Биз фаворитмиз – қозоғистонлик мураббийлар Бутунжаҳон кўчманчилар ўйинларига тайёргарлик ҳақида
ASTANA. Kazinform - Миллий терма жамоа бўлажак Кўчманчилар ўйинларига тайёргарликни якунламоқда. Nazarbayev University ўқув марказларида спортчилар ўз маҳоратларини намойиш этиб, мусобақага фаворит сифатида яқинлашаётганликларини таъкидладилар, деб хабар беради Kazinform мухбири.
Қозоғистон терма жамоаси бош мураббийи Айнур Жақапбаеванинг айтишича, қозоқ миллий ўйини тўғизқумалақ, африка овари ва турк мангаласи бўйича жамоалар уч босқичда тузилган. Спортчилар вилоят чемпионатлари асосида танлаб олинди, сўнгра улар орасидан Ўйинларнинг асосий иштирокчилари танлаб олинди. Мангала мусобақасига тайёргарлик кўриш мақсадида Туркияда ўқув-машғулот йиғинлари бўлиб ўтди. Якуний амалиёт Ақмола вилоятида бўлиб ўтди. Жамоа аъзоларининг аксарияти болалар ва ўсмирлар спорт мактабларида ишлайди ва ўзлари мураббий бўлиб, болаларга барча фанлардан сабоқ берадилар.
Ҳар бир тоифада иккита иштирокчи бор: эркаклар учун индивидуал мусобақа ва аёллар учун жамоавий мусобақа.
ТЎҒИЗҚУМАЛАҚ
— Булар ичида энг қийини - тўғизқумалақ. Кўпроқ тешиклар ва тўплар мавжуд, бу комбинациялар ва ечимларни қийинлаштиради. Овари ва Мангала ҳам мантиқий фикрлаш, математика ва диққатни жамлашни талаб қилади. Умид қиламанки, спортчиларимиз уддасидан чиқиб, ўз мақсадларига эришадилар, — деди Жақапбаев.
Унинг таъкидлашича, Қозоғистонда овари ва мангала ўйинлари кам тарқалганлигига қарамай, спортчилар халқаро мусобақаларда қатнашиш тажрибасига эга. Овари тоифаси Африка давлатларидан кўп сонли аризалар келганлиги сабабли юқори рақобатбардош бўлиши кутилмоқда. Тўғизқумалақ бўйича 54 давлатдан вакиллар иштирок этади ва мураббий уларга алоҳида умид боғлаган.
— Охирги учта Кўчманчилар ўйинларида тўртта олтин медаль жамланмасидан учтасини доимий равишда қўлга киритдик. Ишончим комилки, йигитлар ушбу ғалаба қозониш анъанасини давом эттириб, олтин медални қўлга киритиш учун бор куч-ғайратларини ишга солишади, - деди Жақапбаев.
ОВАРИ
Қозоғистон Овари терма жамоаси аъзоси Серик Ақтаев ўз тоифасида 300 дан ортиқ давлат вакиллари иштирок этиши билан ўртоқлашди. Асосий рақобатчилар Гана, Нигерия ва Кот-д’Ивуар спортчиларидир.
Унинг тушунтиришича, тўғизқумалақ, мангала ва овари бир-бирига ўхшаш – тешик ва тошли тахтали интеллектуал ўйинлар туркумига киради. Бироқ, Африканинг Овари ўйинида 800 миллиардга яқин мумкин бўлган ҳаракатлар мавжуд.
- Бу жуда қизиқарли ўйин. Мен Овари билан ҳам ҳаваскор, ҳам профессионал даражада шуғулланишни режалаштирганман, - деб тан олди Ақтаев.
МАНГАЛА
Туркларнинг мангала ўйини тўғизқумалак ва овари фонида ўзининг замонавий атрибутлари билан ажралиб туради – тахта ва тошлар пластмассадан қилинган. Серик Ақтаевнинг сўзларига кўра, бу ўйинларнинг барчаси Буюк ипак йўли бўйлаб тарқалган, авлоддан авлодга мерос сифатида ўтган. Бугун ҳар бир киши махсус платформада онлайн ўйнашда ўзини синаб кўриши мумкин.
