Волонтёрлик инсон ҳаётини қандай ўзгартиради
ASTANA. Kazinform – БМТ 2026 йилни Халқаро волонтёрлар йили деб эълон қилди. Қозоғистондаги волонтёрлар раҳбарлари ягона кўнгиллилар платформасида бирлашган. Биз ҳақиқатан ҳам волонтёрларни қадрлаймизми? Волонтёр – таълим воситасими ёки бепул ишчи кучими? Kazinform мухбири таҳлил қилди.
Президент Қасим-Жомарт Тоқаев 2020 йилни “Волонтёрлар йили” деб эълон қилди ва бу соҳа ривожлана бошлади. 5 йил ўтди. Энди волонтёрлар учун ягона платформа мавжуд. Статистик маълумотларга кўра, мамлакатда 4000 дан ортиқ кўнгиллилар мавжуд.
Айни вақтда ушбу платформага 3820 та ташкилот қўшилган. Сиз ҳам қўшилиш учун: "Сиз кўнгилли бўлишга тайёрмисиз?" деган саволдаги рўйхатдан ўтиш тугмасини босинг ва исмингиз ва электрон почта манзилингизни киритинг. Шундай қилиб, Сиз ҳам кўнгиллилар сафига қўшиласиз ва оммавий оферта шартларини қабул қиласиз. Ҳозирда вилоятлар орасида Ақтўбе биринчи ўринда туради.
Ақтўбе – хайрихоҳ ҳудуд бўла олади
“Юракдан юракка” кўнгиллилар гуруҳи 10 йилдан ортиқ фаолият юритиб келмоқда. Гуруҳ саҳрода қолиб кетганлар учун бошпана сотиб олиб, қурди, ногиронларга ёрдам берди.
Ўтган йили сув тошқини пайтида ҳам гуруҳ ёрдам беришнинг энг самарали усулини таклиф қилди. Унинг раҳбари Алишер Садиқ Ақтўбе шаҳрига хавф туғилганда эвакуация операцияларида иштирок этган. Хуллас, улар ишчи гуруҳ ишчилари ва оддий ҳайдовчиларни бирлаштириб, транспорт хизматини ташкил қилишди.
Эвакуация маркази ичида талаба қизлар ишлаган, йигитлар эса юкларни ташиган. Мобиль ечим эсда қолди. Ҳа, Ақтўбе хайрихоҳ ҳудуд бўлиши мумкин. Алишер Садиқ айни пайтда бу ғояни амалга ошириш учун бор кучини сарфламоқда.
“Волонтёрлик ва унинг фаолияти сўнгги 10-15 йил ичида жадал ривожланди. Ўйлайманки, бундан 10-15 йил аввал, дастлабки йилларда биз мафкурани тўғри шакллантира олмадик. Дастлаб кўнгиллилар флэш-моблар, турли форумлар, маданий ва спорт тадбирлари учун одамларни тўплаш учун фойдаланилган. Одамларда ҳам шундай тушунча шакилланган. Аммо глобал пандемия, мамлакатимизда содир бўлган табиий ва техноген офатлар, ижтимоий муаммоларни ҳал этиш жараёнида кўнгиллиларнинг асл моҳияти ва фаолияти ойдинлашди. Одамлар тўлиқ тушунмаса ҳам, кўпчилик ҳурмат қилади”, – дейди Алишер Садиқ.
Биз қачон кўнгиллиларни қидирамиз? Муаммога дуч келганимизда. Бу сир эмас.
Кўнгиллилар эса доимий алоқада бўлиб, одамларни маҳаллий муаммоларни биргаликда ҳал қилишга ундайди.
“Ақтўбе – хайрихоҳ ҳудуд” лойиҳасини бошлаганимизга 1 йил бўлди. Биз бошқаларга Ақтўбе меҳрибон шаҳар ва вилоят эканлигини кўрсатмоқчимиз. Агар қўллаб-қувватлаганимизда, Ақтўбеда ҳаёт тарзини ўзгартирган бўлардик. Биз борган сари бирлашган бўлардик. У Ал-Фаробийнинг «Хайрихоҳ шаҳар» рисоласи асосида яратилган. Яхши шаҳар қандай бўлиши кераклиги ва унинг аҳолиси ким эканлигидан келиб чиқиб ёзилган. Бу ҳудуд бунга лойиқ. Ўтган йили тошқин пайтида “Юракдан юракка” кўнгиллилар гуруҳи катта ёрдам кўрсатди. Автоволонтёрлар, қизлар ва ўғил болалар алоҳида-алоҳида сафарбар қилиниб, ишлар тизимлаштирилди. Уларнинг ҳамжиҳатлиги, ташкилотчилиги, ёрдами бизни лол қолдирди. Масалан, ҳар ой қариялар уйига ташриф буюриб, у ерда истиқомат қилувчиларни туғилган куни билан табриклаймиз. Улар орасида 10-18 йилдан бери туғилган кунига эътибор бермай, ҳеч ким томонидан табрикланмаганлар ҳам бор. Шунингдек, хайрия ярмаркаси ташкил этилиб, бир кунда 500 нафар болага бепул сартарошлик хизмати кўрсатилди. Турли тадбирлар, жумладан, оммавий ахборот воситалари ходимлари, блоггерлар ва таниқли шахслар иштирокида ташкил этилди. Буларнинг барчасини кўпчилик билмайди, мафкуравий ёрдам керак. Вилоят учун жонини фидо қилаётган ёшлар бор”, – дейди Алишер Садиқ.
