Смарт-кўзойнаклар дунёни қандай ўзгартиради
ÖSKEMEN. Кazinform — Биз ҳозир реклама шакли бутунлай ўзгарган даврда яшаяпмиз. Виртуал олам пайдо бўлди-ю, мобил телефонларимиз бизни ўша дунё билан боғлаётгандек. Биз янги технологиялар яна қандай ўзгаришлар келтираётганини кўриб чиқдик.
Сеҳрли рақамли технология
Илгари кўча рекламаси оддий эди: билбордлар, баннерлар, LED экранлар. Бугун эса ижтимоий тармоқларда Бурж Халифа ёнидаги қутидан сакраб чиққан улкан Барби қўғирчоғи ёки Биг Беннинг момиққа ўралган машинаси каби видеолар тарқалмоқда.
Лекин бу рекламадаги саҳналар реал ҳаётда мавжуд эмас. Виртуал реклама - бу ижтимоий тармоқлар учун махсус яратилган мураккаб компьютер графикаси. Компаниялар миллионлаб томошаларни тўплайдиган вирусли видеолар ишлаб чиқариш орқали ўз маҳсулотларини тарғиб қилади.
Бу шунчаки маркетинг ҳийласи эмас. Бу глобал тенденцияни акс эттиради: реал ҳаёт ва виртуал олам ўртасидаги чегара йўқолиб бормоқда.
Экрандаги бошқача ҳаёт
Ҳозиргача виртуал дунё фақат ўйинлар билан боғлиқ эди. Бугунги кунда у таълим, муҳандислик ва ҳатто туризмда фаол фойдаланилмоқда. Виртуал симуляторлар бўлажак жарроҳларга "рақамли" беморларда ўз маҳоратини оширишга ёрдам беради, учувчилар эса уйдан чиқмасдан тажриба орттиришади.
Шунча тараққиётга қарамай, виртуал оламларнинг оммавий ишга туширилишига ҳали ҳам аппарат воситаларининг етишмаслиги тўсқинлик қилмоқда. Шунинг учун технология гигантлари қулайлик, услуб ва портативликка эътибор қаратмоқда. Уларнинг мақсади ҳар куни кийиладиган қулай смарт-кўзойнаклар яратишдир.
Меtанинг Ray-Ban компанияси билан ҳамкорликда яратилган кенгайтирилган реаллик кўзойнаклари катта қизиқиш уйғотди. Инсонни бутунлай рақамли ҳаётга чўмдирувчи виртуал оламдан фарқли ўлароқ, у атроф-муҳитга фақат баъзи рақамли элементларни қўшиб, имкониятларини кенгайтиради. Бундай кўзойнаклар ёрдамида сиз смартфонингизни чўнтагингиздан чиқармасдан “кўзингиз билан” сурат ва видеога олиш, мусиқа тинглаш, қўнғироқларга жавоб беришингиз мумкин. Ўрнатилган онлайн таржимон эса чет тилини бир зумда тушунишга ёрдам беради.
Samsung компанияси Google билан ҳамкорликда ўзининг смарт-кўзойнакларини чиқаришга тайёрланмоқда. Уларнинг имкониятлари ҳам жуда катта: улар сунъий интеллект ёрдамида маълумотларни тезда қайта ишлашлари, контактсиз тўловларни амалга оширишлари, имо-ишоралар ва юзларни таний олишлари мумкин.
Смарт-кўзойнаклар инсон ҳаётига кўплаб ижобий ўзгаришлар олиб келади. Масалан, энди одамлар телефонларинни фойдаланмасдан туриб, шаҳардаги дўконга йўл топиш учун кўзойнакларидан фойдаланишлари мумкин. Агар ушбу технология кенг тарқалса, смартфонлар ҳатто ўз аҳамиятини йўқотиши мумкин.
Дунё бўйлаб саёҳат қилиш имконияти
Авиакомпаниялар парвозни янада қулай ва завқли қилиш учун виртуал дунё технологияларини жорий қилмоқда. Одатдагидек кино ва мусиқа ўрнига йўловчилар виртуал саёҳатга чиқишлари ва ўз манзиллари билан олдиндан танишишлари мумкин.
Тасаввур қилинг, сиз Лондонга учяпсиз ва сиз аллақачон Вестминстер кўчаларида юришингиз мумкин.
Рақамли технологиялар ҳам янги саёҳатларни илҳомлантиради. Мисол учун, Уэльс ҳукумати мамлакатнинг энг гўзал бурчаклари бўйлаб виртуал саёҳатни яратди. Одамлар қадимий қалъаларни ўрганишлари, табиат мўъжизаларига қойил қолишлари ва келтлар афсоналари дунёсига шўнғишлари мумкин.
Спорт ҳеч қачон аввалгидек бўлмайди
Виртуал олам сизга спорт машғулотларига янгича нуқтаи назардан қараш имконини беради. Яъни, бу нафақат фойдали, балки янада қизиқарли қилади.
Масалан, Меta компаниясининг “Ажойиб” фитнес ўйини фойдаланувчиларни виртуал тренерлар билан машқ қилишлари, ритмик мусиқа танлашлари, медитация қилишлари ёки ёга билан шуғулланишлари мумкин бўлган 360 даража рақамли дунёга чўмдиради.
Фойдаланувчиларнинг айтишича, бундай машқлардан кейин ҳис-туйғулар ҳам бошқача. Тадқиқотлар шуни кўрсатдики, виртуал ҳақиқат машғулотлари югуриш, сузиш ёки бокс каби анъанавий кардио машқлари каби самаралидир.
Келажак қандай бўлади?
Биз ҳақиқий ҳаёт ва виртуал олам ўртасидаги чегаралар ёнғин каби йўқолиб бораётган янги давр остонасида турибмиз. Бугунги кунда ижтимоий тармоқлар инсон тушунчалари ва хатти-ҳаракатларига таъсир кўрсатмоқда. Жисмоний ва рақамли дунё ўртасидаги тўсиқ эса бутунлай олиб ташланганда нима бўлади?
Британиянинг “Ўсмирлик” телесериали интернет муҳити ўсмирлар ўртасида қандай қилиб ҳақиқий ҳаёт фожиаларини келтириб чиқариши мумкинлигини кўрсатиб, жамиятни ларзага солди. Таъсир шу қадар кучли эдики, Бош вазир Кир Стармер уни ўз фарзандлари билан томоша қилди.
Ҳақиқий синов ҳиссиётлар экранни тарк этиб, ҳаракатга айланганда келади. Тўғри, смарт-кўзойнак ишлаб чиқувчилар ҳаётни янада қулайлаштирмоқда. Лекин бунинг оқибатида ёлғон ва ҳақиқатни ажрата олмасдан “Матрица”га тушиб қолмаслигимизга ким кафолат бера олади? Саволлар кўп бўлса-да, жавоблар ҳали ҳам оз.
Муаллиф: Талғат Мухаметбекули
