Қозоғистонга Россия, Хитой, Ўзбекистондан кириб келаётган 6 та дарё суви фойдаланиш учун мутлақо яроқсиз ҳолатга келган

ASTANA. Kazinform – ҚР Экология ва табиий ресурслар вазирлигининг заҳарли моддаларни трансчегаравий ташиш бўйича ярим йиллик бюллетени эълон қилинди.

Қазақстанға Ресей, Қытай, Өзбекстаннан кіретін 6 өзеннің суы пайдалануға мүлдем жарамсыз күйде жеткен
Коллаж: Kazinform

Ҳужжатдаги маълумотлар асосида мутахассислар томонидан мамлакатга ташқаридан кириб келаётган 31 та трансчегаравий дарёлар бўйлаб ўрнатилган 39 та гидрокимёвий станциядан олинган намуналар мониторинги ўтказилди.

Натижада, Россия Федерациясидан мамлакатга оқиб тушадиган 6 та дарё заҳарли моддалар билан ифлосланишнинг 5-синфи сифатида қайд этилган. Яъни, бу дарёларнинг суви фақат гидроэнергетика, фойдали қазилмаларни қазиб олиш, гидротранспорт каби саноатнинг айрим турларига мос келади. Улар: Есил (сузувчи моддалар), Уй (никель), Жайиқ (фосфатлар), Шаған (фосфатлар), Қораўзен (фосфатлар), Сариўзен (фосфатлар), Елек - Шилик а. (фосфатлар).

Россиядан келаётган 4 та дарёда ифлосланишнинг “5+” синфи кузатилди. Яъни, бу дарёлар барча турдаги сувдан фойдаланиш учун мос эмас. Улар: Тобил - Аққарга а. (кальций, магний, минерализация, хлоридлар, марганец, никель, сульфатлар), Тобил - Милютинка ст. (марганец), Айет (марганец), Тоғизоқ - Тоғизоқ ст. (марганец), Обаған (магний, минерализация, марганец, хлоридлар).

Шунингдек, Хитой ҳудудидан бошланувчи 2 та дарёда ифлосланишнинг “5+” синфи қайд этилган. Улар: Қара Ертис (сузувчи жисмлар), Емел (сузувчи жисмлар). Ўзбекистондан кириб келаётган Келес дарёси ҳам “5+ синфи” ифлосланишига (сузувчи моддалар) дучор бўлган. Қирғизистон Республикасидан кириб келаётган Талас дарёсида ифлосланишнинг 5 класси (сузувчи моддалар) қайд этилган. 

“Қозоғистон Республикасининг 7 та трансчегаравий дарёларида 51 та юқори даражада ифлосланиш ва 2 та ўта юқори даражада ифлосланиш ҳолатлари қайд этилган”, - дейилади ҳужжатда.

Ахборотномада Иле дарёсида кимёвий элементлар конлари камаймаётгани ҳам қайд этилган.

“Ўтган баҳорда қуйидаги дарёларнинг каналлари кимёвий элементлар билан кўпроқ ифлосланган: Иле дарёси – ифлосланиш манбалари номаълум, бу маълумотларни олиш зарур. Шунингдек, Қарабалта дарёсининг ифлосланиш манбалари Оқ-Туз конидаги рудани қайта ишлаш қолдиқлари ва Қора-Балта тоғ-кон корхонасининг (Қирғизистон) радиоактив чиқиндиларни сақлаш омбори ҳисобланади”, - деб ёзади бюллетень муаллифлари.

Муаллиф: Есимжан Нақтибай

Сўнгги хабарлар