Қозоғистондаги энг кўп аҳоли яшайдиган Туркистон вилоятининг статистик маълумотлари
TÜRKISTAN. Кazinform - Туркистон вилояти - Қозоғистон мустақилликка эришгандан кейин ташкил этилган янги вилоятлардан биридир. Қозоғистоннинг жанубида жойлашган. 2018 йилда маъмурий марказ Чимкентдан Туркистонга кўчирилди. Чимкент республика аҳамиятидаги шаҳар мақомини олди ва Жанубий Қозоғистон вилоятидан чиқарилди. Янги вилоят Туркистон номини олди. Бугунги кунда аҳоли сони 2 миллиондан ошади. Шимолда Улитау, шарқда Жамбил, ғарбда Қизилўрда, жанубда Ўзбекистон Республикаси билан чегарадош. Вилоят таркибига 14 маъмурий туман, 4 та шаҳар ҳокимлиги, 7 та шаҳар, 13 та қишлоқ, 171 та қишлоқ округи, 932 та қишлоқ киради.
Аҳоли ва миграция
2024 йил 1 августдаги маълумотларга кўра, вилоят аҳолиси сони - 2151,9 минг кишини, шу жумладан, шаҳар аҳолиси – 538,2 минг (25%), қишлоқ аҳолиси – 1613,7 минг (75%) кишини ташкил этади.
Аҳолининг табиий ўсиши 2024 йил январь-июль ойларида 25 377 кишига ошди. Бу даврда 31 302 нафар чақалоқ туғилиб, 5 925 нафари вафот этган.
Салбий миграция фарқи – 15 625 киши, шу жумладан ижобий миграция фарқи – ташқи миграцияда – 304 нафар, салбий миграция фарқи – 15929 нафар ички миграцияда шаклланган.
Иш ва даромад
2024 йилнинг II чорагида вилоятда ишсизлар сони 40,7 минг нафарни ташкил этди. Ишчи кучига нисбатан ишсизлик даражаси 4,8 фоизни ташкил этади.
2024 йил 1 сентябрь ҳолатига кўра, бандликка кўмаклашиш органларида ишсиз сифатида рўйхатга олинганлар сони 34 минг 847 нафарни ёки ишчи кучининг 4,1 фоизини ташкил этди. II чоракда ходимларнинг ўртача ойлик номинал иш ҳақи (кичик корхоналардан ташқари) 324 470 тенгени ташкил этиб, 2023 йилнинг II чорагига нисбатан 8,5 фоизга ўсди. Ва реал иш ҳақи индекси 101,7% ни ташкил этди.
2024 йилнинг биринчи чорагида вилоят аҳолисининг ўртача жон бошига пул даромадлари 109 628 тенгени ташкил этади. 2023 йилнинг биринчи чорагига нисбатан 18,4 фоизга юқори бўлиб, кўрсатилган даврда реал пул даромадларининг ўсиш суръати 8,8 фоизни ташкил этди.
Саноат статистикаси
2024 йил январь-август ойларида жорий нархларда саноат маҳсулотлари ишлаб чиқариш ҳажми 749 351,5 миллион тенгени ташкил этди, бу 2023 йил январь-август ойларига нисбатан 7 фоизга кўпдир.
Тоғ-кон саноатида маҳсулот ишлаб чиқариш ҳажми 3,1 фоиз, қайта ишлаш саноатида 11,4 фоиз, электр энергияси, газ, буғ, иссиқ сув таъминоти ва ҳавони кондиционерлашда 15,2 фоизни ташкил этди. Сув таъминоти, чиқиндиларни тўплаш, қайта ишлаш ва утилизация қилиш, атроф-муҳит ифлосланишини бартараф этиш хизматлари 10,6 фоизга камайди.
2024 йил январь-август ойларида қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари (хизматлари) ишлаб чиқарилган жами 438558,8 миллион тенге ёки 2023 йил январь-августига нисбатан 106,8 фоизни ташкил этди.
