Сунъий интеллект келажакда репетиторларни алмаштирадими
ASTANA. Kazinform — Сунъий интеллект кўпчиликнинг кундалик ҳаётининг ажралмас қисмига айланди.
ChatGPT, Gemini ёки Copilot каби йирик тил моделлари (LLM) одамларга хат ва курс ишлари ёзишда, таътилга чиқиш бўйича маслаҳат беришда ёки исталган мавзудаги саволларга жавоб беришга ёрдам беради, деб ёзади Азертадж.
Германиянинг Юлий ва Максимилиан номидаги Вюрцбург университети тадқиқотчилари гуруҳи сунъий интеллект фан талабаларига мустақил репетитор сифатида қай даражада ёрдам бера олишини ўрганиб чиқди.
Физикавий кимё кафедрасининг тадқиқот гуруҳи авваллари асосан нано материалларни спектроскопик тадқиқ қилиш билан шуғулланган. Энди улар замонавий LLM моделларининг термодинамикасини тушунишни синовдан ўтказадиган воситани ишлаб чиқдилар. Ушбу восита оддий фактик билимларни эмас, балки чуқур тушунишни баҳолашга қаратилган.
UTQA (Undergraduate Thermodynamics Question Answering) деб номланувчи восита очиқ фойдаланиш имкониятига эга бўлиб, ўқитувчилар ва тадқиқотчиларга тил моделларини холис ва мазмунли баҳолаш, шунингдек, уларнинг ривожланиш даражасини ўлчашда ёрдам бериш учун мўлжалланган.
“Умид қиламизки, келажакда сунъий интеллект ўқитишдаги мустақил ҳамкоримизга айланади. Мисол учун, ҳар бир талабанинг эҳтиёжларига индивидуал жавоб берадиган, уларга маърузаларга тайёргарлик кўриш ва тушунишга ёрдам берадиган интеллектуал чат-ботлар кўринишида”, - дейди лойиҳа раҳбари, профессор Тобиас Хертель.
Хертель жамоаси 2023 йилнинг қиш семестридан бери 150 дан ортиқ талаба учун термодинамика дарсларида LLMдан ҳафталик баҳолаш воситаси сифатида фойдаланмоқда. ChatGPT-3.5 ва ChatGPT-4 каби моделлар ўзларининг кучли томонларини кўрсатган бўлсалар-да, уларнинг аниқ заиф томонлари ҳам бор.
Шу муносабат билан махсус фан тестини яратиш зарурати туғилди.
“UTQA - асосий термодинамика курсидан 50 та мураккаб топшириқлардан иборат тестдир. Саволлар фақат битта тўғри жавоб билан берилади. Топшириқларнинг учдан икки қисми матнга асосланган, учдан бир қисми диаграмма ва чизмалардан иборат. Бу дидактик машқларда тез-тез учрайдиган формат”, - тушунтиради Хертель.
Мақсад нафақат фактик билим ва таърифларни синаб кўриш, балки тил моделларининг турли хил чекловлар шароитларини боғлаш ва мураккаб жараёнлар кетма-кетлигини тушуниш қобилиятини баҳолаш эди.
“Амалда, бу LLM моделлари назорат билан ёки назоратсиз ўқитишда фойдали бўлиши мумкинлигини англатади. Бироқ, улар ҳали тўлиқ мустақил репетитор сифатида фойдаланиш учун етарли эмас. Шу билан бирга, сўнгги икки йил ичида катта тараққиётга гувоҳ бўлдик. Ривожланиш жараёни бирданига тўхтамаса, яқин келажакда фанимиз бўйича ассистент ўқитувчи даражасига эришиш мумкин бўлади”, — дея хулоса қилди лойиҳа раҳбари.
Эслатиб ўтамиз, аввалроқ Давлат раҳбарининг Мурожаатномасида Қозоғистонда Сунъий интеллект ва рақамли ривожланиш вазирлиги ташкил этилиши маълум қилинган эди.
