Тарихий расм сири: Жамоат арбоби Шекер Ермағамбетова ҳақида нималарни биламиз
ASTANA. Kazinform – Қозоқ аёллари орасидан Қозоғистон ССР Олий Кенгаши Президиуми раисининг ўринбосарининг энг юқори лавозимига кўтарилган Шекер Ермағамбетова номини кўпчилик билмайди. Тарих соясида қолиб бораётган бу таниқли жамоат арбобининг суратлари Kazinform агентлигининг фото йилномасида топилган.
Давлат ва жамоат арбоби Шекер Ермағамбетова 1903 йилда Қизилўрда вилоятининг Жалағаш туманида туғилган, 1986 йилда Алмати шаҳрида вафот этган. Совет партия мактабини ва Олий коммунистик қишлоқ хўжалиги мактабини тамомлаган.
1929 йилнинг декабригача туман деҳқонлар иттифоқида ишлаб келган Шекер вилоят хотин-қизлар бўлими томонидан чорвачилик ва сут мутахассисларини тайёрлайдиган вилоят хотин-қизлар курсига юборилади. Уни тугатгандан сўнг у аввалги лавозимига тикланади. Қобилияти ва ишбилармонлигини кўрсатиб, ўша йили партия аъзолигига қабул қилинади.
Қизилўрда вилоят партия қўмитаси тавсиясига кўра Қозоғистон вилоят партия-совет мактабига ўқишга кириб, 1932 йилда уни тамомлагач, Ақмоланинг Нура туман партия қўмитасида инструктор, меҳрибонлик уйи мудири бўлиб ишлаган.
1938 йилгача Марказий Қозоғистон вилоят партия қўмитасининг хотин-қизлар бўлими мудири, Қазали туман ижроия қўмитаси раиси, Жанақорған туман партия қўмитасининг биринчи котиби бўлиб ишлаган.
1938 ва 1955 йилларда Қозоғистон ССР Олий Кенгашига депутат этиб сайланган ва 17 йил давомида Қозоғистон ССР Олий Кенгаши Президиуми раисининг ўринбосари лавозимида ишлаган.
1955-1959 йилларда Қозоғистон ССР Олий Кенгаши Президиумида мукофотлар бўлими бошлиғи бўлган.
А.Тажибаев номидаги Қизилўрда вилоят илмий кутубхонаси директори Нурлибек Минжас ва Қизилўрда вилоят тарихи-ўлкашунослик музейи бош куратори Кенже Ибрагимовалар томонидан тақдим этилган ўша даврга оид маълумотга эга бўлган тарихий фотосуратлар ва газета кўриб, Шекер Ермағамбетқизи фаолиятидаги энг муҳим воқеалардан бири – 1943 йилда Украина фронтида душман билан жанг қилаётган аскарларга озиқ-овқат ва кийим-кечак юкланган эшалон бошида турган.
Қаҳрамоннинг ўзи бу воқеани урушдан кейинги йилларда нашр этилган даврий нашрлардан бирига берган интервьюсида эслади:
“Алматида тузилган дивизия 1943 йилда Украина фронтида душманга қарши курашаётган эди. Ҳаёт ва ўлим тўқнашадиган вақт. Республика меҳнаткашлари етказиб берган ушбу дивизия аскарлари учун озиқ-овқат ва кийим-кечак ортилган поездга раҳбарлик қилиш менинг бурчим эди. Кетган кунимиз вокзал одамлар билан гавжум эди. Мени таниганлар “Шекер, буни ўғлимга, эримга, укамга, кенжа укамга бер”, деб қўлимга қопларини беришяпти. Мен ҳаммасини олишга ҳаракат қилдим. Мен билан боғлана олмаган аҳолига радио орқали: “Ўртоқлар, посилка ва хатларингизни вагондагиларга етказинглар!” дедим. Катта оломон вагонлар томон югурди. Республика ҳудудини тарк этгунча поезд томон рўмолини силкитиб: “Тўхтанг!” деганлар кўп бўлди. Ҳа, 20 ноябрь куни отилган ўқлар остида Полтавадан 50 километр