2024 йил январь-август ойларида юк айланмаси ҳажми 15901,7 миллион м3 ёки 2023 йил январь-августига нисбатан 95,9 фоизга етди.
Йўловчи айланмаси 2023 йил январь-август ойларига нисбатан 903,8 миллион йўловчи-км ёки 81,6 фоизни ташкил этди.
Қурилиш ишлари (хизматлари) ҳажми 2023 йил январь-августига нисбатан 245 127,9 миллион тенге ёки 128,6 фоизни ташкил этди.
2024 йил январь-август ойларида фойдаланишга топширилган турар-жой биноларининг умумий майдони 11,2 фоизга ошиб, 584,5 минг квадрат метрни ташкил этди. Улардан хусусий уй-жойлар 18,4 фоизга (478,3 минг квадрат метр), кўп хонадонлилар эса 15 фоизга (103,1 минг квадрат метр) камайди. Шунингдек, умумий майдони 3,1 минг квадрат метр бўлган ётоқхона фойдаланишга топширилди.
2024 йил январь-август ойларида асосий капиталга йўналтирилган инвестициялар ҳажми 596248 миллион тенгени ёки 2023 йил январь-августига нисбатан 125,6 фоизни ташкил этди.
Рўйхатга олинган юридик шахслар сони 2024 йил 1 сентябрь ҳолатига кўра 18542 тани ташкил этиб, ўтган йилнинг мос даврига нисбатан 5 фоизга ошган. Уларнинг 106 тасида 250 дан ортиқ ходим ишлайди. Ишлаётган юридик шахслар сони 16 785 тани ташкил этади. Улар орасида кичик корхоналар сони 16 минг 146 тани ташкил этади. Вилоятда рўйхатга олинган кичик ва ўрта тадбиркорлик (юридик шахслар) сони 14 минг 716 тани ташкил этиб, ўтган йилнинг мос даврига нисбатан 5,4 фоизга ошган.
Иқтисодиёт
2024 йил январь-март ойларида вилоятда жорий нархларда жами 927563,6 млн. 2023 йил январь-март ойларига нисбатан реал ЯИМ 3,7 фоизга ўсди. Ялпи ички маҳсулот таркибида маҳсулот ишлаб чиқариш улуши 34,7 фоиз, хизматлар кўрсатиш 58,7 фоизни ташкил этади.
Истеъмол нархлари индекси 2024 йил август ойида 2023 йил декабрига нисбатан 104,2 фоизни ташкил этди.
Озиқ-овқат маҳсулотлари нархи 0,1 фоизга, ноозиқ-овқат маҳсулотлари нархи 9,4 фоизга, аҳолига кўрсатилган пуллик хизматлар улуши 6,2 фоизга ошди.
2024 йил август ойида 2023 йил декабрига нисбатан ишлаб чиқариш корхоналари саноат маҳсулотлари нархлари 1,6 фоизга ошди.
2024 йил январь-август ойларида чакана товар айирбошлаш ҳажми 205 758 миллион тенгени ташкил этди ёки 2023 йилнинг мос даврига нисбатан 6,1 фоизга ошди.
2024 йил январь-август ойларида улгуржи товар айирбошлаш ҳажми 101 244,3 миллион тенгени ёки 2023 йилнинг мос даврига нисбатан 127,3 фоизни ташкил этди.
Дастлабки маълумотларга кўра, 2024 йил январь-июл ойларида ЕОИИ мамлакатлари билан ўзаро савдо айланмаси 599,5 миллион АҚШ долларини ташкил этиб, 2023 йил январь-июлига нисбатан 53,2 фоизга, жумладан, экспорт – 495,8 миллион АҚШ долларига (55 фоизга ўсиш), импорт – 103,7 миллион АҚШ долларига (ўсиш 45,2 фоиз) ўсди.
Муаллиф: Қайрат Зайнишев
