Қозоғистоннинг дадил қадами: ICAO президенти авиация келажаги ва экологиядаги етакчилик ҳақида гапирди
2024 йилда Қозоғистон Халқаро фуқаро авиацияси ташкилотида (ICAO) доимий ваколатхонасини очди. Шу муносабат билан Ташкилот кенгаши президенти Сальваторе Шаккитано Kazinform агентлигига интервью бериб, мамлакатнинг авиация соҳасидаги интилишларига баҳо берди.
– Биламизки, жорий йилда Халқаро фуқаро авиацияси ташкилоти ҳузурида Қозоғистоннинг доимий ваколатхонаси очилган. Қозоғистон билан ушбу ташкилот ўртасидаги ҳамкорликнинг асосий йўналишлари қандай?
– Яқинда Қозоғистон Президенти Қасим-Жомарт Тоқаев билан учрашдим. Ушбу учрашув кучли ҳамкорликнинг янги уфқини очди. Тимур Тилегенов раҳбарлигида Қозоғистоннинг ICAOда доимий ваколатхонаси ташкил этилгани стратегик ҳамкорликда бевосита алоқа ўрнатди ва муносабатларимизни мустаҳкамлади. Минтақадаги директоримиз Николас Ралло ва Қозоғистон Ҳукумати, Фуқаролик авиацияси қўмитаси вакиллари ҳамкорликда ишлаганидан хурсандман.
Қозоғистон денгизга чиқиш имконига эга бўлмаган йирик давлат бўлиб, дунёдаги тўққизинчи йирик давлат сифатида алоҳида мақомга эга. Мазкур ҳамкорлик номи тилга олинган мамлакатни ижтимоий-иқтисодий ривожлантиришда муҳим аҳамиятга эга.
Қозоғистон Париждаги минтақавий идорамиз фаолиятини фаол қўллаб-қувватлайди, қўшни давлатлар билан ўз тажрибасини ўртоқлашади, ташкилий ташаббусларда етакчи ҳамкорга айланди. ICAO тадбирлари мезбонининг роли ошди ва у минтақавий авиацияни ривожлантиришдан манфаатдор. Буларнинг барчаси хавфларни баҳолаш бўйича «Green Airports» минтақавий семинарини ўз ичига олган “Қозоғистонда ICAO ҳафталиги” доирасида намойиш этилди.
Келаси йили расмий ташриф билан Қозоғистонга боришни режалаштирганман. Ўша пайтда ҳамкорликнинг янги йўналишларини ўрганиш имконияти пайдо бўлади.
– Умуман олганда, ICAO Қозоғистон фуқаро авиациясининг ривожланишини қандай баҳолайди? Мамлакатнинг ҳаво қатнови хавфсизлиги халқаро стандартларга жавоб берадими?
– 1992 йилда ICAOга қўшилганидан бери Қозоғистон Марказий Осиёда юқори стандартларга эришди ва фуқаролик авиацияси тизимини доимий равишда ривожлантирди. Мамлакат ташкилотнинг Монреаль (1999), Варшава, Пекин ва Кейптаун конвенцияларини ратификация қилиш орқали биринчи қадамни ташлади. Бу авиация ривожланиши учун мустаҳкам асос бўлди. USOAP ва USAP дастурлари доирасида минтақада энг юқори кўрсаткичларга эришиш Қозоғистон тараққиётининг зарурий шартидир. Шундай қилиб, давлат доимий равишда хавфсизлик ва ҳимояни таъминлаб келмоқда.
Қозоғистон бошқа кўплаб ютуқлари билан ажралиб туради. Масалан, Салтанат Томпиева Марказий Осиё мамлакатларида фуқаро авиацияси соҳасини бошқарган биринчи аёлдир. Бу етакчиликка илғор ёндашув мавжудлигини кўрсатади. Қолаверса, Қозоғистон МДҲ давлатлари орасида биринчи бўлиб мустақил тергов органини ташкил этди.
Умуман олганда, Қозоғистоннинг авиация экотизимлари жуда кенг, операторлари кўп. 20 дан ортиқ фойдаланувчи сертификатлари эгалари, жумладан 4 та Қозоғистон авиакомпанияси мавжуд. Мунтазам рейсларни амалга оширадиган 30 дан ортиқ хорижий авиаташувчилар мавжуд.
– Қозоғистон МДҲ давлатлари орасида ICAO билан шартнома имзолаган ва экологик тоза авиация ёқилғиси (ACT-SAF) дастурига қўшилган биринчи давлат бўлди. Ушбу шартнома доирасида қандай лойиҳалар режалаштирилган? Ташкилот мамлакатимизга барқарор авиация ёқилғисини жорий этишда қандай ёрдам кўрсатмоқда?
– Шу ўринда шуни айтмоқчиманки, Қозоғистон ҳаво қатновларини иложи борича экологик тоза қилиш йўлида дадил қадамлар ташлади. Улар Марказий Осиёда биринчи бўлиб иккита муҳим экологик ташаббусга қўшилди.
Биринчиси, CORSIA ташаббуси бўлиб, у авиакомпанияларга тасдиқланган экологик лойиҳаларга сармоя киритиш орқали углерод чиқиндиларини қоплашга ёрдам беради.
Иккинчиси ACT-SAF бўлиб, у барқарор авиация ёқилғисини, авиациянинг атроф-муҳитга таъсирини камайтирадиган илғор ёқилғини ишлаб чиқиш ва улардан фойдаланишни рағбатлантиради.
Мен ушбу ташаббусларга ихтиёрий равишда қўшилишнинг узоқни кўзлаганлигини, айниқса 2050 йилгача углерод чиқиндиларини нолга тенглаштиришга қаратилган умумий мақсадимизни алоҳида таъкидламоқчиман.
Улар ўз минтақаларида ихтиёрий равишда муҳим қадамлар ташлаб, чинакам етакчилик кўрсатишмоқда. Қозоғистон авиация келажаги барқарор бўлиши кераклигини яхши тушунади ва бунга эришишда ёрдам бермоқда.
Биз ёқилғининг экологик тоза турларини ишлаб чиқиш ва улардан фойдаланиш учун барча зарур ёрдамни кўрсатишга тайёрмиз. Бу нафақат Қозоғистон авиация соҳасига фойда келтиради, балки минтақанинг бошқа мамлакатлари учун ҳам намуна бўлади. Давлатнинг муносабати экология ва авиацияни ривожлантириш учун катта масъулият юклашини кўрсатади.
– Суҳбатингиз учун раҳмат!
