Олимлар: Осиёнинг энг йирик шаҳарлари денгиз сатҳининг кўтарилиши натижасида сув остида қолиши мумкин

GONKONG. Kazinform – Иқлим ўзгариши ва океанларнинг табиий тебранишлари оқибатларини ўрганувчи янги тадқиқотга кўра, 2100 йилга бориб, Осиёнинг баъзи йирик шаҳарлари денгиз сатҳининг кўтарилиши натижасида сув остида қолиши мумкин. Океан ҳароратининг кўтарилиши ва музнинг мисли кўрилмаган эриши туфайли денгиз сатҳи аллақачон кўтарилмоқда, деб хабар беради Казинформ CNNга таяниб.

Nature Climate Change журнали эса миллионлаб одамлар учун оқибатлари қанчалик даҳшатли бўлиши ҳақида огоҳлантиришларни тақдим этади.

Соҳилбўйи Осиёдаги кўплаб мегаполислар аллақачон сув тошқини хавфи остида бўлса-да, тадқиқот шуни кўрсатдики, аввалги таҳлиллар денгиз сатҳининг кўтарилиши ва табиий океан тебранишлари натижасида юзага келган сув тошқини хавфини етарлича баҳолаган. Мисол учун, Филиппин пойтахти Манилада кейинги асрда фақат иқлим ўзгариши туфайли қирғоқ бўйлаб сув тошқини ўтмишдагига қараганда 18 баробар кўп бўлиши тахмин қилинмоқда.

Франция Миллий илмий тадқиқот маркази (CNRS), Ла-Рошель университети ва АҚШнинг Атмосфера тадқиқотлари миллий маркази (NCAR) олимлари томонидан олиб борилган тадқиқот Таиланд пойтахти Бангкок ва Ветнамдаги Хошимин шаҳрини аниқлади. Бундан ташқари, Мянмадаги Янгон, хусусан, Ҳиндистоннинг Ченнай ва Калькута шаҳарлари, Тинч океанининг ғарбий тропик ороллари ва Ҳинд океанининг ғарбий қисми жуда хавфлидир.

Тадқиқотга кўра, АҚШ ва Австралиянинг ғарбий қирғоқлари бўйлаб денгиз сатҳи ҳам кўтарилади.

Фақатгина Осиёнинг метрополияларида денгиз сатҳининг кутилганидан юқори кўтарилиши 50 миллиондан ортиқ одамга таъсир қилиши мумкин, уларнинг 30 миллионга яқини Ҳиндистонда истиқомат қилади.

Бангкокда камида 11 миллион, Хошиминда 9 миллиондан ортиқ ва Янгонда 5,6 миллионга яқин аҳоли истиқомат қилади.

Денгиз сатҳининг бундай ўзгариши ХХІ аср охиригача содир бўлиши даргумон.

Тадқиқот шуни кўрсатдики, Тинч океанининг ғарбий қисми, Австралия ва Осиёнинг катта қисмини одатдагидан иссиқроқ ушлаб туриши маълум бўлган Эль-Ниньо каби табиий ҳодисалар кутилаётган кўтарилишни кучайтириши мумкин, дейилади NCAR нашрида. Иқлимга боғлиқ денгиз сатҳи 20-30% га ўзгаради, бу ҳам ҳаддан ташқари сув тошқини хавфини оширади.

Иқлим ўзгариши ўтган йили Осиё-Тинч океани минтақасида мисли кўрилмаган сув тошқинларига сабаб бўлди.

Европа Иттифоқи иқлим агентлигининг маълумотларига кўра, Коперник таҳлили 2022 йилни «экстремал иқлим йили» деб таърифлади. Покистонда ҳалокатли сув тошқини ва Австралияда кенг тарқалган сув тошқинлари айниқса хавфлидир.

Бундан ташқари, океан ҳарорати ҳозиргача қайд этилган энг иссиқ ҳарорат бўлиб, кўтарилишда давом этиши кутилмоқда.

Миллий океан ва атмосфера маъмуриятининг январ ойидаги ҳисоботида айтилишича, океан ҳарорати ўтган йили барча рекордларни янгилаган ва 2021 йилда ўрнатилган аввалги рекорддан ошиб кетган.

Ўтган тўрт йил океанлар учун рекорд даражадаги энг иссиқ йил бўлди.

«Афсуски, биз 2023 йил 2022 йилдан кўра иссиқроқ бўлишини башорат қиламиз», деди NASA иқлимшуноси Гэвин Шмидт январ ойида.

Фото: Anadolu Agency/Getty Images