узоқликдаги «Новые Санжары» номли кичик бекатга етиб келдик. Совғаларимиз топширилгач, эртаси куни делегацияни 7-армия қўмондони, генерал-полковник, Совет Иттифоқи Қаҳрамони Шумилов қабул қилди. Ҳарбий кенгашнинг барча аъзолари штабга йиғилиб, Ватан уруши фронтларида юртдошларимиз катта қаҳрамонлик кўрсатаётгани ҳақида хабар бердилар. Шумилов армиясидан 6 нафар аскарга Қозоғистон ССР Олий Советининг дипломларини тантанали равишда топшириб, мерганлар корпусига йўл олдик. Унга Совет Иттифоқи Қаҳрамони, генерал-майор Ғани Сафиуллин раҳбарлик қилар эди. Улар томон келаётган икки машинани кўрган мерганлар саф тортдилар. Бу ерда 3 кун бўлиб, 32 кишига сертификатлар топширдик. Сафиуллин бизнинг шарафимизга скаутларга тирик фашистни қўлга олишни буюрди ва бир неча соатдан кейин улар немис аскарини олиб келишди. Кейин генерал-майор Козак қўмондонлигидаги гвардия дивизиясига бориб, ватандошларимизга республика Олий Кенгаши, Қозоғистон ССР Халқ Комиссарлари Советининг мактубини топширдик, 100 нафар аскарни гувоҳномалар билан тақдирлаб, у ерда 5 кун бўлдик. Бир куни кечқурун душман самолётлари штаб-квартирани ва биз турган ерга яқин жойни бомбардимон қилишди. Биз уйдаги аҳвол ҳақида хабар бериб, халқнинг илиқ саломларини етказдик, тезроқ ғалаба тилаб, яна йўлга чиқдик”.
Шекер Ермағамбетқизи фронтдан қайтгач, республика нашрларидан бирининг 1943 йил 30 ноябрдаги сонида “Қозоғистон Ватан уруши кунларида” сарлавҳали мақоласини эълон қилди.
“Уруш бошланганидан буён Қозоғистон бўйлаб мамлакат мудофаа фондига танклар қуриш учун 379 миллион рубль ва самолётлар қуриш учун 477,6 миллион рубль нақд пул ва облигациялар йиғилди. Республикамиз деҳқонлари мудофаа фондига минг тонна қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари топширди. Ҳар йили шаҳар ва қишлоқларда Қизил Армия учун иссиқ кийим йиғишга қаратилган ажойиб ҳаракат амалга оширилади. Қозоғистон меҳнаткашлари фронтга 2 миллион 500 минг донадан ортиқ иссиқ кийим жўнатдилар. Ватан ҳимоячиларига муҳаббат белгиси сифатида Қозоғистондан армия бўлинмаларига 1500 вагон турли озиқ-овқат совғалари юборилди. Совет халқларининг дўстлиги мамлакатнинг немис босқинчиларидан озод қилинган орқа ҳудудларига кўрсатилаётган ёрдамларда ҳам яққол намоён бўлди. Бу ҳудудлар иқтисодиётини тиклаш учун қозоғистонлик фермерлар 13 минг бош жўнатган. Бундан ташқари, озод қилинган ҳудудларга кўплаб қишлоқ хўжалиги техникалари, тракторлар, турли техникалар жўнатилди”, – дейди Шекер Ермағамбетқизи.
Бутун онгли ҳаётини, иродасини, билимини юрти равнақи, тинч кунлар келишига бағишлаган бу муҳтарам инсоннинг меҳнати бефарқ қолмади. Ватан ва халқ олдидаги хизматлари учун Шекер Ермағамбетова «Еңбек Қызыл Ту», «Құрмет белгісі» орденлари ва кўплаб медаллар билан тақдирланган, Қозоғистон Компартиясининг 8 та қурултойида делегат сифатида қатнашган ва 4 марта Марказий Қўмита аъзолигига сайланган. Бугунги кунда Жалағаш туманидаги 246-умумтаълим мактаби ва Қизилўрда шаҳридаги бир кўчага унинг номи берилган.
