Бугун Қозоғистон ва Хитой ҳамкорликнинг янги босқичида ва биз туризм мамлакатларимизни янада яқинроқ боғловчи кўприк бўлишига ишончимиз комил, – деди Қайрат Садуақасов.
«Kazakh Tourism» раҳбари, шунингдек, Хитойдан кўплаб сайёҳлар гуруҳли турларни афзал кўришини ва гидлар хизматидан фойдаланишини, чунки қўшни ҳудудларга қарамай, улар учун Қозоғистон янги манзил эканлигини қўшимча қилди. Бундан ташқари, улар тил тўсиғи туфайли қийинчиликларга дуч келишади.
— Биз аллақачон қизиқиш борлигини кўриб турибмиз. Биз янги босқичга ўтдик: энди улар биз ҳақимизда тасаввурга эга ва улар мамлакатимиз ва шаҳарларимизни яхшироқ билишлари учун кейинги қадамни қўйиш вақти келди. Қозоғистонда Хитой туризми йили доирасида биз бу йўналишдаги ишларни давом эттирамиз, —деди у.
Бундан ташқари, маърузачи Қозоғистон инфратузилмасини ривожлантириш бўйича режалар билан ўртоқлашар экан, Хитойдан келаётган сайёҳлар оқими ортиб бораётгани муносабати билан аэропорт белгиларига хитой тилини ҳам қўшиш зарурлигини таъкидлади. Унинг сўзларига кўра, бу Қозоғистонда Хитой туризми йили доирасидаги эътиборнинг муҳим белгиси бўлиб, мамлакатга келаётган хитойлик сайёҳлар учун янада қулай шароитлар яратишга хизмат қилади.
Хитой Халқ Республикасининг Алматидаги Бош консули Цзян Вэй хоним келгуси йилда Қозоғистонда Хитой туризми йили бўлишини таъкидлади. Унинг сўзларига кўра, ушбу тадбир нафақат икки мамлакат халқлари ўртасидаги ўзаро англашувни мустаҳкамлайди, балки икки томонлама ҳамкорликни янги босқичга олиб чиқади, маданий ва сайёҳлик алмашинуви учун янги имкониятлар очади.
Туризм ҳамкорликни мустаҳкамлайди
Алмати вилояти ҳокими маслаҳатчиси Айбар Теменов якуний форумда Туризм йили Қозоғистон ва Хитой ўртасидаги шерикликни мустаҳкамлашда муҳим қадам бўлганини таъкидлади.
— Туризм шунчаки дам олишдан кўпроқ нарсадир. Бу иш ўринлари яратиш, инфратузилмага сармоя киритиш, ишбилармон доираларни ривожлантириш, энг муҳими, халқларимиз ўртасидаги ўзаро ҳамжиҳатликни мустаҳкамлашдир. Хитойлик сайёҳ Қозоғистонга келганида нафақат табиатимиз, маданиятимиз, балки ўзлигини баҳам кўрадиган одамлар билан ҳам танишади. Ўз навбатида, Хитойга ташриф буюрган қозоғистонликлар бу мамлакатнинг ҳайратланарли хилма-хиллигини кашф этадилар, —деди Айбар Теменов.
Унинг қўшимча қилишича, “Туризм йили” дастури ва тадбирларининг муваффақиятли амалга оширилиши сайёҳлик оқимини кўпайтириш ва меҳмондўстлик саноатига ўзаро инвестицияларни кўпайтириш салоҳиятига эга яқин ҳамкорлик алоқалари учун мустаҳкам пойдевор яратди.
Аввалроқ Қозоғистон Президенти Қасим-Жомарт Тоқаев Хитой Халқ Республикаси Раиси Си Цзиньпин билан музокаралар чоғида Қозоғистон-Хитой муносабатлари ривожланишнинг янги олтин босқичига кирганини маълум қилганди.
Давлат раҳбари ўтган йили мамлакатлар ўртасидаги ўзаро товар айирбошлаш ҳажми 41 миллиард доллардан ошганини ва бу рекорд кўрсаткич эканини таъкидлади. Айни пайтда умумий қиймати 14,5 миллиард доллар бўлган 45 та қўшма инвестиция лойиҳаси амалга оширилмоқда.
Қозоғистон ва Хитой ўртасидаги савдо ва сармоявий ҳамкорликни мустаҳкамлаш доирасида мамлакатга Циндао шаҳри, Шаньдун провинциясида жойлашган “Хитой-ШҲТ” минтақавий савдо-иқтисодий ҳамкорликнинг тажриба зонасида 250 дан 600 квадрат метргача бўлган майдон бепул берилади.
Таъкидлаш жоизки, Қозоғистон паспортининг мақоми йилдан-йилга кучайиб бормоқда – визасиз келишувлар сони аллақачон 80 та давлатдан ошиб кетган. Аввалроқ Кazinform Қозоғистон паспортининг кучи қандай ошиб бораётгани ва бу мамлакат иқтисодиётига қандай таъсир кўрсатаётгани ҳақида ёзган эди.
