Президент ЕОИИга аъзо давлатлар раҳбарларига Мурожаат йўллади

ASTANА. Кazinform - Қасим-Жомарт Тоқаев ЕОИИга аъзо давлатлар раҳбарларига Мурожаат йўллади, деб хабар беради Ақорда матбуот хизмати.

Ҳурматли ҳамкасблар!

2026 йил 1 январдан бошлаб Қозоғистон Республикаси ЕОИИ органларига раислик қилади.

Бу йил ЕОИИ учун юбилей йили бўлди. Биз интеграциявий бирлашмамизни ривожлантиришнинг иккинчи ўн йиллигига ишонч билан кирдик. Сўнгги йиллардаги глобал нотинчликка қарамай, давлатларимиз иқтисодиёти ижобий суръатларга эришди.

Олдимиздаги умумий вазифамиз ЕОИИнинг салоҳияти ва рақобатбардошлигини мустаҳкамлаш, унинг интеграциявий самарадорлигини оширишдир.

2026 йилда ЕОИИ доирасида 2030 йилгача ва 2045 йилгача бўлган даврда иқтисодий жараёнларни янада ривожлантириш бўйича "Евроосиё иқтисодий йўли" декларацияси амалга оширила бошлайди. Ушбу стратегик ҳужжатда белгиланган мақсад ва вазифаларга урғу берилади.

Евроосиё иқтисодий иттифоқи органларига раислик қилиш даврида Қозоғистон Республикаси қуйидаги асосий соҳаларга эътибор қаратишни таклиф қилмоқда.

1. Сунъий интеллект иқтисодий интеграцияни ривожлантириш учун янги воситадир.

Дунёда мисли кўрилмаган имкониятларни очадиган тарихий давр бошланди. Бироқ, технологик тенгсизликнинг ортиши билан бирга янги таҳдидлар ҳам пайдо бўлади.

Экспертларнинг фикрига кўра, сўнгги йилларда сунъий интеллектни ривожлантиришга глобал инвестициялар ҳажми 1 триллион доллардан ошди. Сунъий интеллектнинг жаҳон иқтисодиётига қўшган ҳиссаси эса келгуси ўн йилликда 10 триллион доллардан ошиши мумкин.

Бизнинг вазифамиз янги технологияларни халқларимиз манфаати учун йўналтириш ва уларни Евроосиё иқтисодий интеграциясининг асосий омилига айлантиришдир.

Сунъий интеллект технологиялари савдо оқимларини прогноз қилиш ва божхона даромадлари ва савдо шартномаларининг давлат иқтисодиётини ривожлантиришга таъсирини аниқ баҳолаш билан боғлиқ муаммоларни аллақачон муваффақиятли ҳал қилмоқда.

Қозоғистон Республикаси келажакда тўлиқ рақамли давлатга айланишни стратегик мақсад қилиб қўйган. Астанадаги Alem.ai маркази ва Алатаудаги CryptoCity пилот ҳудуди каби давлат ташаббуслари рақамли экотизимни фаол ривожлантиришга тайёрлигимизни намойиш этади.

Қозоғистон ЕОИИ доирасидаги ҳамкорлари билан сунъий интеллект, рақамли тартибга солиш ва иқтисодий трансформация соҳаларида билим ва тажриба алмашишга тайёр. Биргаликдаги саъй-ҳаракатлар орқали биз технологик янгиликларга осонгина мослаша оламиз.

Биз 2026 йилда Астанада бўлиб ўтадиган ЕОИИ иқтисодий форумида ЕОИИ доирасида сунъий интеллектни масъулиятли ривожлантириш бўйича қўшма декларацияни имзолашни таклиф қиламиз.

Ушбу ҳужжат мамлакатларимиз ўртасида рақамли трансформация соҳасидаги ҳамкорликнинг янги йўналишини белгилайди.

2. Евроосиё логистика маркази: салоҳиятдан етакчиликка

Евроосиё иқтисодий иттифоқи Шарқ ва Ғарб, Шимол ва Жануб ўртасидаги геосиёсий кўприкдир. Асосий транспорт йўллари мамлакатларимиз ҳудудларидан ўтади. Шу муносабат билан биз умумий мақсадга эътибор қаратишимиз ва қитъадаги етакчи логистика марказига айланишимиз керак.

Бунинг учун транспорт-логистика ва божхона инфратузилмасини такомиллаштириш, халқаро транспорт йўлаклари ва мультимодал транспортни ривожлантириш, шунингдек, ЕОИИнинг энг йирик логистика компаниялари ва учинчи давлатлар ўртасида яқин ҳамкорликни ўрнатиш бўйича шошилинч чоралар кўриш зарур.

Ақлли тизимни жорий этиш ва катта маълумотлардан фойдаланиш ягона логистика яратиш имконини беради. ЕОИИга аъзо давлатлар ҳудудидан ўтадиган юклар иложи борича тез, муаммосиз ва бюрократик қийинчиликларсиз ташилиши керак.

