Қозоғистонда Инсон ҳуқуқлари бўйича вакилнинг ваколатлари кучайтирилади
Қозоғистон Республикаси адлия вазири Қанат Мусин мазкур ҳужжатни Мажлиснинг ялпи мажлисида тақдим этар экан, қонун лойиҳаси давлат раҳбарининг 2022 йил 16 мартдаги «Янги Қозоғистон: Янгиланиш ва модернизация йўли» номли Мурожаатномасини амалга ошириш мақсадида ишлаб чиқилганини қайд этди.
Қонун лойиҳасининг мақсади Қозоғистон Республикаси Конституциясига инсон ва фуқаро ҳуқуқларини амалга оширишнинг кафолати сифатида Инсон ҳуқуқлари бўйича вакилнинг конституциявий мақомини таъминлаш нуқтаи назаридан киритилган ўзгартишларни амалга оширишдан иборат.
«Маълумки, Конституциямизнинг янги 83-1-моддаси нормаларида унинг фаолиятининг вазифалари, мустақиллик кафолатлари ва ўз ваколатларини амалга оширишда бошқа давлат органлари ва мансабдор шахслар олдида жавобгарлик белгилаб қўйилган. Бундан буён Вакилнинг ҳуқуқий мақоми ва фаолиятини ташкил этиш Конституциявий қонун билан белгиланади. Эслатиб ўтамиз, Вакил тўғрисидаги амалдаги қонун ўтган йилнинг 29 декабрида қабул қилинган эди. У Комиссар фаолиятининг асосий қоидаларини ўз ичига олади. Шу муносабат билан парламент мажлисига киритилган Вакил тўғрисидаги Конституциявий қонун лойиҳаси амалдаги қоидалардан келиб чиқиб, мақсадли қўшимчалар ва қонун тузилмаси қайта кўриб чиқилган ҳолда ишлаб чиқилди»
, - деб тушунтирди Қанат Мусин.
Умуман олганда, Адлия вазири таъкидлаганидек, Конституциявий қонун лойиҳаси 6 боб, 23 моддадан иборат.
Қонун лойиҳасида Вакил фаолиятининг мақсад ва вазифалари, унинг ҳуқуқий мақоми ва ваколатлари очиб берилган.
Вакил, унинг ҳудудлардаги вакиллари ва Инсон ҳуқуқлари бўйича миллий марказ фаолиятини ташкил этиш билан боғлиқ қоидалар белгиланган.
«Мен амалдаги қонунда кўзда тутилмаган асосий янги қоидаларга батафсил тўхталиб ўтмоқчиман. Янги қоидаларни икки гуруҳга бўлиш мумкин. Биринчиси, Вакилнинг ваколатларини кучайтириш бўлса, иккинчиси, фаолиятини ташкил этиш самарадорлигини ошириш»
, — дея қўшимча қилди Қанат Мусин.
Унинг сўзларига кўра, Вакилнинг ваколатларини кучайтириш нуқтаи назаридан: биринчидан, Конституция нормаларини амалга ошириш мақсадида қонун лойиҳасида Вакилнинг инсон ва фуқаронинг Конституцияда мустаҳкамланган ҳуқуқ ва эркинликларига дахлдор норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар Қозоғистон Республикаси Конституциясига мувофиқлиги масаласи бўйича Конституциявий судга мурожаат қилиш ҳуқуқи назарда тутилган.
Иккинчидан, бошқа давлатларда ҳам уларнинг таклифига биноан инсон ҳуқуқ ва эркинликларига риоя этилиши юзасидан кузатувчи сифатида қатнашиш ҳуқуқини бериш таклиф этилмоқда.
Учинчидан, Вакилнинг ваколатларини кучайтириш мақсадида унинг махсус ижтимоий хизматлар кўрсатувчи ташкилотлар ва пенитенциар тизим муассасаларига тўсиқларсиз бориш ҳуқуқи белгиланди.
«Вакил фаолиятини ташкил этиш самарадорлигини ошириш нуқтаи назаридан қонун лойиҳасида Инсон ҳуқуқлари бўйича миллий марказ раҳбарининг ўринбосари лавозимини, шунингдек, Миллий марказнинг қўшимча функцияларини жорий этиш таклиф этилмоқда. Ишонамизки, Конституциявий қонун лойиҳасининг қабул қилиниши Инсон ҳуқуқлари бўйича вакил фаолияти, Қозоғистон Республикаси Конституцияси билан унга берилган ваколатларни амалга ошириш учун ҳуқуқий асос яратади»
, — дея хулоса қилди Қанат Мусин.