ҚР Президентининг БРИКС саммитидаги нутқи видеоси эълон қилинди
Қасим-Жомарт Тоқаев ўз нутқида Жанубий Африка Республикаси Президенти Сирил Рамафосага таклиф учун миннатдорлик билдирди. Шунингдек, у бугунги саммит БРИКС ролини сезиларли даражада кучайтиришини ва дунёдаги кўплаб долзарб масалаларни ҳал этишга ҳисса қўшишини таъкидлади.
Давлат раҳбарининг таъкидлашича, ушбу муҳим воқеа халқаро майдонда вазият кескинлашган бир пайтда бўлиб ўтмоқда. Бу сиёсий босим, қарама-қаршилик ва оммавий санкциялар билан тавсифланади. Шу билан бирга, Президент минтақалараро ҳамкорлик истиқболлари ҳақида ўз фикрларини билдирди.
«Бугунги кунда Шанхай ҳамкорлик ташкилотининг вақт ўтиши билан ортиб бораётган нуфузи кенг эътироф этилмоқда. Ташкилот улкан инсон ресурслари, табиий бойлик ва технологик салоҳиятга эга, иқтисодиёти жадал ривожланаётган мамлакатларни бирлаштиради. Қозоғистон Ташкилот асосчиларидан бири сифатида ШҲТни унинг раислиги даврида кутилаётган қийинчиликларга бардош бера оладиган янада самарали платформага айлантириш ниятида. Йигирма йилдан ортиқ вақт давомида Шанхай ҳамкорлик ташкилоти минтақавий даражада кўп томонлама муносабатлар ва ҳамкорликни ривожлантириш бўйича катта тажриба тўплади», – деди Қасим-Жомарт Тоқаев.
Президент БРИКС ва ШҲТнинг умумий манфаатлари ва устувор йўналишларини ҳисобга олган ҳолда қуйидаги асосий йўналишлар бўйича кучларни бирлаштиришни таклиф этди.
«Биз БМТ Низоми асосида тинчлик, барқарорлик ва хавфсизликнинг мос формуласини излашимиз керак. Шу мақсадда ШҲТнинг бу йилги саммитида «Адолатли дунё ва тотувлик йўлида глобал бирдамлик тўғрисида» ташаббуси билан чиқдим. Бу ташаббус глобал хавфсизлик ва барқарорликни таъминлаш, янада оқилона жаҳон сиёсий ва иқтисодий тартибини яратишга қаратилган», – деди Давлат раҳбари.
Президентнинг сўзларига кўра, БРИКС ва БРИКС Плюс ҳамкорлари ушбу ташаббусни амалга ошириш учун биргаликда ҳаракат қилишлари мумкин.
Қасим-Жомарт Тоқаев ШҲТ, БРИКС ва «БРИКС Плюс» мамлакатлари имкониятларини рақамли муҳит, электрон тижорат, киберхавфсизлик каби соҳаларда бирлаштириб, ахборот алмашинувини кенгайтиришни таклиф қилди.
Президент, шунингдек, барча ҳамкорларни «Шимолий-Шарқ» ва «Шарқ-Ғарбий» транспорт йўлаклари билан боғлиқ иқтисодий, савдо, транспорт ва сармоявий лойиҳаларни биргаликда амалга оширишга таклиф этди.
«Ўта муҳим «Бир камар, бир йўл» ташаббусини тўлдирадиган Транскаспий халқаро транспорт йўлаги савдо соҳасида ҳамкорлик қилиш учун кенг имкониятлар очмоқда. Бундай ҳамкорлик ҳудудлараро савдони ривожлантириш ва ҳудудларимизнинг транспорт-транзит салоҳиятини тўлиқ рўёбга чиқаришга хизмат қилади», – деди Қасим-Жомарт Тоқаев.
Бундан ташқари, Давлат раҳбари дунёдаги иқлим ўзгариши муаммосига ҳам тўхталиб ўтди.
«Ҳаммамиз биламизки, иқлим ўзгариши глобал миқёсда салбий оқибатларга олиб келади. Охирги бир неча йил ичида Глобал Жанубий ва Марказий Осиё мамлакатлари ҳаддан ташқари ҳаяжонни бошдан кечирди ва бошқа табиий офатлар тез-тез содир бўлди. Шу муносабат билан Қозоғистон Шанхай ҳамкорлик ташкилотида 2024 йилни «Экология йили» деб эълон қилишни таклиф қилди ва бу долзарб муаммони ҳал этиш бўйича биргаликдаги саъй-ҳаракатларни ташкил этишга тайёрлигини билдирди. ШҲТнинг Экология йилига оид Ҳаракат дастури ўз вақтида қабул қилинган ташаббусдир. Умид қиламанки, бу ташаббус БРИКСга аъзо давлатлар томонидан қўллаб-қувватланади», – деди Президент.
Давлат раҳбари жаҳон кун тартибида алоҳида аҳамиятга эга бўлган озиқ-овқат хавфсизлиги масаласини ҳам кўтарди.
Президент дунёдаги энг йирик тўртта озиқ-овқат ишлаб чиқарувчи давлатдан учтаси БРИКСга аъзо бўлиб, БРИКСга аъзо мамлакатларнинг қишлоқ хўжалиги соҳасидаги умумий ялпи ички маҳсулоти жаҳон кўрсаткичининг ярмидан кўпини ташкил этишини таъкидлади. Шу муносабат билан мамлакатлар ўртасидаги озиқ-овқат номутаносиблигини камайтириш бўйича тегишли чоралар кўриш зарурлигини айтди.
«Биз дунёда озиқ-овқат ва ўғит етказиб беришда сиёсатга аралашмаслигимиз, уларни ҳар қандай санкция ва чекловлар таъсиридан озод қилишимиз керак», – деди Қасим-Жомарт Тоқаев.
Президент Қозоғистон БРИКС давлатлари ва Африка Иттифоқи билан кўп томонлама ҳамкорликни мустаҳкамлашга интилаётганини айтди. Қасим-Жомарт Тоқаевнинг сўзларига кўра, Қозоғистон аъзо давлат сифатида БРИКС салоҳиятини оширишга ҳисса қўшмоқчи.
«Ишончим комилки, глобал хавфсизлик, барқарор ривожланиш ва инклюзивликни таъминлашга қаратилган жамоавий саъй-ҳаракатларни кучайтириш зарур», – деди Президент.
Қасим-Жомарт Тоқаев Ҳиндистон Бош вазири Нарендра Модини Ойнинг жанубий қутби яқинида Ҳиндистон космик кемасининг муваффақиятли қўнгани билан самимий табриклади.
Бундан ташқари, Жанубий Африка Республикаси Президенти Сирил Рамафоса, Бразилия Президенти Лулу да Силва, Россия Президенти Владимир Путин, Ҳиндистон Бош вазири Нарендра Моди, Хитой Халқ Республикаси Раиси Си Цзиньпин, БМТ Бош котиби Антониу Гутерриш, Индонезия Президенти – Жануби-Шарқий Осиё давлатлари ассоциацияси (АСЕАН) раиси Жоко Видодо ва бошқалар сўзга чиқди.
