Қирғизистон раҳбари Марказий Осиёда сув-энергетика соҳасида ҳамкорлик механизмини ишлаб чиқишни таклиф қилди
ASTANA. Kazinform – Қирғизистон Республикаси Президенти Садир Жапаров Остона шаҳрида бўлиб ўтган Марказий Осиё давлатлари раҳбарларининг VI Маслаҳат учрашувида нутқ сўзлади, деб хабар беради Kazinform.
Қирғизистон раҳбари ўз нутқида Марказий Осиё давлатлари раҳбарларининг Маслаҳат учрашувлари формати юқори талабга эга эканлигини ва минтақавий ҳамкорликни мустаҳкамлашга зарур қўшимча туртки бераётганини мамнуният билан қайд этди.
“Ўтган бешта учрашув минтақа давлатлари раҳбарларининг савдо-иқтисодий, инвестиция, транспорт, логистика, минтақавий хавфсизлик, экология, иқлимга қарши кураш каби кенг кўламли соҳалардаги алоқаларни янада мустаҳкамлашга қатъий интилишини кўрсатди”, – дея таъкидлади Қирғизистон Республикаси Президенти ва мамлакатлар ўртасидаги яқинлашув жараёнлари барқарор ва изчил тус олганини таъкидлади.
Садир Жапаров Қирғизистон иқтисодиёти барқарор суръатларда ривожланаётганини таъкидлади. Хорижий инвесторлар иштирокида йирик инфратузилма ва халқаро лойиҳалар, жумладан, гидроэлектр станциялари, автомобиль йўллари қурилиши, аэропортларни модернизация қилиш ва бошқа лойиҳаларни амалга ошириш бошланди.
“Даромадларни бошқариш тизимини такомиллаштириш орқали амалга оширилган фискал ислоҳотлар натижасида сўнгги уч йилда мамлакатимиз бюджети божхона тўловлари 3,9 баробар, солиқлар эса 2,3 баробарга тўлдирилди. Қирғизистонда кўплаб йирик лойиҳаларни амалга оширишда минтақамиз давлатлари ҳам иштирок этаётгани қувонарли”, — деди у.
Жапаров таъкидлаганидек, мамлакатнинг иқтисодий сиёсати биринчи навбатда учта асосий йўналиш: энергетика, тоғ-кон саноати ва транспорт ва транзит соҳаларига таянади.
Қирғизистон Республикаси раҳбари транспорт инфратузилмасини ривожлантириш контекстида халқаро аҳамиятга молик автомобиль йўллари ободонлаштирилаётгани ва такомиллаштирилгани, бутун мамлакат бўйлаб замонавий аэропортлар барпо этилаётгани, Қирғизистоннинг йирик стратегик “Шимол-Жануб” автомобиль йўли лойиҳаси якунлангани, шунингдек, Хитой-Қирғизистон-Ўзбекистон темир йўли қурилишининг бошланганини алоҳида таъкидлади.
Шу муносабат билан Садир Жапаров минтақа давлатлари орқали янги мультимодал йўналишлар ва транспорт йўлакларини яратиш имкониятларини кўриб чиқишни таклиф қилди.
Қирғизистон Республикаси Президенти ўз нутқида Қирғизистонда сув-энергетика ресурсларидан оқилона фойдаланиш ҳамда энергия самарадорлиги ва энергия тежашни ривожлантириш бўйича фаол иш олиб борилаётганини таъкидлади. Қирғизистон, Қозоғистон ва Ўзбекистон энергетика вазирликлари ўртасида Қамбарота ГЭС-1 қурилиши лойиҳаси бўйича ҳамкорлик тўғрисида идоралараро битим имзоланди.
“Томонлар ҳукуматлараро битим лойиҳасини келишиш устида ишламоқда. Биз кичик дарёлар салоҳиятини ўзлаштиришни фаол бошладик, республика бўйлаб кичик ва ўрта ГЭСлар қурилиши давом этмоқда. Сизларни бу борада ҳамкорликка таклиф қиламиз ва ҳар қандай сармоявий таклифларга очиқмиз”, — деди Садир Жапаров.
Қирғизистон раҳбари таъкидлаганидек, сув ресурсларидан самарали ва эҳтиёткорона фойдаланиш мақсадида ўтган йили Қирғизистон Бишкекда энергия тежамкор ва ресурсларни тежовчи технологияларни жорий этиш бўйича минтақавий марказни ташкил этиш ташаббуси билан чиқди.
