Сув хўжалигини ривожлантириш бўйича комплекс режанинг натижалари қандай – вазир жавоби
Мамлакатда 10,1 куб километр сувни тежаш учун шароитлар яратилади. Бу ҳақда Сенатнинг умумий йиғилишида ҚР Сув ресурслари ва ирригация вазири Нуржан Нуржигитов маълум қилди, дея хабар беради Kazinform мухбири.
“Парламент депутатлари томонидан сув хўжалигининг долзарб масалаларини доимий равишда кўтариб келинади. Кейинги 3 йилда 60 дан ортиқ масалани ўз ичига олган 30 та депутат суровлари келиб тушди. Саволда кўтарилган масалаларни таҳлил қилиб, уларни амалга ошириш йўналишларини белгилаб олдик. Уларнинг асосий эътибори ичимлик суви ва гидротехника қурилишига қаратилган. Шу муносабат билан амалга оширилаётган тадбирларнинг асосий йўналишларига тўхталиб ўтсам. Сув хўжалигида тўпланиб қолган масалаларни ҳал этиш жуда муҳим ва уларни комплекс, тизимли ҳал этиш маблағ талаб қилади. Шу билан бирга, вазирлик томонидан 2024-2030 йилларга мўлжалланган сув хўжалигини ривожлантиришнинг комплекс режаси ишлаб чиқилган бўлиб, унда сув ҳавзаларини қуриш ва реконструкция қилиш, гидротехника иншоотлари, ирригация тизимлари ва гуруҳли сув қувурларини реконструкция қилиш бўйича бир қатор кечиктириб бўлмайдиган чора-тадбирлар белгиланган. Комплекс режани амалга оширишнинг тахминий қиймати 2 триллион тенгени ташкил этади”, - деди Н. Нуржигитов.
Унга кўра, комплекс режада 2024-2026 йилларга мўлжалланган тегишли кўрсаткичлар назарда тутилган. Бу борада 3 минг 500 километрлик суғориш каналларини янгилаш, 3,7 куб километр сувни қўшимча сақлаш учун 20 та янги сув омбори қуриш ва мавжуд 15 сув омборини янгилаш, суғориш тизимларини тўлиқ модернизация қилиш ва рақамлаштириш инобатга олинган.
“Ҳозирги кунда 1,8 миллион гектар суғориладиган ерларнинг атиги 17 фоизида (279,5 минг га) сувни тежаш технологияларидан фойдаланилмоқда. Қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқарувчиларини сувни тежайдиган технологиялардан фойдаланишни рағбатлантириш мақсадида суғориш тизимларини қуриш, томчилатиб ва пуркаш суғориш ускуналарини харид қилиш харажатлари учун субсидиялар улушини 50 фоиздан 80 фоизга ошириш тавсия этилади. Бу 2026 йилга бориб республиканинг жанубий ҳудудларида сувни тежаш технологияларидан фойдаланган ҳолда, суғориладиган ерлар майдонини 42 фоизга (613,6 минг гектар) ошириш ва сувни 1,5 куб километргача тежаш имконини беради”, - деди вазир.
Шу билан бирга, вазир рақамлаштириш йўналишида вазирлик «Қазақстан ғарыш сапары» Миллий компанияси билан ҳамкорликда сув ресурсларининг интерактив геоахборот платформасини ишлаб чиқаётганини маълум қилди. Ушбу ахборот тизими 2024 йилнинг учинчи чорагида ишлаб чиқаришга топширилади. Вазирлик томонидан Алмати, Жамбил, Қизилўрда ва Туркистон вилоятларида 3500 км ирригация тармоқларини рақамлаштириш бўйича ишлар олиб борилмоқда. Лойиҳанинг амалга оширилиши 362 минг гектар суғориладиган ернинг сув ҳисобини таъминлаш имконини беради. Бу ҳар йили 0,6 куб километр сувни тежаш имконини беради.
– Жумладан, режалаштирилган барча тадбирлар тўлиқ амалга оширилса, 10,1 куб километр сув тежалади”, – дейди вазир.
Муаллиф: Руслан Ғаббасов
