One Water саммити: ҚР Президенти сув хавфсизлигини мустаҳкамлаш бўйича биргаликда чора-тадбирлар кўришга чақирди
ASTANА. Kazinform - Қасим-Жомарт Тоқаев Саудия Арабистони пойтахтида One Water саммитининг очилиш маросимида нутқ сўзлади. Бу ҳақда Ақорда матбуот хизмати хабар берди.
Давлат раҳбари ушбу тадбирни ташкил этишда кўрсатган ёрдами учун Франция, Саудия Арабистони ва Жаҳон банки гуруҳига миннатдорчиликлик билдирди. Шунингдек, анжуманни Ар-Риёдда биргаликда ўтказган Икки муқаддас зиёратгоҳ қўриқчиси, Саудия Арабистони Қироли Салмон бин Абдулазиз ва Саудия Арабистони валиаҳд шаҳзодаси, бош вазир Муҳаммад бин Салмон Ол Саудга ҳам миннатдорчилик билдирди.
Қозоғистон Президенти сув хавфсизлиги барқарор ривожланиш, иқтисодий ўсиш ва атроф-муҳитни муҳофаза қилишнинг асоси эканини таъкидлади.
– Дунёда 2 миллиарддан ортиқ киши сифатли ичимлик сувига эга эмас, 4 миллиарддан ортиқ киши эса сув танқислигидан азият чекмоқда. Инсониятнинг барқарор келажагини таъминлаш учун дунё мамлакатлари мавжуд муаммоларга қарши биргаликда чиқишлари зарур. Қирол Жанобларига ушбу қулай фурсатдан фойдаланиб, сув танқислигига учраган барча мамлакатлар ва минтақаларга ёрдам бериш режасини эълон қилгани учун самимий миннатдорчилигимни билдираман. Катта ер майдонига эга денгизга чиқа олмайдиган давлат сифатида Қозоғистон сувнинг қадрини яққол ҳис қилади. Сув туганмас бойлик эмас. Буни ўз тажрибамиздан биламиз. Сувнинг ҳам уволи бор. Ундан тежамкорлик билан фойдаланиш керак. Шундагина инсоният фаровонлик йўлига киради, – деди Давлат раҳбари.
Қасим-Жомарт Тоқаев сув ҳавфсизлигини кучайтиришга қаратилган чора-тадбирларни биргаликда кўришга чақирди.
– Бутун инсоният, айниқса чекка ҳудудларда яшовчи аҳолининг ижтимоий ҳимояга муҳтож қатламлари санитария талабларига жавоб берадиган тоза ичимлик сувидан фойдаланишлари шарт. Бу уларнинг ҳуқуқи. Иқлим ва сув инфратузилмасига мақсадли инвестициялар сув ресурслари билан таъминлайди ва барқарор ўсишга ёрдам беради. Бу орқали бутун ҳудудлар гуллаб-яшнайди. Қозоғистоннинг аҳолини тоза ичимлик сувидан оммавий фойдаланишни таъминлашга қаратилган Freshwater Challenge глобал ташаббусида иштирок этиши мамлакатнинг ушбу мақсадга эришишдаги қатъиятини тасдиқлайди, - деди Президент.
Давлат раҳбари таъкидлаганидек, сув манбаларини саноат, кимё, қишлоқ хўжалиги ва маиший ифлосланишлардан муҳофаза қилишда технологик инновациялар ва тартибга солиш механизмларидан фойдаланиш зарур. Сув тақчиллигининг олдини олишнинг муҳим жиҳатларидан бири сув ҳавзаларининг сиғимини ошириш, музликларни асраш, инновацион суғориш тизимини жорий этишдан иборат.
Қасим-Жомарт Тоқаев музликларни ҳимоя қилиш ва тадқиқ қилиш бўйича глобал марказларни бирлаштирувчи ҳамкорликни ташкил этишни таклиф қилди.
