Шимолий Орол денгизига 1 миллиард куб метр сув юборилди
ASTANA. Kazinform – 2024 йилнинг октябрь ойидан жорий йилнинг январигача Шимолий Орол денгизига 1 миллиард куб метр сув юборилди.
“Бу режалаштирилган ҳажмдан 100 миллион куб метр кўпдир. 2025 йил март ойи охиригача Марказий Осиё давлатлари билан эришилган келишувлар натижасида Шимолий Оролга жўнатилган сувнинг умумий ҳажми 1,6 миллиард куб метрга етказилади. Бугунги кунда Шимолий Орол денгизидаги умумий сув ҳажми 22,1 миллиард куб метрни ташкил этади. 2022 йил бошида у 18,9 миллиард куб метрни ташкил қилган. 2025 йил охиригача денгиздаги сув ҳажми 23,4 миллиард куб метрга етиши кутилмоқда», – дейилади ҚР Сув ресурслари ва ирригация вазирлиги баёнотида.
Шимолий Орол денгизининг майдони ҳам кенгаймоқда. Бугунги кунда у 3065 квадрат километрга этган. Бу 2022 йил бошидаги кўрсаткичдан 111 квадрат километрга кўпдир.
Шимолий Орол денгизи майдони ва ҳажмининг ошиши сувнинг минераллашувини камайтириш ва 22 турдаги балиқлар популяциясини тиклаш имконини берди. Йиллик балиқ овлаш ҳажми 8 минг тоннага етди.
“Кўкарал тўғонини асраб-авайлаш ва Сирдарё дарёси оқимини тиклаш” лойиҳаси якунига етмоқда. Бугунги кунда “Таувир” ҳимоя тўғони, Қарашаланкўли ва Сирдарё оралиғидаги икки участкада тўғон қуриш, “Қарашалан-1” канали ва унинг асосий қурилишини реконструкция қилиш ишлари якунланди. Йил охиригача Шимолий Орол денгизини Катта Орол денгизидан ажратиб турувчи Кўкарал тўғонини реконструкция қилишни якунлаш режалаштирилган. Лойиҳанинг амалга оширилиши Шимолий оролни сақлаб қолиш ва сувнинг шўрланишини камайтиришга ёрдам беради.
Қизилўрда вилояти шоли майдонларини лазерли планер ёрдамида текислаш ва сув тежовчи технологиялардан фойдаланиш қарийб 200 миллион куб метр сувни тежаш ва Шимолий Оролга жўнатиш имконини берди. Лазерли планнер ёрдамида 55 минг гектар шоли майдонлари текисланиб, ўртача ҳосилдорликни гектарига 40-55 центнердан 70-80 центнерга етказиш имконини берди.
Сувни тежаш технологияларини жорий этишни рағбатлантириш мақсадида инфратузилмани сақлаш, сувни тежаш тизимини сотиб олиш ва фермер хўжаликларига ўрнатиш харажатлари учун субсидиялар миқдори 50 фоиздан 80 фоизга оширилди. Сувни тежаш тизимидан фойдаланаётган фермерлар учун сувни суғориш учун субсидия миқдори тарифга қараб 85 фоизгача оширилди.
Орол денгизи ҳавзасидаги ҳудудни ободонлаштириш мақсадида ободонлаштириш ишлари изчил давом эттирилмоқда. Бугунги кунда Катта Орол денгизи ҳудудига 4,4 миллион туп кўчат экилди.
2021-2024 йилларда 475 минг гектар майдонга уруғ ва кўчат экилди. Жорий йилда 428 минг гектар майдонда экиш ишлари режалаштирилган. Натижада 2025 йил охиригача Орол денгизи тубини кўкаламзорлаштиришнинг умумий ҳажми 1,1 миллион гектарга етиши керак.
Эслатиб ўтамиз, 2024 йил 1 январдан Оролни қутқариш халқаро жамғармасига раислик навбати Қозоғистон Республикасига ўтди. Давлат раҳбари Қасим-Жомарт Тоқаев 2026 йил охиригача жамғарма Президенти этиб сайланди. Қозоғистоннинг 2024-2026 йиллардаги раислиги даврида ОҚХЖ Ижроия қўмитасининг иш режаси тасдиқланган. Ҳужжат 10 хил йўналиш бўйича 40 га яқин фаолиятни ўз ичига олади.
Президент топшириқларининг ҳаётга татбиқ этилиши 2 мингга яқин аҳоли бандлигини таъминлайди. Шимолий Орол денгизининг сув ҳажми ва майдонининг ортиши сувнинг минераллашувини камайтиради, бу унинг биологик хилма-хиллигини сақлашга ёрдам беради ва Қизилўрда вилоятида балиқчиликни ривожлантиришга хизмат қилади.
Сувни тежайдиган технологияларни жорий этиш ва сув инфратузилмасини ривожлантириш Шимолий Оролга қўшимча сув ҳажмини жўнатиш имконини беради, шунингдек, қишлоқ хўжалигини ривожлантиришга хизмат қилади.
