Минералларга эга 17 та кон давлат рўйхатидан ўтказилди
ASTANА. Кazinform — Қозоғистон геология соҳасига истиқболли йўналишларни ўрганиш ва инвестицияларни жалб қилиш бўйича хорижий ҳамкорлар билан ҳамкорликни фаол кенгайтирмоқда. Бу ҳақда Қозоғистон Республикаси Ҳукумати маълум қилди.
Бугунги кунда минерал-хомашё базасида қаттиқ фойдали қазилмаларнинг 987 та конлари мавжуд бўлиб, уларни қидириш динамикаси ижобийлигича қолмоқда.
2024 йилги геология-қидирув ишлари натижаларига кўра, минераллар захиралари ва ресурсларини ўз ичига олган 17 та кон давлат рўйхатидан ўтказилди:
- олтин — захираси 107,5 тонна, ресурслари 337,04 тонна,
- кумуш — захираси 1904,5 тонна, ресурслари 172087,2 тонна,
- мис - захиралари 4916,7 минг тонна, ресурслари 7796,9 минг тонна,
- рух — захиралари 2549,6 минг тонна, ресурслари 338,9 минг тонна,
- темир рудалари - захираси 128 тонна, ресурслари 162 тонна,
- қўрғошин — захира 1319,5 минг тонна, ресурслари 64,1 минг тонна,
- вольфрам — захираси 409,9 минг тонна, ресурслари 743 минг тонна,
- хром - 464,1 минг тонна ресурслар,
- молибден — захираси 14 т, ресурслари 39 тонна,
- марганец - захираси 794 минг тонна, ресурслари 1137,3 минг тонна.
Шунингдек, жорий йилда биринчи марта 6 та углеводород хомашёси конлари давлат реестрида рўйхатга олинди:
- газ — 1776,5 млн м3.
Давлат раҳбарининг 2023 йилда Қозоғистон халқига Мурожаатида баён этилган топшириғини амалга ошириш доирасида 2026 йил якунига қадар Қозоғистон ҳудудининг 2,2 миллион квадрат километргача бўлган қисмини геологик-геофизик тадқиқотлар билан қамраб олиш ишлари олиб борилмоқда. 3 йилга мўлжалланган жами молиялаштириш ҳажми 20 миллиард тенгедан ошади.
Бундан ташқари, чуқур геологик тадқиқотлар, геологик-минераген хариталаш ва ҳудудларни чуқур геологик хариталаш натижалари мавжуд. Ушбу ишлар натижаларига кўра, қимматбаҳо, рангли ва қора металларнинг тахминий ресурсларига эга 60 та истиқболли участка аниқланди. Геология-қидирув ишлари лицензияси доирасида ушбу майдонларда кейинги қидирув ишлари учун ер қаъридан фойдаланиш кўзда тутилган.
Ноёб тупроқ металлари конларини ўзлаштиришга қаратилган давлат ер ости геология-қидирув ишлари доирасида 12 та участкада қидирув ишлари олиб борилмоқда.
Бугунги кунда захиралари қарийб 800 минг тоннага баҳоланган Куйректикўл участкасининг истиқболлари тўғрисида маълумотлар мавжуд, нодир металлар, жумладан, церий ва лантанидларнинг 935,4 минг тонна миқдоридаги тахминий ресурслари мавжуд.
Шу билан бирга, соҳага инвестицияларни жалб этиш ва нодир металлар салоҳиятини ошириш мақсадида осмий ва ренийдан ташқари ноёб металларнинг баланс захиралари тўғрисидаги маълумотларни махфийлаштириш бўйича ишлар олиб борилмоқда.
Қозоғистон янги углеводород конларини очиш учун ҳам катта истиқболга эга.
Ҳозирги вақтда геологлар захиралари тахминан 76 миллиард тонна бўлган 15 та чўкинди ҳавзаларини аниқладилар. Бугунги кунда нефть ва газ қазиб олишнинг бутун ҳажми 5 та ривожланган ҳавзага тегишли. Улардан энг каттаси Каспий денгизи бўлиб, у мамлакат ресурс базасининг қарийб 80% ни ташкил қилади.
Бундан ташқари, 5 та қўшимча етарлича ўрганилмаган чўкинди ҳавзалари катта истиқболга эга. Булар Шимолий Тўрғай, Орол, Сирдарё, Шу-Сарисув ва Иртиш чўкинди ҳавзаларидир. Бу ҳавзаларнинг фойдаланилмаган углеводород салоҳияти ҳали ҳам муҳим.
Жорий йилда геологик-геофизик усуллардан фойдаланган ҳолда минтақавий тадқиқотлар, жумладан, ўрганилмаган Орол ҳавзасининг Шарқий ва Ғарбий участкаларида 2Д сейсмик қидирув ишлари якунланмоқда, унинг тадқиқот майдони 56 минг квадрат километрни ташкил этади иш, "Ғарб" участкасининг тахминий ресурслари 0,8 миллиард тонна, захиралари 0,3 миллиард тоннага баҳоланмоқда. Келгусида ушбу участкаларни батафсил ўрганиш бўйича тезкор-қидирув тадбирларини ўтказиш режалаштирилган.
Натижалар геология-қидирув ишларининг юқори даражада олиб борилганини ва Қозоғистон минерал-хомашё базасини ривожлантиришга катта ҳисса қўшаётганини кўрсатади. Бу саноатнинг рақобатбардошлигини ва унинг кейинги ўсишга тайёрлигини кўрсатади.
