Трендтаги Шайн мускат узумлари ва Дубай шоколади хавфлими
AQTUBE. KAZINFORM – Ҳозирги кунда Дубай шоколади, Шайн мускат узумлари тренд таомига айланган. Нафақат Қозоғистоннинг таниқли шахслари, балки оддий фуқаролар ҳам хориждан келтирилган маҳсулотларни таъмини кўришдан олдин видеога олиб, эълон қилишади. Kazinform агентлиги мухбири узум ва шоколаднинг организмга таъсири ҳақида билиб олди.
Шайн мускат – узум нави
Шайн мускат узум нави Япониядаги Мевали дарахтлар илмий-тадқиқот институти маҳсулотидир. Маълумотларга кўра, мева 130-140 кун ичида пишади. Август ойининг иккинчи ярмида йиғилса, кузда бошқа мамлакатларга етказиб берилади. Меванинг ўзи эса катта. Бир бўлакнинг оғирлиги 13 г гача. Ҳозир Қозоғистонда бу узумга талаб катта. Ижтимоий тармоқлардаги "бепул" реклама ҳам бунга ўз таъсирини кўрсатмоқда.
Дубай шоколади араб давлатининг брендидир
Дубай шоколади ширин таомдир. У фақат яқинда БААдаги қандолатчилар томонидан ишга туширилган ва маркаланган. Кардамом ва шафронни ўз ичига олади. Аввалига араб давлатларидан олиб келинган бўлса, ҳозир қозоғистонлик қандолатчилар ўзлаштириб, тайёрлаб, таклиф қилмоқдалар. Шу билан бирга, бу шоколаднинг бир қисмидан торт тайёрланади.
Қозоғистонга олиб кирилаётган ҳар бир озиқ-овқат назорат остида. Лекин...
Ақтўбе вилояти санитария-эпидемиология назорати бошқармаси бошлиғи ўринбосари Нурлибек Досжановнинг айтишича, эпидемиологлар ҳар қандай турдаги озиқ-овқат маҳсулотларини текширишдан аввал қайси жойларда сотилаётганини аниқлайди. Кейинчалик кенгашдан ажратилган маблағга сотиб олиб, лабораторияга жўнатади. Шундагина унинг таркибидаги қўшимчалар инсон организмига зарарли ёки зарарли эмаслиги аниқланади. Бу йил Ақтўбе вилоятида озиқ-овқат ва бошқа маҳсулотлар харид қилиш учун 6 миллион тенге ажратилган.
“Ижтимоий тармоқларда Шайн мускат ва Дубай шоколади савдоси ҳақида кўплаб видеороликлар тарқалди. Бўлимга ҳозирча ҳеч қандай шикоят келиб тушмаган. Айни пайтда шаҳардаги савдо тармоқларини назорат қилиш мақсадида маҳсулотлар харид қилиш ва санитария-эпидемиология экспертизасини ўтказиш режалаштирилган. Тадқиқот ҳақида батафсил маълумот берамиз. Буюртма кеча келди, шу ойда сотиб оламиз. Ҳақиқий Дубай шоколади ва Шайн мускатни ҳам сотиб оламиз”, – дейди Ақтўбе вилояти санитария-эпидемиология назорати бошқармаси бошлиғи ўринбосари Нурлибек Досжанов.
Шу билан бирга, Қозоғистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг Агросаноат комплекси давлат назорати қўмитаси импорт қилинадиган маҳсулотлар устидан назоратни амалга оширади. Ақтўбедаги ҳудудий инспекция чегара постларида ҳам ишлайди.
“Қозоғистон Республикаси ҳудудини карантин объектларидан ҳимоя қилиш асосий вазифамиздир. Карантин объекти ўсимлик маҳсулотларининг касалликлари ва зараркунандаларини аниқлаш ва уларнинг ҳудудга кириб келишининг олдини олишдир. Агар у кириб, аниқланса, биз уни изоляция қиламиз ва йўқ қиламиз. Агар мевалар ҳақида гапирадиган бўлсам, у албатта текширилади. Жорий йилнинг 9 ойида 169 минг тонна импорт маҳсулот келтирилди. 3116 та текширув далолатномалари тўлдирилган. Шу жумладан, Литвадан 1,7 тонна, Россиядан 108 тонна, Ўзбекистондан 73,9 тонна узум етказиб берилди. Биз фақат ўсимлик касалликлари ва зараркунандаларига қарши курашамиз. Чунки уларнинг бир қисми мамлакатимизда етиштирилган ўсимликларга зарар этказиши мумкин”, – дейди Ўсимликлар карантини ва фитосанитария назорати пунктлари давлат назорати бошқармаси бошлиғи Айнур Кемеров.
Эслатиб ўтамиз, жорий йилнинг ўтган даврида 280 та қонунбузарлик ҳолати аниқланган. Жами 17,9 миллион тенге жаримага тортилди. Улар орасида Ўзбекистондан олиб келинган 2,5 тонна шафтоли нобуд бўлган.
“Шафтолидан карантин объекти аниқланди. Рўйхатга олинганидан сўнг суд қарори билан мусодара қилинган ва бекор қилинган. Инсон саломатлигига эмас, фақат ўсимликларга зарар. Агар бизда йўқ зараркунанда бўлса, маҳаллий ҳудуддаги бошқа мевали дарахтларга зарар етказиши мумкин эди”, - дейди Айнур Кемеров.
