Янги йил: Қозоғистонда байрам анъаналари ва тарихи
ASTANA. Kazinform - Янги йил Қозоғистонда ва дунёнинг аксарият мамлакатларида энг кутилган байрамлардан биридир. Ҳамма жойда асрлар давомида шаклланган кўплаб анъаналарга риоя қилган ҳолда алоҳида миқёсда нишонланади. Лекин у қаердан келган? Ozon билан биргаликда байрамнинг тарихини кўриб чиқамиз ва байрамга тайёргарлик кўрамиз.
Янги йил байрамининг илдизлари қадимги даврларга бориб тақалади. Бу одат Месопотамияда милоддан аввалги 3 минг йилликда мавжуд бўлган. Қадимги Мисрда янги қишлоқ хўжалиги циклининг бошланиши баҳорги тенгкунлик келиши билан нишонланган. Кейинчалик римликлар бу анъанани қабул қилганлар. Улар, 1 январни икки юзли худо Янус шарафига янги календарь йилининг бошланиши сифатида белгилади.
Янги йилни нишонлаш санаси бир неча бор ўзгарган. Ўрта асрларда у мамлакат ва диний урф-одатларга қараб фарқ қилган. 1 январь ниҳоят янги йилнинг расмий бошланишига фақат 1582 йилда, Папа Григорий XIII тақвимни ислоҳ қилган пайтда айланди. Бугунги кунда дунёнинг аксарият мамлакатларида Григориан календаридан фойдаланилади.
Қозоғистонда Янги йил икки марта нишонланади. Анъанага кўра, “Науриз мейрами” йил алмашиш байрами 21 дан 23 мартгача баҳорги тенгкунлик кунига тўғри келади ва кўплаб миллий урф-одатлар у билан боғлиқ. Бироқ, бугунги кунда классик Янги йилни бутун дунё билан бир вақтда - 1 январга ўтар кечаси нишонлаш одатга киради. Ҳар бир оиланинг ўзига хос анъаналари бор, лекин ҳамма учун умумий бўлган мажбурий атрибутлар ҳам мавжуд.
Янги йилни нишонлаш анъаналари
Ҳар бир мамлакат маданияти ва географик жойлашувига қараб ўзига хос анъаналарга эга. Бироқ, ҳамма учун умумий хусусиятлар ҳам мавжуд:
Янги йилнинг асосий рамзи сифатида чиройли безатилган арча дарахти;
- дўстлар ва оила билан байрам қилиш;
- миллий таомлар билан безатилган байрам дастурхони;
- салютлар ва фейерверклар;
- ва, албатта, совғалар.
Қозоғистонда байрам арафасида болалар “Аяз Атага” ва унинг ёрдамчиси ва набираси “Ақшақарга” тилаклар билан хат ёзадилар. Янги йилда эса ҳаммага совғалар олиб келинади ва уларни арча дарахти остида қолдиради.
Уй байрамига тайёргарлик
Байрамни муваффақиятли ўтказиш учун махсус янги йил муҳитини яратиш муҳимдир. Бу ерда анъанавий безаклар ва атрибутлар ёрдам беради: гўзал ям-яшил Арча дарахти, уй бўйлаб осилган турли хил чироқлар билан кўплаб гулчамбарлар, замонавий Янги йил безаклари ва арча шохларидан ясалган чиройли гулчамбарлар.
Меню ва дастурхонни безашга алоҳида эътибор берилиши керак, чунки байрамона байрам Янги йилнинг мажбурий атрибутидир. Дастурхонга турли хил газаклар, анъанавий таомлар, мевалар ва ширинликлар қўйишга арзийди. Дастурхонни байрамона қилиш учун унинг декорацияси ҳақида олдиндан ўйлашингиз керак.
Бунинг учун арча шохлари ва ленталар билан безатилган шамлар ва шамдонлар, турли хил қишки ҳайкалчалар ва гулдасталар, шунингдек, махсус байрам матолари: дастурхон, мато салфеткалар, вилкалар, пичоқлари учун конвертлар фойдали бўлади. Чиройли таомлар ва идишларнинг ғайриоддий тақдимоти дастурхонни янада оқланган қилишга ёрдам беради.
Албатта, совғалар ва уларни бир-бирига қандай ва қачон бериш ҳақида олдиндан ўйлаш керак. Янги йил атмосферасини сақлаб қолиш учун чиройли қадоқларга эътибор бериш муҳим.
