Қозоғистонликлар бу йил нонга муҳтож бўлмайди – ҚР Бош вазири
Мамлакатда ўрим-йиғим кампанияси доирасида республиканинг нон ва унга бўлган эҳтиёжини тўлиқ қондириш учун етарли миқдорда ғалла йиғиб олинди. Бу ҳақда Ҳукумат йиғилишида маълум бўлди, деб хабар беради Kazinform.
Қишлоқ хўжалиги вазири Айдарбек Сапаровнинг сўзларига кўра, жорий йилда қишлоқ хўжалиги экинлари майдони 24 миллион гектарни ташкил этиб, 2022 йилга нисбатан 652 минг гектарга кўпдир. Бугун мамлакатнинг барча ҳудудларида ғалла ўрим-йиғим кампанияси якунланмоқда. Вилоят ҳокимликлари маълумотларига кўра, 16,9 миллион гектар (98,7 фоиз) майдон ўриб олинди. 16,4 миллион тонна ғалла, шу жумладан, 11,4 миллион тонна буғдой ҳосили йиғилиб, ўртача 9,7 ц/га ҳосил олинди.
Ҳукумат матбуот хизмати хабарига кўра, умуман олганда, ноқулай об-ҳавога қарамай, ғалладан кутилаётган умумий ҳосил 16 миллион тоннани ташкил этади. Бу 3 миллион тонна миқдоридаги ўзгарувчан чиқиндиларни ҳисобга олган ҳолда мамлакатни нон ва ун билан тўлиқ таъминлаш учун етарли. Бундан ташқари, мамлакатда 4,3 миллион тонна сабзавот, 3,5 миллион тонна картошка, 1,6 миллион тонна ёғли экинлар йиғиб олинди. Хусусан, кунгабоқардан 747,5 минг тонна ҳосил олинди.
Вазирнинг айтишича, ҳосилни ўз вақтида йиғиб олиш учун қишлоқ хўжалиги ташкилотларига литри 250 тенгедан 426 минг тонна арзонлаштирилган дизель ёқилғиси ажратилган. Бундан ташқари, мавжуд вазиятни инобатга олиб, ғалла ва мойли экинларни қуритиш учун қўшимча 62,5 минг тонна енгил дизель ёқилғиси ажратиш тўғрисида қарор қабул қилинди. Шунингдек, Қостанай вилояти ҳокими Қумар Ақсақалов, Ақмола вилояти ҳокими Марат Ахметжанов, Шимолий Қозоғистон вилояти ҳокими Ғауез Нурмухамбетов ва Қарағанди вилояти ҳокими ўринбосари Бауржан Асанов йиғим-терим кампанияси якунларига эътибор қаратди.
Бош вазир жорий йил мамлакат фермерлари учун жуда оғир йил бўлганини таъкидлади. Ёзнинг жазирама иссиғидан ва қурғоқчиликдан экинлар катта зарар кўрди. Шундан сўнг август ойидан шу кунгача давом этган ёғингарчилик ғалла сифати ва ҳосилдорлигини пасайтирди.
"Ноқулай об-ҳаво фермерга ҳам, техникага ҳам тўсиқ бўлди. Ўрим-йиғим узоқ давом этди. Элеваторларга кирадиган буғдойнинг 40% га яқини ҳеч қандай синфга тегишли эмас. Ваҳоланки, қозоғистонликлар бу йил ҳам нонга муҳтож бўлмайди. Ўтган йилдан қолган захираларни ҳисобга оладиган бўлсак, йиғилган маҳсулот ҳажми ички бозорни тўлиқ таъминлашга етарли”, — деди Алихан Смаилов.
У маҳаллий фермерларга давлат томонидан зарур қўллаб-қувватлаш чоралари кўрилганини эслатди. Хусусан, адолатли харид нархи белгиланди. Кредит ва қарзни тўлаш муддатлари жарима қўлламасдан узайтирилди. Арзонлаштирилган дизель ёқилғиси, шу жумладан донни қуритиш учун зарур бўлган ёқилғи миқдори ажратилди.
Шу билан бирга, субсидиялар тўлаш бўйича мажбуриятларни тўлиқ бажариш чоралари кўрилмоқда. Шундай қилиб, дастлабки 30 миллиард тенге субсидиялар ўсимликчилик учун ажратилди. Бундан ташқари, буғдойни тўғридан-тўғри харид қилиш учун тегишли маблағ ажратишга қарор қилинди.
"Мен яна бир бор таъкидламоқчиман. Ички бозорда буғдой билан боғлиқ муаммо бўлмаслиги керак. Ун ва нон маҳсулотлари озиқ-овқат корпорацияси ва ҳудудий барқарорлаштириш жамғармалари захиралари ҳисобидан таъминланмоқда”, — деди Бош вазир.
Шу билан бирга, Ҳукумат раҳбари суғоришнинг замонавий технологияларини жорий этиш борасидаги ишларни янада кучайтириш зарурлигини таъкидлади. Бу сув сарфини камайтиради ва ҳосилдорликни оширади.
“Мамлакатимизнинг ўзгарувчан иқлимига мос маҳаллий навларни етиштиришга алоҳида эътибор қаратиш лозим. Буғдойнинг янги навларини етиштириш ёмон кетмоқда. Қишлоқ хўжалиги илмий тизимини тубдан қайта кўриб чиқиш зарур”, — деди у.
Бош вазирнинг сўзларига кўра, қишлоқ хўжалиги техника паркини янгилаш муаммоси ҳам долзарб, чунки эскирган техника экиш сифатига таъсир кўрсатмоқда.
Шу муносабат билан Алихан Смаилов Агросаноат мажмуасининг илмий салоҳиятини, жумладан, бошоқли дон экинларининг ички селекциясини ривожлантириш, шунингдек, қишлоқ хўжалиги паркини янгилаш юзасидан қўшимча рағбатлантириш чора-тадбирларини ишлаб чиқиш бўйича аниқ таклифлар ишлаб чиқишни топширди.