Заҳарланган организмга салбий таъсир кўрсатади
Ҳозир юртимизда одамлар қандли диабет, ортиқча вазн, аллергия каби касалликлардан азият чекмоқда. Бу касаллик бирдан келмайди. Бу газланган ширин ичимликлар, тез тайёрланадиган таомлар, фастфуд, турли кўзни қамаштирувчи ва иштаҳани очувчи қўшимчаларга бой озиқ-овқатларга қарамлик туфайли организмни аста-секин заҳарлайдиган касаллик.
“Одамларнинг ошқозони, ўт йўллари, ичаклари овқатни тўғри ҳазм қила олмайди. Биз еяётган ва ичадиган таомлар зарарли, шунингдек, турли рекламалар билан озиқ-овқатларни истеъмол қиламиз. Мисол учун, Дубай шоколадини қандли диабет билан оғриган одам истеъмол қилмаслиги керак. Шунингдек, у юрак-қон томир касалликларидан азият чекади. Нафақат катталар, балки ёшлар ва ўсмирлар ҳам. Агар одам диабетдан азият чекмаса ҳам, бундай шоколад унга олиб келиши мумкин. Шуни таъкидлаш керакки, агар одамлар ўша Дубай шоколадининг таркибий қисмларини алоҳида истеъмол қилсалар, бундай таъсир кўрсатмайди. Ва ҳамма нарсани қўшсангиз, ҳазм қилиш қийин бўлади. Шу билан бирга, одамлар ўз вақтида ухламайдилар, ошқозон ости безининг иши бузилади. Телефонга қараб вақт ўтказади”, – дейди шифокор Жауҳар Кальманова.
Ақтўбе тиббиёт маркази шифокори, аллерголог Гулмар Бисембаева ҳам турли зираворлар қўшилган нарсалардан узоқроқ бўлишга чақиради. Чунки сут ва сут маҳсулотлари, асал ва турли ёнғоқлар доимо аллергия келтириб чиқарадиган озиқ-овқат ҳисобланади.
“Сут, кефир, шубат баъзида аллергия келтириб чиқаради. Ҳозирги кунда бизнинг асалли таъмли кремимизга аллергияси бўлган одамлар тез-тез бизга ташриф буюришади. Шу билан бирга, ёғли гўшт, балиқ ва тухумни меъёрида ва таъми билан истеъмол қилиш керак. Ҳар бир инсон танаси ҳар хил бўлганлиги сабабли, патогенлар ҳам ҳар хил таъсир кўрсатади. Ичимликлар, ун маҳсулотлари, кекс ва пироглар, ёнғоқлар ва жуда кўп бўёқ ва зираворлар бўлган овқатлар хавфлидир. Рўйхатда дудланган, дудланган, пиширилган маҳсулотлар, қаҳва ва квас ҳам бор. Одамлар сувда ва буғда пиширилган овқатни истеъмол қилишлари керак. Айниқса, шўрва ичиш яхшидир. Дўкондан сут маҳсулотларини сотиб олиш яхшироқдир. Улар ёғли эмас”, – деди аллергист.
Озиқ-овқат аллергияси бўлган одамлар ўтмишда мавжуд бўлган ва ҳозир ҳам мавжуд. Уларнинг аксарияти ошқозон, ичак тузилиши ва ўт пуфагидан азият чекади. Танадаги турли қуртларнинг кўпайиши ҳам аллергияни кучайтиради.
“Аввало, аллергия сабабини аниқлаш керак. Ўз вақтида овқатланиш ва ухлаш ҳам муҳимдир. Шу билан бирга, ҳар йили паразитлар миқдорини билиш учун таҳлилдан ўтиш муҳимдир. Трендга эргашиш хавфли. Биз ҳамма нарсани кўриб чиқамиз. Кўп консервантлар, ранг берувчи моддалар ва зираворлар мавжуд. Мен соғлом овқатни кўрмаяпман. Баъзилари сунъий, ғайритабиий ва сунъий равишда етиштирилади. Ҳамма нарса инсон организмига зарарли”, – дейди аллерголог шифокор Гулмар Бисембаева.
Озиқ-овқатдан келиб чиқадиган касалликлар эндиликда Қозоғистон эндокринологлари томонидан назорат қилинмоқда. Одамлар бошиданоқ тайёр маҳсулотлар ва тез тайёрланадиган таомларни истеъмол қилиб, соғлиғини бузди. Ҳозир ҳам худди шу тенденцияга амал қилмоқда.
“Дубай шоколадини зарарли деб айта олмайман. Пистанинг таркиби зарарли эмас. Бу оддий ёнғоқ. Шоколад ҳам бор. Фақат уни кўп миқдорда истеъмол қилманг. Эндокринолог сифатида айтмоқчиманки, шакар жуда кўп. Шунинг учун диабетга чалинган одам уни истеъмол қилмаслиги керак. Ёшлар ширинликларни яхши кўрадилар, шу билан бирга ёғли, аралашмаси кўп, қовурилган нарсаларни кўп истеъмол қиладилар. Натижада улар семизликга, қандли диабетга чалинади”, – дейди эндокринолог Айгул Сартаева.
