Марказий Осиё давлатлари академик ҳаракатчанликнинг янги марказига айланиши мумкин – ҚР Фан ва олий таълим вазири
Форумда ҚР Фан ва олий таълим вазири Саясат Нурбек форум иштирокчиларига Қозоғистон олий таълимнинг қайси моделини танлаши кераклигини ҳал қилишни таклиф қилди, деб хабар беради Kazinform мухбири.
«Жаҳон тажрибасига назар ташлайдиган бўлсак, бир қанча моделлар, яъни континентал ва ижтимоий моделлар пайдо бўлмоқда. Шу билан бирга, таълим тизими ижтимоий функция сифатида қаралади, яъни у бепул, ҳамма учун очиқ, марказлашмаган ва очиқдир. Бу Англо-Саксон модели. Бу ерда бозор билан ишловчи ва ўз дастурларини бозор ва иш берувчининг ўзига хос талабига кўра мослашувчан қиладиган хусусий университетларга устувор аҳамият берилади. Ҳаракатчанлик модели Япония, Жанубий Корея ва Хитойнинг таълим тизимидир», деди Фан ва олий таълим вазири.
Унинг сўзларига кўра, бугунги кунда Қозоғистонда 120 та университет мавжуд бўлиб, уларнинг аксарияти хусусий (55%). Талабаларнинг ярмидан кўпи (60%) хусусий олий таълим муассасаларида таҳсил олади.
«Вазирлик давлат таълим стандартлари, намунавий ўқув дастурлари орқали стандартларни ишлаб чиқади. Таълим хизматларининг катта қисмини таклиф қилади. Таълим ва фан соҳасида сифатни таъминлаш қўмитаси орқали таълим фаолияти сифати назорат қилинади», — деди Саясат Нурбек.
Шунингдек, вазирнинг айтишича, айни дамда мамлакат демографик босим остида.
«Мамлакатимизда ҳозир жуда катта демографик босим мавжуд. Қозоғистонда охирги икки йилда рекорд даражадаги туғилиш қайд этилган, яъни 2021 йилда 456 минг, 2020 йилда 426 минг бола туғилган. Бошқа давлатлар ҳам шундай демографик босимни бошдан кечирмоқда. Миграция оқими ортиб бормоқда. Шунингдек, бугунги кунда олий ўқув муассасаларига кирмоқчи бўлган абитуриентлар ва талабалар сони ортиб бораётганини кўрамиз. Бу борада Марказий Осиё давлатлари академик ҳаракатчанликнинг янги марказига айланиши мумкин. Бунинг салоҳияти етарли», деди у.
Маърузачи рақамлаштириш масаласига ҳам эътибор қаратди.
«Ҳозирги кунда академик инфратузилмага йўналтирилган инвестициялар ўз самарасини бермаяпти. Ҳозирги демографик босим даврида кампуслар ва инфратузилмани қуриш учун вақтимиз кетаяпти. Шундай экан, пандемиядан олинган улкан сабоқни ҳисобга олган ҳолда шуни айтиш керакки, рақамлаштириш шунчаки қўшимча ўқув воситаси эмас, балки асосий заруратдир. Гибрид таълим формати, аралаш таълим формати жуда жиддий тарзда қайта кўриб чиқилиши керак. Бу йил биз онлайнга катта эътибор қаратмоқдамиз. Қозоғистонда онлайн таълим тушунчаси қонун билан жорий этилди», - деди Саясат Нурбек ўз нутқида.
Вазир, шунингдек, Қозоғистон Болония жараёни мониторинги гуруҳи (BFUG) ҳамраиси эканини айтди. Шунингдек, Қозоғистонда BFUG ваколатхонасини очиш тўғрисида декларация қабул қилинди.
«Биз Марказий Осиёдаги катта таълим маконини босқичма-босқич ривожлантирамиз», - деди у.
Унинг айтишича, Қозоғистондаги барча олий таълим муассасаларида академик ҳаракатчанликни ривожлантириш имконияти мавжуд.
Давлат раҳбари топшириғига кўра, 2025 йилгача етакчи хорижий олий таълим муассасаларининг бешта филиалини очиш режалаштирилган эди. Ўтган йили биз Алматида De Monfort университети Қозоғистон филиалини очдик, 2 сентябр куни Атирауда И.М. Губкин номидаги Россия давлат нефть ва газ университети филиалини очдик, 12 сентабр куни Алматида «МИФИ» Миллий ядровий тадқиқот университети филиали очилди. Яқинда Петропавлда Аризона университетининг филиали очилди. 2023-йилда Астанада Мichigan State University педагогика университети очилиши режалаштирилган. Сифатли таълимга талаб бор. Катта ўзгаришлар, миграция муаммолари, миграция визаси жараёнлари туфайли сифатли олий таълимга талаб мавжуд. Хорижга таълим олиш ўрнига, ўз маконимизни очиб, демографик босимдан фойдаланиб, йирик хорижий олий таълим муассасаларини бозорга киришга таклиф қиламиз», — деди вазир.
Муаллиф: Думан Арғингелди
