Буюк Британия энергия инқирози ва ёқилғи нархининг ошишига қарши заифлигича қолмоқда
LONDON. Kazinform - Буюк Британия иссиқлик ва электр энергияси нархларининг кескин ошишига олиб келиши мумкин бўлган энергетика инқирозига қарши заифлигича қолмоқда, деб хабар беради Кazinform агентлиги мухбири.
Энергетика соҳасидаги етакчи мутахассислардан иборат Буюк Британия Энергетика инқирози комиссияси жорий йил бошида мамлакатга жиддий таъсир кўрсатган 2021-2022 йиллардаги энергетика инқирозининг таъсирини кўриб чиқиш учун тузилган эди.
Бу даврда Буюк Британия табиий газга қаттиқ қарамлик туфайли Европадаги энг қаттиқ жабрланган мамлакатлардан бирига айланди. Бу эса иқтисодиётни геосиёсий нотинчлик шароитида углеводород нархларининг кескин ошишига қарши ҳимоясиз қолдирди. Энергетика инқирози яшаш нархининг ошишига ва иқтисодий ривожланишнинг секинлашишига олиб келди.
Комиссия ҳисоботида айтилишича, британияликлар энергия самарадорлиги стандартлари суст жорий этилаётгани ва муқобил энергия манбаларига сармоя киритилмагани учун жабр кўрди. Комиссия, шунингдек, мамлакат иссиқлик ва электр энергияси учун газга қаттиқ боғлиқлигини таъкидлади ва қайта тикланадиган манбаларни зудлик билан оширишни тавсия қилди.
Мутахассисларнинг таъкидлашича, Буюк Британия уй-жойлари ёмон изоляция қилинган, бу эса, айниқса, қишда энергия харажатларини оширади. Заиф мақсадли ёрдам кам таъминланган оилаларни "ҳалокатли" вазиятда қолдирди, тахминан 7,5 миллион британиялик ёқилғи танқислигини бошдан кечирмоқда ва уй хўжаликлари энергия компанияларидан 3,5 миллиард фунт стерлинг (тахминан 4,58 миллиард доллар) қарздор.
Британия корхоналари ҳам энергетика инқирозидан азият чекди, компанияларнинг тахминан 8 фоизи энергия нархининг ошиши туфайли ўз фаолиятини қисман ёки тўлиқ тўхтатди ва ҳар бешинчи бизнес кўтарилган иссиқлик ва электр тўловлари таъсирини енгиш учун нақд пул захираларидан фойдаланишга мажбур бўлди.
Комиссия ҳукуматга қазиб олинадиган ёқилғи манбаларидан воз кечиш ва кам углеродли технологияларга, жумладан, атом энергиясига ўтиш бўйича аниқ стратегия ишлаб чиқишни таклиф қилди. Бундан ташқари, истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилишни кучайтириш, энергия самарадорлигини оширишга инвестицияларни кўпайтириш ва келажакда энергия инқирози хавфини камайтириш режасини ишлаб чиқиш тавсия этилади.
Таклифлар орасида Буюк Британиянинг энергия нархларининг мумкин бўлган ўсишига тайёрлигини аниқлаш учун мунтазам стресс-тестлар ўтказилади. Комиссия мамлакатда инқирознинг уй хўжаликлари ва корхоналарга таъсирини минималлаштириш, шунингдек, аҳолининг ижтимоий ҳимояга муҳтож қатламларини келажакда юзага келиши мумкин бўлган қийинчиликлардан ҳимоя қилиш бўйича ҳали жиддий ишлар қилиниши кераклигини таъкидлайди.
Айтиш жоизки, Европада табиий газнинг энг йирик истеъмолчиси Германия бўлиб, 80 миллиард куб метр истеъмол қилади. Ундан кейин Буюк Британия (72 миллиард куб метр), Италия (69 миллиард куб метр) ва Туркия (51 миллиард куб метр) жой олган. 2022 йилда ушбу тўртта давлат Европанинг умумий табиий газ талабининг ярмини ташкил қилган. Табиий газга бўлган талаб маҳаллий ишлаб чиқариш ва импорт ҳисобига қондирилади. 2022 йилда маҳаллий ишлаб чиқариш Европа ва Буюк Британиядаги талабнинг мос равишда 43 ва 54 фоизига тенг эди. Қолган қисми қувурлар орқали ёки суюлтирилган газ етказиб бериш кўринишида амалга оширилган импорт ҳисобига қопланади.
Муаллиф: Тимур Дуйсекеев
