Янги ватанпарварлик коди: бунёдкорлик, инновациялар ва масъулият
ASTANA. Kazinform — Kazinform мухбири мутахассислар билан бугунги кунда ватанпарвар бўлиш нимани англатишини муҳокама қилиб, ёшлар учун қандай имкониятлар очилаётганини билиб олди.
Президент Қасим-Жомарт Тоқаев ўз Мурожаатномасида бугунги билимли ёшлар “ватанпарварлик” сўзини бошқача қабул қилишини алоҳида таъкидлади. Улар учун Ватанга муҳаббат муайян ҳаракатлар: жамиятга фойда келтириш, кашфиётлар қилиш, янги лойиҳалар яратишда ётади. Ёш авлод диний радикализм ва ўта миллатчиликни рад этишини таъкидлади.
– Мен бу позицияни тўлиқ қўллаб-қувватлайман, ёшларнинг кучи, иқтидори, билимига ишонаман, – деди Президент.
Бу фикрга Ҳарбий-ватанпарварлик ва қидирув ҳаракати уюшмаси раиси Аманжол Ўрозбоев ҳам қўшилади. Унинг фикрича, ватанпарварлик мамлакат манфаатларини ўз манфаатларидан устун қўя билишдир.
— Бугунги ёшлар учун ватанпарварлик шиор эмас, балки қаерда бўлмасин, ўқиш, меҳнат қилиш, Ватанни ҳимоя қилиш, унга фойда келтиришга тайёрликдир. Буни спорт, кўнгиллилик ва янги босқичларга кўтарилиш истагида кўриш мумкин, — дея қайд этади эксперт.
Шу билан бирга, бугунги кунда ёшлар кўпинча қийинчиликлар билан ёлғиз қолишларини таъкидлайди.
— Бизда аниқ маънавий йўл-йўриқлар йўқ, ёшларга ҳақиқий намуналар, идеаллар, кумирлар керак. Улар Интернетда жавоб излай бошлайди ва кўпинча шубҳали "коучлар" ва "мураббийлар" билан дуч келадилар. Шундай қилиб, юзлаб фожиалар рўй беради. Бугунги кунда ёшлар гиёҳвандлик, диний радикализм хавфи остида, сўнгги йилларда бунга қимор ўйинлари ҳам қўшилди — биринчиси иккинчисидан кам эмас, — дейди А. Ўрозбоев.
Бироқ, унинг сўзларига кўра, Қозоғистонда чинакам ватанпарварликни шакллантириш учун кучли пойдевор мавжуд: буюк тарих, кўп асрлик анъаналар, ажойиб маданият ва бой тил. Мамлакатда яшовчи барча халқлар ўз этник гуруҳининг маданияти ва анъаналарини сақлаб қолган ҳолда, келажакни Қозоғистон равнақи призмасидан кўриши муҳим.
— Охирги йигирма йил ичида биз диннинг ҳам куч, ҳам таҳдид манбаи бўлиши мумкинлигини кўрдик. Ёшлар очиқ ва ишончли, уларнинг ҳаётий тажрибаси кам, танқидий фильтр йўқ. Шунинг учун улар кўпинча радикаллар таъсирига тушадилар. Бугунги кунда гиёҳвандлик ва жиноятчиликка янги таҳдидлар қўшилди: диний экстремизм ва қимор ўйинлари. Булар замонавий жамиятнинг асосий муаммолари бўлиб, уларнинг энг заиф қисми ёшлардир, – деди у.
Унинг қўшимча қилишича, ёшларга альтернатива таклиф қилиш керак. Масалан, у “Ботирлар” ҳарбий-ватанпарварлик маркази фаолиятини, у ерда умумтаълим мактаблари ўқувчиларига шахсий интизом, жамоавий масъулият ва етакчилик фазилатларини ўргатади.
Сиёсатшунос, “Терроризмга қарши кураш қўмитаси” РЖБ раиси ўринбосари Ассоль Мирманованинг таъкидлашича, жамоатчилик онгидаги ўзгаришлар яққол кўзга ташланмоқда.
– Бугун Ватанга муҳаббат амалий ишларда – фан, спорт, маданият, ижтимоий соҳа ва фуқаролик фаолиятида намоён бўлмоқда. Қозоғистон ёшлари халқаро олимпиадалар, танловлар ва илмий форумларда юқори натижалар кўрсатмоқда, ахборот технологиялари ва биотехнологиялари соҳасида стартаплар ва салмоқли лойиҳалар яратмоқда. Бу нафақат мамлакатнинг тан олиниши, балки Қозоғистоннинг глобал интеллектуал мусобақанинг фаол иштирокчиси сифатидаги имижини ҳам шакллантиради, - деб ҳисоблайди эксперт.
Замонавий дунёда ватанпарварлик давлатга содиқликни ифодалашнинг анъанавий шакли бўлмай қолди ва жамиятни ривожлантириш ва миллий ўзликни мустаҳкамлашга қаратилган аниқ ҳаракатларга айланмоқда.
— Кенгроқ қарайдиган бўлсангиз, ватанпарварлик қадрият сифатида доимо замон таъсирида ўзгариб туради. Саноат даврида бу ҳарбий хизмат ва меҳнат жасоратлари билан боғлиқ бўлса, бугунги кунда фаол миллий қурилиш даврида она тили, маданият, сиёсий суверенитет ва ҳудудий яхлитликка эҳтиёткорлик билан муносабатда бўлиш тобора кучайиб бормоқда, — дейди Мирманова.
Унинг сўзларига кўра, рақамли глобаллашув ва янги билимлар иқтисодиёти шароитида ватанпарварлик тобора кўпроқ ваколатлар ва глобал миқёсда рақобатлашиш қобилияти билан боғлиқ.
Ёшлар Ватанга ғояларни рўёбга чиқариш, жамиятга фойдали бўлиши мумкин бўлган имкониятлар майдони сифатида қарайди.
– Спортчилар ва санъаткорларнинг ғалабалари, ёш олимларнинг муваффақиятлари, кўнгиллилар ва фаолларнинг ташаббуслари – буларнинг барчаси ватанпарварликнинг янги шакллари бўлиб, бунда асосийси натижадир. Ўйлайманки, биз ватанпарварлик кодини ўзгартириш ҳақида гапиришимиз мумкин. У фақат рамзий бўлишни тўхтатади ва прагматик мазмунга эга бўлади, — дея қўшимча қилади у.
Сиёсатшунос давлат ушбу салоҳиятни қўллаб-қувватлаб, янги мафкуравий асосни мустаҳкамламоқда: ватанпарварлик – бунёдкорлик, инновация – тараққиёт манбаи, масъулият – фуқаролик хулқ-атвори нормаси.
Бу тарихий хотирани келажакка интилиш билан уйғунлаштирган ва фуқаролик ўзига хослигининг янги стандартини белгиловчи моделдир.