Қозоғистон бу йўналишда фаол иш олиб бормоқда. Smart Cargo пилот лойиҳаси ишга туширилди. Ҳужжатлар электрон форматга ўтказилмоқда. Биз ушбу платформани ЕОИИ мамлакатларидаги ҳамкорларимиз тизимлари билан интеграциялашга тайёрмиз.

Биз ЕОИИ доирасида сунъий интеллект базасидан фойдаланган ҳолда интеграциялашган юк оқимини бошқариш тизимини яратишни таклиф қиламиз. Бундай платформа етказиб бериш вақтини ва молиявий кечикишларни камайтиришга, Евроосиё йўлакларининг рақобатбардошлигини оширишга ёрдам беради. Биз ЕОИИга аъзо давлатларни глобал транспорт занжирига интеграциялаш мумкин бўлган ягона транспорт тузилмасини шакллантириш учун кучларни бирлаштиришга чақирамиз.

3. Технологик ютуқ: ишлаб чиқариш ва агросаноат комплексини рақамлаштириш.

Ишлаб чиқариш ва агросаноат комплекси ЕОИИга аъзо давлатларнинг иқтисодий асосини ташкил қилади.

Глобал миқёсда рақобатбардош маҳсулотлар ишлаб чиқариш учун ҳамкорликни кенгайтириш ва чуқурлаштириш бизнинг умумий вазифамиздир.

ЕОИИда ишлаб чиқариш ва агросаноат комплексидаги ҳамкорлик лойиҳаларини молиялаштириш механизмлари аллақачон мавжуд. Аввало, биз маблағларни динамик инновацион лойиҳаларга йўналтиришимиз керак.

Ҳар бир корхона ва фермер хўжалиги рақамли ечимлар ва сунъий интеллектдан фойдаланиш ниятини намойиш қилиши муҳимдир. Шу билан бирга, компаниялар ўз салоҳияти билан танишишлари, шунингдек, автоматлаштириш соҳасида стартаплар ва ваколат марказларини ривожлантиришлари учун платформалар яратиш зарур.

Евроосиё иқтисодий комиссияси динамик ташаббусларни фаол қўллаб-қувватлаши керак.

4. ЕОИИ доирасида савдо қилишда ҳеч қачон ҳеч қандай тўсиқлар бўлмаслиги керак.

Барча маъмурий тўсиқлар бартараф этилиши лозим.

Савдо ва бошқа алоҳида соҳаларнинг ривожланишига тўсқинлик қиладиган, фуқароларнинг ҳаракатланишини чеклайдиган ва чегараларда юк машиналарининг навбатини келтириб чиқарадиган сунъий тўсиқлар ўтмишда қолиши даркор.

Божхона тартибга солиш ва давлат назоратининг бошқа чоралари (транспорт, санитария, ветеринария ва фитосанитария) ЕОИИга аъзо давлатлар ҳукуматларига босим ўтказиш воситасига айланмаслиги керак.

ЕОИИ тўсиқсиз муҳит яратишга қаратилган кўплаб ҳужжатларни қабул қилди. Тегишли мажбуриятларни қатъий бажариш ва белгиланган тартибни бузишнинг олдини олиш жуда долзарбдир. Бу Евроосиё иқтисодий комиссиясининг вазифасидир.

Биз потенциал тўсиқларни тезда аниқлаш учун Ташкилотга аъзо давлатларнинг қонунчилик ташаббусларини мониторинг қилишда сунъий интеллект технологияларини киритишни таклиф қиламиз.

5. Савдонинг янги географияси: глобал мулоқот

ЕОИИ ташқи шериклар билан иқтисодий ҳамкорликни янада фаоллаштириши керак.

2025 йилда Мўғулистон ва Индонезия билан Эркин савдо ҳудуди тўғрисидаги шартнома, шунингдек, Бирлашган Араб Амирликлари билан иқтисодий шериклик тўғрисидаги шартнома имзоланди. Бу Ташкилотга аъзо давлатлар ва Комиссиянинг биргаликдаги ишининг аниқ натижасидир.

Яқин келажакда ЕОИИнинг Глобал Жануб мамлакатлари, Араб мамлакатлари, Жануби-Шарқий Осиё ва Африка, шунингдек, минтақадаги нуфузли уюшмалар билан ҳамкорлигини кенгайтириш мақсадга мувофиқ.

* * *

Иқтисодий интеграция ЕОИИ доирасидаги ҳамкорлик натижаларини, яъни янги ишлаб чиқариш ва иш ўринларини яратиш, илғор технологияларни жорий этиш ва эркин савдо муҳитини шакллантиришга ҳисса қўшадиган муҳим механизмдир.

Қозоғистон Республикаси Ташкилотга раислиги даврида кун тартибига киритилган вазифаларни тўлиқ амалга ошириш ниятида.

Ишончим комилки, фақат биргаликдаги саъй-ҳаракатлар орқали биз мақсадларимизга эриша оламиз, ЕОИИга аъзо давлатлар иқтисодиётини динамик ривожлантирамиз ва интеграциявий бирлашмамизнинг умумий салоҳиятини мустаҳкамлаймиз.