Кўнгиллилар мактаби ўз фаолиятини бошлади – Ёшлар ресурс маркази
Ёшлар ресурс маркази ёшларга кўнгилли бўлиш ва унинг йўналишларини ўргатмоқда. Семинар давомида кўнгиллилар ўз тажрибалари билан ўртоқлашдилар.
“Биринчи тиббий ёрдам, ижтимоий хайрия, ҳуқуқбузарликларнинг олдини олиш, экология каби йўналишлар ёритилган. Семинар иштирокчилари фаол, лекин илгари кўнгиллилар гуруҳида бўлмаган ёшлардир. Жами 50 нафар фаол 5 кун давомида тажриба орттиришди. Энди улар вилоятда ташкил этилаётган барча тадбирларда иштирок этишлари мумкин. Сентябрь ойида янги гуруҳ келади. Бу ёшлар ўз замондошларига етакчилик қилмоқда. Бу орқали кўнгиллилар тармоғини ташкил қиламиз”, – дейди вилоят ёшлар ресурс маркази раҳбари Самғат Артиғалин.
Ўтган йили Ақтўбе “Энг меҳрибон ҳудуд” номинациясида ғолиб чиққан эди. Бу йил ҳам “Яхши ишлар марафони”да етакчилик қилмоқда. Бугунги кунда у 200 дан ортиқ тадбирларни ташкил этди.
“Яхши ишнинг ўз йўналиши бор. Ҳар ой ўтказиладиган тадбир олдиндан эълон қилинади ва топшириқ берилади. Биз уни амалга ошириш ҳақида маълумот берамиз. Кўнгиллилар деганда, улар қор тозалаш гуруҳлари ва фавқулодда вазиятларни бартараф этиш гуруҳларини ўйлайдилар. Бу тўғри эмас. Унинг йўналиши бошқача. Масалан, туризм кўнгиллиси бир тийин ҳам олмасдан ўз она юртининг ҳаёти ва табиатини кўрсатади. У қизиқиши туфайли ўз шундай қадамга борди. Бу тўғри. Шунчаки, ҳамма ҳам ўз йўналишини белгилаб олмаган. Бу энди қабул қилинмоқда. Лекин текин экан деб уни ишлата бериш ҳам тўғри эмас, атроф-муҳит ва жамиятни тарбиялашимиз керак”, – дейди Самғат Артиғалин.
Унинг сўзларига кўра, ҳар ким ҳам ўзини кўнгиллиман деб айта олмайди. Махсус сайтда рўйхатдан ўтиш ва маршрутни аниқлаши керак.
Агар рўйхатдан ўтсангиз, сизда турли грантларни ютиб олиш имконияти мавжуд. Самғат Артиғалиннинг айтишича, расмий рўйхатдан ўтган кўнгиллилар гуруҳи раҳбари ишга киришда уни иш тажрибаси сифатида кўрсатиши мумкин.
Аммо кўнгиллилар бу фикрни рад этишди. Ёшлар ресурс маркази раҳбари тўлов-контракт асосидаги таълим муассасасида таҳсил олаётган талабаларнинг ўқиш тўловининг маълум қисмини ушлаб қолиш таклифи ҳам борлигини айтди.
Волонтёрлик таълим воситасидир
Кўнгилли бўлган ёшлар ва улар билан алоқада бўлган давлат хизматчилари бу ғояни олқишладилар. Улар кўнгиллилар ўзларини ва замондошларини тарбиялай олишларига ишончлари комил.
“Шундай болалар ҳам борки, ўзининг тескари, ғалати хатти-ҳаракатлари билан танилган. Улар сафга қўшилгач, кескин ўзгаради. Ҳатто болалар уйига бориб, раҳм-шафқатсиз ўсган болани кўриб, тавба қилади. Ота-онасининг олдига бориб йиғлаб кечирим сўраганлар ҳам бор. Нон тополмаган одамни кўрса, шукр қилади. Шунинг учун уни мактаб ёшидан бошлаб ривожлантириш яхшидир. Бу безорилик ва ўз жонига қасд қилиш каби салбий ҳодисаларни камайтиради. Уйим ёнида мактаб бор. Ҳовлиси баъзан сочилиб ётади. Агар ўша мактабда кўнгиллилар гуруҳи бўлса ва ўша мактаб атрофидаги ҳудуд учун болаларга масъулият юкланган бўлса, бу уларнинг масъулиятини оширади. Қишда қор тозалайдиган ҳеч ким йўқ. Яқин атрофдаги мактабнинг болалари ёлғиз кексаларга ёрдам беришса яхши бўлмайдими?” – дейди Алишер Садиқ.