“Чекланган сув ресурслари ва уларнинг бутун минтақа учун аҳамияти, шунингдек, Марказий Осиёда самарали ҳамкорлик механизми мавжуд эмаслигини ҳисобга олиб, биз сув-энергетика соҳасида ҳамкорликнинг ўзаро манфаатли иқтисодий механизмини биргаликда ишлаб чиқиш ва амалга ошириш тарафдоримиз. Бу механизм сувнинг энергетик, иқтисодий, экологик ва ижтимоий қийматини ҳамда минтақа давлатларининг тегишли манфаатларини ҳисобга олиш имконини беради”, — деди у.
Садир Жапаров Қирғизистон ташаббуси билан ўтган йили Дубайда бўлиб ўтган БМТнинг иқлим ўзгариши бўйича конференцияси (“CОР-28”) якуний ҳужжатларидан бирига тоғлар ва иқлим ўзгариши бўйича глобал мулоқотни ўтказиш тўғрисидаги банд киритилганини ва у муваффақиятли ўтказилганини эслатди.
“Ҳозирда биз ушбу йилнинг ноябрь ойида Бокуда бўлиб ўтадиган БМТнинг иқлим ўзгариши бўйича конференциясида ҳар йили ўтказиладиган тадбир сифатида қайд этилган Тоғли мулоқотни мустаҳкамлаш устида ишлаяпмиз ва минтақа давлатларини ушбу ташаббусни. қўллаб-қувватлашга чақирамиз”, – деди у.
Шунингдек, Қирғизистон Республикаси Президенти ўз нутқида маданий ҳамкорлик муҳимлигини таъкидлаб, қатор ҳамкорликда маданий тадбирлар ўтказишни таклиф қилди. Ушбу ташаббусни амалга ошириш учун Қирғизистон зарур платформани тақдим этишга тайёр.
Садир Жапаров минтақавий ва глобал хавфсизликни мустаҳкамлаш контекстида Марказий Осиё давлатларининг ўзаро ҳамкорлигини чуқурлаштириш ва саъй-ҳаракатларини бирлаштириш зарурлигини билдирди.
“Таъкидлаш жоизки, биз барчамиз БМТ Низомида белгиланган халқаро ҳуқуқнинг умумеътироф этилган норма ва тамойилларига қатъий риоя қилиш зарурлиги ҳақида бир овоздан фикр билдирамиз. Замонавий дунёдаги барча келишмовчиликлар фақат музокаралар столида тинч йўл билан ҳал қилиниши керак. Қирғизистон учун Афғонистонда тинчлик ва барқарорликни таъминлаш минтақавий хавфсизлик тизимидаги устувор асосий шартлардан биридир”, — деди Жапаров.
У Қирғизистон 2027-2028 йиллар учун БМТ Хавфсизлик Кенгашининг доимий бўлмаган аъзолигига номзод эканини эслатиб, 2026 йил июнь ойида Нью-Йоркда бўлиб ўтадиган БМТ Бош Ассамблеясининг 80-сессиясида ўтказиладиган сайловларда республикани қўллаб-қувватлашга чақирди.
Қирғизистон раҳбари сўз якунида минтақа давлатларининг ўзаро ҳамжиҳатлик ва биргаликда ҳаракат қилишга интилиши бутун минтақанинг барқарор ривожланиши учун мустаҳкам замин яратишини таъкидлади.
“Биз ўзаро ҳамкорлик қанчалик кенгроқ соҳаларни – иқтисодиёт ва савдодан тортиб, маданият ва таълимни қамраб олишини кўриб турибмиз. Бу саъй-ҳаракатлар минтақавий хавфсизлик ва барқарорликни мустаҳкамлашга салмоқли ҳисса қўшмоқда. Қўшма ташаббус ва лойиҳалар инфратузилмани ривожлантириш ва аҳоли турмуш сифатини яхшилашга хизмат қилмоқда. Бизнинг асосий мақсадимиз – Марказий Осиёни барқарор, иқтисодий ривожланган, гуллаб-яшнаган минтақага айлантиришдир”, — дея хулоса қилди Қирғизистон Республикаси Президенти Садир Жапаров.
