Сариағашлик боғбон иссиқхонада лимон ва банан етиштирмоқда
У қишда томорқасида тропик мевалар етиштириб, 700 га яқин дарахтдан 70 тоннага яқин ҳосил олишни режалаштирган.
Манатали Тансиқбаевнинг лимон етиштириш билан шуғулланганига қарийб 10 йил бўлди. Томорқасидаги 60 сотих ерга 640 туп лимон кўчати ўтқазган боғбон кечаю кундуз парваришлади. Илдиз отиши туну-кун кузатилди. Машаққатли меҳнат натижасида Сариағаш тупроғига фақат тропик зонада ўсадиган мевали дарахт мослаштирилди. Бугун боғбон лимон майдонидан мўл ҳосил олмоқда.
– Иссиқхонага биринчи навбатда помидор, бодринг экдим. Рақобат кучайди. Аксарият аҳоли иссиқхона қуриб, помидор, бодринг экиб, сотган. Ўшанда менинг еримда зараркунандалар пайдо бўлган. Мен ғалаба қозона олмадим. Меҳнатим зое кетганидан кейин боғбонлар билан маслаҳатлашиб, лимон ва банан етиштиришга қарор қилдим. «Меир» деган лимоннинг навини Тошкентдан олиб келиб, экдим. Дастлабки йилларда мен фақат дарахт ўстиришга вақт ажратдим. Натижасини икки йилдан кейин кўрдик. Банан дарахти ўсиб бормоқда. Лекин мева солмайди. Балки мен навни тўғри танламагандирман», - дейди у.
Манатали Алишерули раҳбарлик қилаётган «Даян» фермер хўжалигидаги лимон дарахтларининг бир қисми 1 тупдан 200 килограммгача ҳосил беради. Уларнинг кўпчилиги 100 килограмм лимон олади. Дарахтлар канал суви билан суғорилади. Иссиқхона эса кўмир билан иситилади. Тупроқ маҳаллий ҳисобланади. Тропик меваларни етиштириш учун янги технология ёки ўғитлар қўлланилмайди. Бироқ, иссиқхонада мевасини кўтаришга қодир бўлмаган толларни кўриш мумкин. Фермернинг айтишича, лимон дарахти эгилувчан бўлиб, ҳеч қандай оғирликда синмайди.
– Кўчатнинг дастлабки икки йилида гулларни териб, олиб ташлаш, ўсиши учун ҳаракат қилиш керак. Бу усулдан фойдаланилганда учинчи йили ниҳол 20 кг, тўртинчи йили эса 50 кг ҳосил бера бошлайди. Ҳар йили лимоннинг мевалари тобора кўпайиб бормоқда. Айни пайтда иссиқхонада 50-60 тонна лимон ҳосил олинмоқда, – дейди боғбон.
Умуман, Манатали Алишерулининг оилавий тадбиркорлиги катта даромад келтирмоқда. У укаси иккаласи фермер хўжалиги ишлари билан шуғулланади. Ўрим-йиғим кампаниясида ўнга яқин киши иш билан таъминланади. Фермер савдо-сотиқ билан ҳам шуғулланади. Москва, Алмати, Астанага бориб сотган пайтлари ҳам бўлган. Қолаверса, «Камаз» билан келиб-кетадиган чайқовчилар ҳам кўп. Айни пайтда тадбиркор иссиқхонада лимон етиштирмоқчи бўлган фермерларга қаламчадан кўкариб чиққан лимон кўчатларини сотмоқда. У қандай ўсишни айтади ва маслаҳат беради.
«Ҳозир далада қор бор. Кун совуқ. Агар сиз иссиқхонага кирсангиз, у жуда иссиқ. Лимон ўсиб бормоқда. Ҳиди ажойиб. Март ойининг охирида у янада хушбўй бўлади. Ўшанда лимон тагига келиб, икки-уч соат ўтирадиганлар ҳам бўлади. Бу усул одамларда қон босимининг барқарорлашишига таъсир қилади, - дейди Манатали Алишерули.
Боғбон келажакда лимонли мураббо тайёрлашни режалаштирган. Бу йўналишда зарур технология ўзлаштирилмоқда. Қурилмаларини ҳам олиб қўйган.
«Келажакда бизнесимни кенгайтирмоқчиман. Мен лимон, занжабил ва апельсиндан мураббо тайёрлаш билан шуғулланмоқчиман. Шу боис апельсин, мандарин, лайм кўчатларини етиштириш ниятидаман», дейди у.
Фото: wall.alphacoders.com
Муаллиф: Қайрат Зайнишев
