Туркий давлатлар ташкилотига давлатлар маданий код бўйича бирлашган – эксперт
Астана шаҳрида Туркий давлатлар ташкилотига аъзо ва кузатувчи давлатларнинг ташқи сиёсат бўйича расмий тадқиқот марказларининг йиғилиши бўлиб ўтмоқда. Қирғизистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Миллий стратегик тадқиқотлар институти директори Қанатбек Азизнинг сўзларига кўра, ТДТ деярли бутун Марказий Осиё, жумладан Туркия ва Венгрия маданий кодга мувофиқ имкон қадар бирлашган лойиҳадир. Бу ҳақда Кazinform мухбири хабар беради.
Туркий давлатлар ташкилотига бағишланган йирик таҳлилий эксперт платформасида биринчи марта қатнашаётганим йўқ. Аммо интеграция лойиҳасининг ўзи ҳақида умумий гапириш тўғри бўларди. Дунёда юз бераётган геосиёсий беқарорлик даврида кўплаб интеграция лойиҳалари ўз муваффақиятсизлигини кўрсатди. Шу маънода, айнан ТДТ деярли бутун Марказий Осиё, жумладан Туркия ва Венгрия маданий код бўйича максимал даражада бирлашган лойиҳадир. Бу сўнгги пайтларда ёрқин намоён бўлмоқда.
Ушбу лойиҳалардан ташқари, маданий ва диний йўналишдаги бошқа кўплаб лойиҳалар мавжуд. Шундан келиб чиққан ҳолда, бугунги кунда Астана каби таҳлилий платформаларда ўтказилаётган буларнинг барчаси биз учун ҳар қандай юқори кун тартибидан олдин ва ундан кейин бўлажак лойиҳалар, балки амалга оширилган мақсадларни сарҳисоб қилиш муҳим эканидан далолат беради. Шу маънода, айниқса, Қозоғистон иштирок этаётган интеграция лойиҳаларига бағишланган доимий учрашувлар тўғрироқ бўлади”, — деди Қанатбек Азиз учрашувда.
Қирғизистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Илмий-тадқиқот институти директорининг сўзларига кўра, Марказий Осиё минтақасида бирорта ҳам давлат ўзини якка ҳолда тутмайди. ТДТ каби лойиҳа барчани бирлашишга мажбур қиладиган бу интеграция йўли бундан ҳамма манфаатдор, яъни тенглик паритетидан далолат беради.
Мен ўз маърузамда, албатта, Марказий Осиё минтақаси ва Туркий давлатлар ташкилоти доирасида ўқув ва таълим марказларини ташкил этиш ҳақида гапираман. Шу билан бирга, биз унинг симметрияси минимал бўлишини тушунишимиз керак, чунки бизнинг лойиҳаларимиз биридан иккинчисига тарқалади. Катта эҳтимол билан, ушбу нотинчлик туфайли ТДТга аъзо мамлакатлар ўртасидаги ҳарбий ҳамкорлик ҳақида саволлар пайдо бўлиши мумкин. Бу ҳақда ҳам мен ўз маърузамда айтиб ўтаман”, — деди спикер.
Унинг фикрича, Туркий Давлатлар Ташкилоти анча муваффақиятли, чунки ҳамма минтақанинг муштарак муаммоларини юзага чиқаришга ҳаракат қилмоқда.
- Бу туркий лойиҳа. Бундай платформалардан сўнг давлат раҳбарлари ўзларининг давлат таҳлилий марказлари тавсияларини эшитиш ва юқори савияда муҳокама қилиш учун яхши имкониятга эга. Кун тартибига катта эҳтимол билан Афғонистоннинг мақоми, Марказий Осиё минтақаси хавфсизлиги, келажак қиёфаси ва интеграция лойиҳаси доирасида ташқи сиёсат қандай тузилиши кераклиги киради, - дея қўшимча қилди у.
Муаллиф: Гулмира Байзақова
