Қозоғистонликлар ҳар бир ҳудудда Инсон ҳуқуқлари бўйича вакил билан боғланиш имконига эга бўлади
«Хатда тилга олинган ташаббуслар, айниқса, қонун устуворлиги ва январ воқеалари чоғида ҳибсга олинган фуқароларга нисбатан бир марталик амнистия эълон қилиниши ҳақидаги маълумотлар инсон ҳуқуқлари жамоатчилиги вакиллари орасида алоҳида муҳокама қилинди. Албатта, бу қарор оғир жиноятлар содир этган ва оммавий тартибсизликлар уюштирган асосий айбланувчиларга нисбатан қўлланилмайди. Январ ойида рўй берган воқеалар барчамиз, жумладан, жабрланганлар учун ҳам катта фожиа бўлиб қолмоқда», — деди Эльвира Азимова.
Унинг фикрича, бу қарор ўзининг конституциявий ҳуқуқларини рўёбга чиқариш билан бир қаторда инсонпарварлик ва инсон эркинлигини ҳурмат қилиш ҳаракатидир.
«Яқинда Варшавада Европада Хавфсизлик ва Ҳамкорлик Ташкилотига (ЕХҲТ) аъзо давлатлар омбудсманларининг йиғилишида иштирок этдим. Шу нуқтаи назардан, ЕХҲТ мамлакатларидаги инсон ҳуқуқлари ҳимоячилари ҳам инсонпарварлаштириш актини алоҳида таъкидладилар. Конституцияга тез орада ўзгартиришлар киритилиши ҳам маълум. Парламент ушбу ўзгаришларни амалга оширишга қаратилган қонун лойиҳалари пакетини кўриб чиқишга киришди. Биз ушбу қонунлар, жумладан, Конституциявий суд, Инсон ҳуқуқлари бўйича вакил, Прокуратура тўғрисидаги қонунларни муҳокама қилишда фаол иштирок этишимиз керак», — деди Инсон ҳуқуқлари бўйича вакил.
Унинг сўзларига кўра, Вакил ҳозирда ҳудудий ваколатхоналарни очиш устида ишламоқда. Асосий мақсад қишлоқда яшовчи фуқароларнинг ҳуқуқларини ҳимоя қилиш учун Омбудсманга мурожаат қилишларини имкон қадар осонлаштиришдан иборат. Улар йил охиригача ишга киришади.
«Ҳокимият ва халқ ўртасидаги алоқани таъминлашда вакиллик институти ва унинг аппарати зиммасига катта масъулият юкланган. Бу ишда фаол ва лоқайд эмас фуқаролар, профессионал юридик маслаҳатчилар, медиаторлар, адвокатлар, нодавлат нотижорат ташкилотлари ишончли ҳамкорларимиз бўлади. Улар орасида давлат идоралари ҳам бор», — деди Э. Азимова.
Омбудсманнинг конституциявий мақоми Қозоғистон Конституциясида биринчи марта тасдиқланган.
«Шунинг учун биз тез орада фуқароларнинг ўз ҳуқуқларини ҳимоя қилиш бўйича мурожаатларига самарали жавоб бера оладиган самарали институт яратишимиз керак. Биз нафақат фуқароларнинг мурожаатларини кўриб чиқишимиз, балки қонунлар ва давлат органларининг иш амалиётини ўзгартириш орқали инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилиш бўйича чора-тадбирлар бўйича таклифлар тизимини яратишимиз керак», — деди Инсон ҳуқуқлари бўйича вакил.
Аввал хабар қилинганидек, Давлат раҳбари жорий йил сентябр ойидаги Мурожаатида январ воқеалари муносабати билан бир марталик амнистия эълон қилишга қарор қилгани ҳақида маълум қилган эди.
«Амнистия оммавий тартибсизликлар уюштиришда иштирок этганларга, шунингдек, давлатга хиёнат қилишда ва ҳокимиятни куч билан эгаллаб олишга уринганликда айбланаётганларга нисбатан қўлланилмаслиги аниқ», — деди Қасим-Жомарт Тоқаев.
Муаллиф: Руслан Ғаббасов