- Музликлар сув алмашинувида алоҳида ўрин тутади. Улар бутун дунё бўйлаб 2 миллиардга яқин одамни сув билан таъминлайдиган дарёлар ва кўлларни озиқлантиради. Шу боис музликларнинг эришининг олдини олиш учун ҳаёт манбаига муҳтож ҳудудларда сув ресурсларини бошқариш стратегиясини қўллаб-қувватлаш бўйича ҳамкорликда тадқиқотлар олиб бориш, ягона сув сиёсатини ишлаб чиқиш зарур, - деди Президент.
Қасим-Жомарт Тоқаев сув билан боғлиқ табиий офатларнинг олдини олиш сув хавфсизлигини таъминлашнинг муҳим қисми эканига эътибор қаратди. Ҳар йили дунё бўйлаб 1,5 миллиарддан ортиқ одам тошқин ва қурғоқчиликдан азият чекмоқда. Бу, айниқса, кичик ороллар ва қирғоқда яшовчи одамларнинг заиф гуруҳларига таъсир қилади. Президент фуқароларни ҳимоя қилиш ва хатарларни камайтириш учун эрта суғурта тизимини такомиллаштириш жуда муҳим, деб ҳисоблайди.
Давлат раҳбарининг айтишича, сув танқислиги озиқ-овқат ва энергетика хавфсизлигига, саноат ривожланишига таҳдид солмоқда. Унинг сўзларига кўра, қишлоқ хўжалигида сувни тежаш ва қайта тикланадиган энергия манбаларини ривожлантиришга йўналтирилган стратегик сармоялар нафақат иқтисодиёт барқарорлигини ошириш, балки атроф-муҳитга босимни ҳам камайтиради.
- Сувнинг чегараси йўқ. У жамоалар ва экотизимларни боғлайди. Халқаро Оролни қутқариш жамғармаси раиси сифатида Қозоғистон минтақавий ҳамкорлик ва биргаликдаги ҳаракатларнинг ривожланишини қўллаб-қувватлайди. Бизнинг фикримизча, иқлим ўзгаришига қарши курашнинг олдинги сафларида турган давлатлар учун мулоқотни фаоллаштириш, халқаро ҳамкорликни ривожлантириш, сув билан боғлиқ лойиҳаларни амалга ошириш учун ўз ресурсларини сафарбар этиш жуда муҳимдир. Ушбу мақсадга мувофиқ, Қозоғистон бугун глобал сув инқирозини ҳал қилиш учун манфаатдор томонларни бирлаштирган ва сувни бошқаришда инновациялар тарафдорларини бирлаштирган One Water Vision коалициясига иштиёқ билан қўшилди. Мамлакатимизда 2026 йилда Бирлашган Миллатлар Ташкилоти кўмагида Минтақавий иқлим конференцияси ўтказилади, - деди Президент.
Давлат раҳбари 2030 йилгача барқарор ривожланиш соҳасидаги глобал устувор йўналишлардан бири сув ресурслари эканлигини эслатди.
- Сув хавфсизлиги нафақат техник ёки экологик муаммо, балки маънавий мажбуриятдир. Сув хавфсизлиги муаммосини ҳал қилиш One Water тамойили доирасида кўп томонлама мулоқотни ривожлантиришни тақозо этади. Қозоғистон жаҳон миқёсида сув ресурсларини бошқаришни кучайтиришга қаратилган ушбу коллектив ҳаракатга ҳисса қўшишга тайёр, — деди Қасим-Жомарт Тоқаев.
Саудия Арабистони Валиаҳд шаҳзодаси, Бош вазир Муҳаммад бин Салмон Ол Сауд, Франция Президенти Эммануэль Макрон, Жаҳон банки гуруҳи президенти Ажай Банга, Сув ресурслари иқтисодиёти бўйича глобал комиссия (GCEW) ҳамраиси Йохан Рокстрем, шунингдек, бошқа давлатлар раҳбарлари, халқаро ташкилотлар, бирлашмалар ва компаниялар раҳбарлари сўзга чиқди.