Бунгача Ақтаев мангала бўйича халқаро мусобақаларда қатнашиб, жамоавий баҳсларда иккинчи ўринни эгаллаган эди.
ОШИҚ ОТИШ
Ошиқ отиш, ордо ва беш ошиқ бўйича Қозоғистон терма жамоаси бош мураббийи Жомарт Сабиржанов ушбу ўйинлар бўйича миллий федерация эндигина фаол ривожлана бошлаганини таъкидлади. У Кўчманчилар ўйинлари қоидаларини ишлаб чиқиш ва спортчиларни тайёрлашда шахсан иштирок этган. Бугунги кунда Қозоғистонда 90 мингдан ортиқ киши ушбу спорт турлари билан шуғулланади, 18 та ҳудудда федерациялар очилган.
Сабиржоновнинг таъкидлашича, аввалги Кўчманчилар ўйинларида ошиқ отиш алоҳида спорт тури сифатида тақдим этилмаган. Бу йил Қозоғистон терма жамоаси яхши натижа кўрсатиб, олтин медалларни қўлга киритиш ниятида.
Ўйин ўртада кичик доира бўлган майдонда ўтказилади, у ерда 15 та ошиқ қаторга қўйилган. Спортчининг вазифаси уларни марказдан зарбалар билан уриб туширишдир.
ОРДО
Ордо - Қирғизистон миллий спорти. Ўйиннинг ўзига хос хусусияти диаметри 12 метр бўлган каттароқ доира ва катта ошиқ бўлиб, у билан спортчилар бошқа ошиқларни уришади. Аввалги Кўчманчилар ўйинларида Қозоғистон ушбу йўналишда учинчи ўринни эгаллаган эди. Сабиржановнинг фикрича, бўлажак ўйинларнинг асосий фаворитлари Қирғизистон, Тожикистон, Туркия ва Чехия иштирокчилари бўлади.
Ордо мусобақасида ошиқ отиш бўйича Қозоғистоннинг беш карра чемпиони Нурқанат Молжигитов ҳам иштирок этади. Унинг таъкидлашича, ўйинда етти кишидан иборат икки жамоа иштирок этади ва ўйин бир соатга яқин давом этади.
БЕШ ОШИҚ
Қозоқ спортчилари иштирок этадиган яна бир тоифа - бу беш ошиқ. Бу ўйинда фақат аёллар иштирок этади, улар ҳавога ошиқларни улоқтирадилар ва ушлайдилар. Ўйин юқори мувофиқлаштириш ва нозик восита маҳоратини талаб қилади. Сабиржанов таъкидлаганидек, ғалаба қозониш учун иштирокчи 12 хил машқ бажариши ва 150 балл тўплаши керак - ҳар бир тутилган ошиқ учун биттадан балл.
Ушбу мусобақада жами 14 давлат иштирок этиш истагини билдирган. Қозоғистон ўз спортчилари тайёргарлик кўришлари учун Испания, Германия, Туркия ва Венгрияга ошиқлар ва ўйин қоидаларини юборди.
Эслатиб ўтамиз, дастлабки прогнозларга кўра, Кўчманчилар ўйинлари кунларида пойтахтга 100 мингга яқин сайёҳ келиши мумкин. Иштирокчилар ва меҳмонлар 20 та пойтахт меҳмонхоналарига жойлаштирилиб, улар тўйимли таомлар билан таъминланади.
“Астана Арена” стадиони, “Қазанат” ипподроми, Ж. Ушкемпиров номидаги Жанг санъати саройи, “Алау” муз саройи, “Қазақстан” енгил атлетика спорт мажмуаси ва “Думан” мажмуаси каби бир қанча пойтахт объектлари ҳудудида спортнинг 21 тури бўйича мусобақалар ўтказилади. Совриннинг умумий миқдори 253 миллион тенгени ташкил қилади.
6 август куни V Бутунжаҳон кўчманчилар ўйинларининг очилиш маросими ва барча мусобақалари учун чипталар сотуви бошланди.
