Ўзбекистон-Россия: кичик қувватли АЭС лойиҳасининг асосий босқичлари муҳокама қилинди
“Ўзатом” агентлиги ахборот хизматининг хабар беришича, мазкур ташриф доирасида мамлакатда кичик қувватли атом электр станцияси (КҚАЭС) қурилиши лойиҳасининг ташкил этилиши, шунингдек, ядро ёқилғисини етказиб бериш ва эксплуатация ходимларини тайёрлаш билан боғлиқ асосий масалалар муҳокама қилинди. Шу муносабат билан тезкор штаб йиғилиши ўтказилди.
Бундан ташқари, йиғилишда катта қувватли атом электр станциясини қуриш лойиҳаси истиқболлари ҳам муҳокама қилинди. Жумладан, объектнинг жойлашуви таҳлил қилиниб, энергетик инфратузилманинг барқарор ривожланишини таъминлашга қаратилган техник ва стратегик жиҳатлар баҳоланди.
Тезкор штаб йиғилишининг асосий мақсади КҚАЭС лойиҳасининг жорий ҳолатини баҳолаш, биринчи навбатдаги босқичларнинг бажарилишини назорат қилиш ва Ўзбекистон ҳамда Россия ўртасида атом энергиясидан тинч мақсадларда фойдаланиш соҳасидаги ҳамкорликни янада мустаҳкамлаш учун стратегик қарорлар ишлаб чиқишдан иборат.
КҚАЭС лойиҳаси қайси жараёнда? Ҳозирги вақтда Ўзбекистонда КҚАЭС қурилиш лойиҳаси лойиҳалаш босқичида. Лойиҳа ҳужжатларини ишлаб чиқиш ва республиканинг ваколатли органларида экспертизадан ўтказиш учун зарур муҳандислик тадқиқотлари олиб борилмоқда. Шунингдек, томонлар ўртасида мунтазам ишчи йиғилишлар ўтказилиб, узоқ муддатли ишлаб чиқариш циклига эга ускуналар учун техник талаблар, муҳандислик тадқиқотлари дастурлари, лойиҳа жадваллари ва йўриқнома ҳужжатлари келишилмоқда.
КҚАЭС жойлашадиган майдонда табиий муҳит компонентлари, хусусан, сейсмик мониторинг, аэрометеорологик, гидрогеологик ва гидрологик тадқиқотлар бўйича доимий кузатувлар олиб борилмоқда. Олинган маълумотлар станцияни лойиҳалашда табиий омилларни ҳисобга олиш учун асос бўлиб хизмат қилади. Бу эса унинг хавфсизлиги ва ишончлилигини таъминлайди.
Лойиҳа доирасида Осиё ва Европанинг илғор автоматлаштирилган ва ноёб технологияларга эга етакчи халқаро ишлаб чиқарувчиларини жалб қилиш имкониятлари кўриб чиқилмоқда. Бундай ечимлар КҚАЭС самарадорлиги ва инновационлигини оширишга ёрдам беради.
Йиғилишда КҚАЭС учун ядро ёқилғисини етказиб бериш масалалари ҳам муҳокама қилинди. Табиий уран қазиб олиш ва сотиш бўйича жаҳонда етакчи мамлакатлардан бири сифатида Ўзбекистон келажакдаги станцияни ёқилғи билан таъминлашда катта салоҳиятга эга. Маҳаллий хомашёдан фойдаланиш ядровий ёқилғи харажатларини оптималлаштиришга хизмат қилади. Бу эса КҚАЭСда ишлаб чиқариладиган электр энергияси нархини пасайтиради ва мамлакатнинг энергетик мустақиллигини мустаҳкамлайди.
Йиғилиш кун тартибида эксплуатация ходимларини тайёрлаш масаласига ҳам урғу берилди. Бугунги кунда Тошкент шаҳридаги “Москва муҳандислик-физика институти” Миллий тадқиқот ядро университети филиалида тахминан 300 нафар талаба таҳсил олмоқда. Ўзбекистон ва Россия ҳамкорлигида КҚАЭС мутахассислари учун назарий тайёргарлик учун ноёб таълим инфратузилмаси яратилган бўлиб, бу кадрлар тайёрлаш харажатларини оптималлаштиришга ва таълим сифатини оширишга ёрдам беради. Шунингдек, "Росатом" давлат корпорацияси билан биргаликда ўзбек мутахассисларининг Бангладешда қурилаётган "Руппур" АЭС каби объектларда амалиёт ўташ механизми ишлаб чиқилди.
Бундан ташқари, КҚАЭС қурилиш лойиҳаси доирасида ходимлар учун станциянинг ўзига хос хусусиятларини ҳисобга олган ҳолда якуний тайёргарликдан ўтиш имконини берадиган тўлиқ ҳажмли тренажёрли ўқув-тренировка маркази ташкил этилиши кўзда тутилган.
Таъкидлаш жоизки, тезкор штаб иши давомида кадрлар тайёрлаш кўламини белгилаш, томонлар вазифаларини тақсимлаш ва шартномаларни тайёрлаш учун ишларнинг қийматини келишиш режалаштирилган. Мазкур лойиҳани амалга ошириш Ўзбекистонни замонавий ва экологик тоза энергия манбаи билан таъминлаш, илғор технологияларни жорий этиш ва халқаро стандартларга мос келадиган юқори малакали мутахассисларни тайёрлаш учун катта имкониятдир.
Эслатиб ўтамиз, аввалроқ Ўзбекистон АЭС учун зарур бўлган ядро ёқилғисини маҳаллий хомашёдан олишни режалаштираётгани ҳақида хабар берган эдик.
