Трансафғон йўлаги Марказий Осиё мамлакатлари учун қандай имкониятларни очади

TASHKENT. Kazinform – Марказий Осиё давлатлари ўзларининг индивидуал ёндашувларини тўхтатиб, жанубга халқаро савдо йўлларини биргаликда ривожлантиришлари керак. Айни пайтда тез-тез муҳокама қилинаётган Трансафғон йўлаги яратиш ташаббуси ҳақида ўз фикр-мулоҳазаларини билдирган ўзбекистонлик иқтисодчи олим, Тошкент давлат иқтисодиёт университети профессори Мурод Икромов шундай деди, деб хабар беради Каzinformнинг Тошкентдаги мухбири Алихан Асқар.

Қозоғистон ва Ўзбекистоннинг транспорт-логистика соҳасини рағбатлантириш борасидаги ёндашувлари асосан ўхшашдир. Улар орасида трансафғон темир йўлини яратиш ҳар икки томон учун ҳам жуда муҳим. У Марказий Осиёни Афғонистон ва Покистон билан, ундан кейин эса Форс кўрфази мамлакатлари билан бевосита боғлайди.

“Афғонистон Ҳинд океанига тўғридан-тўғри йўл очган давлатлардан бири. Ҳар қандай транспорт йўлак ўтган давлатга фойда келтиради. Шундай экан, афғон томони бу лойиҳадан кўп фойда олади. Шунга кўра, унинг Марказий Осиёга берадигани кўп. Қозоғистон ва Ўзбекистон бу лойиҳадан қанчалик манфаатдор бўлса, Трансафғон йўлаги муаммосини ҳал қилиш шунчалик осон бўлади”, – деб қўшимча қилди ўзбекистонлик таниқли иқтисодчи Мурод Икромов.

Эксперт фикрича, Марказий Осиё давлатлари ҳамкорликда ва ўзаро ҳамкорликда йирик лойиҳаларни амалга ошириши маъқулроқ.

“Марказий Осиё индивидуал нуқтаи назардан интеграция қилиниши керак. Шунга кўра, вилоятга йўналтирилаётган сармоя ҳажми ҳам ортиб, қўшма лойиҳалар самарадорлиги ортади”, – деди Мурод Икромов.

2021 йилда Ўзбекистон, Покистон ва Афғонистон ўртасида узунлиги қарийб 600 километр бўлган Термиз-Мозори Шариф-Кобул-Пешовар темир йўлини қуриш бўйича шартнома имзоланган эди. Бироқ маблағ етишмаслиги ва Афғонистондаги сиёсий вазият туфайли қурилишни бошлаш кечиктирилди. Ўтган йилдан буён музокаралар жонланди.

Ўзбекистон ҳукумати лойиҳани молиялаштиришдан манфаатдор бўлган араб давлатлари билан турли форматдаги учрашувлар ўтказди. Қозоғистон ҳам унда иштирок этишга тайёр. Мамлакат мазкур лойиҳага қўшилиш ниятини жорий йилнинг апрель ойида Қозоғистон Республикаси Бош вазири ўринбосари Серик Жуманғарин ва Афғонистон муваққат ҳукумати бош вазири ўринбосари Абдулани Барадар ўртасида бўлиб ўтган музокараларда билдирган эди. Шу билан бирга, қозоғистонлик экспертларнинг фикрича, Трансафғон лойиҳаси экспорт салоҳиятини 40 фоизга ошириш имконини беради. Жумладан, 2029 йилга бориб кўрсатилган йўлак орқали шаҳарлараро узатишни 3 баробар ошириш керак.

Қайд этиш жоизки, кейинги 2 йил давомида Қозоғистоннинг Афғонистонга экспорти ҳажми 14 фоизга ошган.

Ўзбекистонлик экспертлар таъкидлаганидек, бу борада Афғонистондаги сиёсий вазият барқарорлиги ва хавфсизликнинг етарли даражада таъминланиши муҳим аҳамият касб этади. Расмий Кобул бунга кафолат беради ва манфаатдор томонларни қурилишга таклиф қилади.