“Наврўзнома”нинг Тозалик куни билан якунланиши бежиз эмас – эксперт
ASTANА. Кazinform - Улуғ байрам – Наврўз бу йил ўзига хос тарзда нишонланмоқда. Махсус “Наврўзнома” тасдиқланиб, 10 кунлик муҳим тамойилларга асосланган байрам дастури ишлаб чиқилди. Унинг сўнгги куни “Тозалик куни” деб номланиб, бу кунда мамлакатда турли тадбирлар ўтказилиши бежиз эмас. Қандай тадбирлар ташкил этилади ва Тозалик куни қандай нишонланади? Биз Қозоғистон экологик ташкилотлари уюшмаси ижрочи директори Иля Сухоносенконинг фикрини сўрадик.
- Ҳа, бу йил Наврўз байрами ўзига хос тарзда нишонланмоқда. Айтиш мумкинки, янги формат тубдан парадигма силжиши эмас, балки қадимий байрамнинг асл мақсадидан келиб чиққан ҳолда қайта тикланишидир. Табиий жараён одамларга бирдамлик ҳисси, ижобий ҳис-туйғулар, ижтимоий имтиёзлар ва ҳаётларини янгидан бошлаш имкониятини беришдир. Янги форматдаги “Наврўзнома”нинг охирги куни 23 март бўлиб, у Тозалик куни сифатида белгиланган. Бу бежиз эмас. Чунки қозоқ халқи азалдан тозалик ва ҳалолликка катта аҳамият берган. Бизга барча неъматларини ато этган Она-Ерни ҳурмат қилишимиз керак. Бунинг учун аҳоли ўртасида атроф-муҳитни муҳофаза қилишнинг аҳамиятини тушунтиришга қаратилган ахборот тарғибот ва тадбирларини ташкил этиш муҳим аҳамиятга эга. Яъни, турли акциялар, мусобақалар, ўйинлар, машғулотлар, тренинглар ва бошқа тадбирларни ўтказиш. Бинобарин, “Наврўзнома”нинг охирги куни Тозалик куни бўлиши бежиз айтилмаган, - дейди эксперт.
Экологнинг сўзларига кўра, Тозалик куни муносабати билан кўплаб тадбирлар ташкил этилмоқда. Улардан бири 23 март куни “Ер соати” халқаро экологик акциясидир.
- У шу куни маҳаллий вақт билан 20:30 дан 21:30 гача бўлиб ўтади. Бу йил мамлакатимизда экотуризмни ривожлантириш шиори остида ташкил этилмоқда. “Ер соати” умумий акцияси Жаҳон ёввойи табиат фонди (WWF) томонидан қўллаб-қувватланадиган йиллик халқаро тадбирдир. Жамғарма сайёрамизга бефарқ эмаслигимизни кўрсатиш учун чироқ ва маиший техникани бир соатга ўчиришга чақиради. Бу вақтда бутун дунё бўйлаб машҳур бинолар ва ёдгорликларнинг чироқлари ҳам ўчади. Қайд этиш жоизки, “Ер соати” дунёдаги энг катта экологик акция бўлиб, энг кўп одамлар иштирок этади, – дейди Илья Сухоносенко.
Унда дунёнинг 2 миллиарддан ортиқ аҳолиси, 180 мамлакатнинг 7 минг шаҳарлари аҳолиси иштирок этади. 2024 йилда “Ер соати” халқаро акцияси 17-марта, Қозоғистонда эса 15-марта ўтказилади. Акциядан мақсад табиат ва сайёрамиз ресурсларига масъулият билан муносабатда бўлиш зарурлигини тушунтириш ва эътиборни жалб қилишдан иборат. Шунингдек, ҳудудни тозалаш, кўчатлар экиш, табиий объектларни ободонлаштиришда иштирок этиш ва бошқа биргаликдаги тадбирларни ташкил этиш. Бу аҳолини атроф-муҳитни муҳофаза қилишга фаол жалб этишга ёрдам беради. Ҳар йили ўтказиладиган Бутунжаҳон тозалик куни (World Cleanup Day) бунга ёрқин мисолдир. Тадбир Экология ва табиий ресурслар вазирлиги кўмагида ўтказилмоқда. Ташкилотчилар - Қозоғистон Экологик ташкилотлар ассоциацияси, “Яшил” ва G-Global тараққиёт коалицияси, “Биз тоза мамлакат тарафдоримиз” экологик ҳаракати, «Zhasyl Qalqan» ташкилоти. Экспертнинг сўзларига кўра, мазкур акциядан кўзланган мақсад аҳолини ҳудудларни ахлатдан тозалаш бўйича комплекс чора-тадбирларни ташкил этишга сафарбар этишдан иборат.
- 5 йилдан буён фаол фуқаролик позициясига эга бўлган фуқаролар сони кўпайиб, сўнгги 3 йилда мамлакатимиз иштирокчилар сони бўйича дунёнинг ТОП 10 та давлати қаторидан жой олди, – дейди эколог.
Экспертнинг айтишича, атроф-муҳитни умумий муҳофаза қилиш ва табиий ресурсларни тежаш мақсадларига эришиш учун давлат ва нодавлат ташкилотлари ҳамкорлиги зарур. Акс ҳолда, кўзланган мақсадга эришиш мумкин эмас.
- Шу боис давлат ҳокимияти ва бошқаруви органлари, жамоат ташкилотлари, табиатни муҳофаза қилиш ва илмий муассасалар билан ҳамкорликни йўлга қўйиш, ҳамкорликда фаолият олиб бориш, тажриба алмашиш жуда муҳим. Бундай чора-тадбирлар нафақат муҳим экологик муаммоларга жамоатчилик эътиборини жалб қилиш, балки уларни ҳал қилишга ундашга ҳам ёрдам беради. Шундай қилиб, атроф-муҳит ва табиий ресурсларни яхшилашга ҳисса қўшади, - деди у.
Таъкидлаш жоизки, “Наврўзнома”нинг ўнинчи куни миллий экологик акцияга бағишланади. Тозалик куни давлатнинг экологик муаммоларни ҳал қилишга қаратилган ҳаракатларини фуқаролар қўллаб-қувватлашининг намойишидир. Бу кун фуқароларнинг атроф-муҳитни муҳофаза қилиш бўйича хабардорлигини ошириш ва жамиятда экологик маданиятни ривожлантириш имконини беради.
Наврўз байрами табиат мусаффолиги, инсоннинг ички қалби поклигини асраш ва уйғунликка чорлайди. Байрамнинг маъноси -қишдан баҳорга ўтиш, табиатнинг (ва шунинг учун одамларнинг) янги ҳаётининг бошланиши рамзи.
