Олимлар Сирдарё ҳавзасида кенг кўламли тадқиқотлар олиб бормоқда
ASTANА. Кazinform — Франция тараққиёт агентлиги (AFD) гранти билан молиялаштириладиган Орол денгизини қутқариш халқаро жамғармаси Ижроия қўмитаси Қозоғистон ва Ўзбекистон ҳудудида Сирдарё ҳавзасида кенг кўламли тадқиқотлар олиб бормоқда. Бу ҳақда ҚР Сув ресурслари ва ирригация вазирлиги хабар берди.
Вазирлик маълумотларига кўра, ҳавза ҳудудини гидромодулларга районлаштириш иқлим маълумотлари, тупроқ хусусиятлари ва бошқа табиий, шунингдек, суғориш ва иқтисодий хусусиятларга мувофиқ қайта кўриб чиқилмоқда.
Қозоғистонда лойиҳа майдони Туркистон вилоятида 550 минг гектар суғориладиган ерни ва Қизилўрда вилоятида 254 минг гектарни қамраб олади. Маълумотларни аниқ ва тўлиқ тўплашни таъминлаш мақсадида сунъий йўлдош тадқиқотлари билан бирга тўлиқ кўламли ер тадқиқотлари ва ўлчовлари бошланди.
Туркистон ва Қизилўрда вилоятларидаги тўртта пилот участкасида ерусти дала тадқиқотлари ва кузатувлари олиб борилмоқда. Лойиҳада Қозоғистон сув хўжалиги илмий-тадқиқот институти ва Ўзбекистонда жойлашган Марказий Осиё давлатлараро сув хўжалиги мувофиқлаштириш комиссиясининг илмий ахборот маркази иштирок этмоқда.
Сирдарё ҳавзасини гидромодулларга районлаштириш географик ахборот тизимлари ва масофавий зондлаш маълумотлари ёрдамида амалга оширилмоқда. Тадқиқот натижаларидан суғориладиган деҳқончиликни ривожлантиришда, жумладан, сув ресурсларидан фойдаланишни оптималлаштириш, Сирдарё ҳавзасида сувдан фойдаланиш самарадорлигини ошириш, экинлар унумдорлигини ошириш, тупроқнинг шўрланиши ва ерларнинг деградациясини камайтириш, шунингдек, минтақадаги экологик вазиятни яхшилаш мақсадида фойдаланиш режалаштирилган. Лойиҳа 2026 йилда якунланиши режалаштирилган.
– Орол-Сирдарё ҳавзаси Қозоғистондаги суғориладиган ерларнинг 35 фоиздан ортиғини ташкил қилади, сув ресурсларига юк жуда юқори ва қишлоқ хўжалиги эҳтиёжлари учун олинадиган сув улуши 98 фоизга етади. Ҳудудларнинг гидромодуллар бўйича ҳозирги таснифи сўнгги 40 йилдаги сезиларли ўзгаришларни, табиий-иқлим ва тупроқ шароитларини, шунингдек, ерларнинг мелиоратив ҳолатини ҳисобга олмайди. Шу муносабат билан мавжуд чегараларни қайта кўриб чиқиш ва суғориш режимларини созлаш масаласи долзарбдир, — деди Сув ресурслари ва ирригация вазири ўринбосари Талғат Момишев.
Эслатиб ўтамиз, Қозоғистон, Ўзбекистон ва Қирғизистон Сирдарё учун сув тақсимоти режимини тасдиқлади.
