Туркистон ўлкасида 2000 йиллик ибодатхона жойи ўрганилмоқда
TÜRKISTAN. Кazinform – Сўзоқ тумани Қумкент қишлоғида “Қизилкўл” тарихий-маданий ҳудудида стационар қазишма ишлари олиб борилди. Бу ҳудудда 200 дан ортиқ тепаликлар ва Шошақтўбе номли ибодатхона бор.
Ўзбекали Жанибеков номидаги Жанубий Қозоғистон педагогика университети Н. П. Подушкин номидаги археология маркази раҳбари, профессор А.Н.Подушкин бошчилигида олиб борилган қазишмаларда “Ордабаси” миллий тарихий-маданий қўриқхонаси ва Қозоғистон Республикаси Давлат марказий музейи ходимлари ҳам иштирок этди.
Бу ҳудудда бир қанча муҳим археологик ёдгорликлар, жумладан, Ақтўбе (қизилкўллик) аҳоли пункти, 200 дан ортиқ тепаликлар, Шошақтўбе номли ибодатхона жойлашган.
Қизилкўл атрофида тўпланган Қизилсенгир тепалигида ҳам археологик ишлар олиб борилди. Ибодатхонанинг шакли конуссимон, неоген қизил тупроқдан ясалган. Конуснинг пойдеворининг диаметри 200-240 метр, баландлиги эса 18-20 метр. Конуснинг юқори қисмида қўлда ясалган ва бошқа рангдаги лой билан суртилган, ўлчами 30-22 метр ва баландлиги тахминан 2-2,5 метр бўлган сунъий стилобат қурилган. 0,5-0,7 метр баландликда тош девордан қурилган 17-15 метрли тўртбурчаклар биноси бор. Деворлар орасига тошлар қурилган ва вақт ўтиши билан тошлар хоналарга тушганга ўхшайди.
“Ибодатхона яқинидаги ернинг юқори қатламида мингдан ортиқ сопол буюмлар, шунингдек, тегирмон тошлари, дон майдалагичлар, ўткир тошлар мавжуд. Шу билан бирга, кўза, идиш ва коса топилди. Тахминларга кўра, маъбадда диний маросимлар ўтказилган. 2022-2024 йилларда олиб борилган стационар қазиш ишлари давомида ёдгорликнинг учдан бир қисми очилиб, 1,4-1,6 метр чуқурликка туширилди. Ибодатхонада 10 га яқин кичик трапезоидал, учбурчак ва тўртбурчак шаклдаги хоналар топилди. Тўлиқ ёнмаган ёғоч қолдиқлари ҳам кузатилди”, — дейилади Археология маркази хабарида.
Профессор нафақат қазиш ишлари билан шуғулланган, балки ўша ҳудуд тарихини кенг тарғиб қилиш мақсадида маҳаллий мактабларда маърузалар ўқишни ҳам анъанага айлантирган. Бу гал Қизилкўл қишлоғида жойлашган М.Ауезов номидаги кичик умумий ўрта таълим мактабида “Қизилкўл тарихи” мавзусида маъруза қилди.
Дарс давомида мактаб ўқувчилари ўзларини қизиқтирган саволларга жавоб олдилар. Айтилган маълумотларнинг исботи ва жисмоний маълумотлар сифатида жорий мавсумда топилган ашёлар кўргазмаси ўқувчилар эътиборига ҳавола этилди. Ўз ҳудуди тарихи билан танишган, қадимий ёдгорликларга қўл уришга ҳаракат қилган ўқувчилар учун вилоят тарихига оид обидаларга экскурсия ташкил этилди.
