Қозоғистонда фуқароларнинг харажатлари қонуний даромадларидан асоссиз ошиб кетганда қандай чоралар кўрилади
«Биринчиси, ноқонуний бойлик учун жавобгарликни кўриб чиқиш. Таклиф этилаётган нормани коррупцияга қарши курашиш тизимининг асосий пойдевори деб аташ мумкин. Зеро, коррупция йўли билан бойлик тўплаш, уни бошқаларга рўйхатдан ўтказиш ва мол-мулкни яшириш схемаси ҳаммага маълум. Бу яширин бойликнинг ноқонуний йўллар билан қўлга киритилганини исботлаш эса осон эмас. Шу боис фуқароларнинг ҳаражатлари қонуний даромаддан асоссиз ошиб кетса, тегишли чоралар кўриш зарур», — деди Коррупцияга қарши кураш агентлиги раиси Марат Ахметжанов.
Унга кўра, бу борада амалдаги қонунчиликда назарда тутилган 10 фоизлик жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғига қўшимча равишда давлат хизматчиларининг жавобгарлигини кучайтириш таклиф этилмоқда.
«Жумладан, мансабдор шахсларнинг ҳаражатлари ва даромадлари ўртасидаги фарқ ойига 1000 БҲМдан ошса, фискал санкциялар кўриб чиқилади. Яъни, фарқнинг 90 фоизи маъмурий жарима сифатида олиб қўйилади. Бироқ, ҳар бир ҳолатда, ҳар бир киши харажатларнинг қонунийлигини тушунтириш имкониятига эга. Агар фарқ йиллик даромаддан ошса ва қаердан келганини тушунтириб бера олмаса, мансаб жазоси кўриб чиқилади. Демак, у салбий сабабларга кўра уч йилга давлат хизматидан озод қилинади», — деди агентлик раҳбари.
«Умуман олганда, асоссиз бойиб кетганлик учун жавобгарликнинг киритилиши декларациянинг мантиқий давомидир. Маълумки, декларацияни топшириш муддати босқичларга бўлинган. Биринчи босқичда - давлат хизматчилари. Улар ўтган йили ўз даромадларини кўрсатдилар. Энди даромадлар ва харажатларни таққослаш бошланади. Иккинчи босқичда – 2023-2024 йиллар: давлат органлари ва квазитармоқлар ходимлари. Учинчи босқич – 2024-2025 йиллар: юридик шахсларнинг раҳбарлари ва муассислари. Охирги босқич - 2025-2026 йилларда декларация қолган барча фуқаролар томонидан топширилади. Шундагина бутун аҳолининг мол-мулки ва мулки маълум бўлади. Жавобгарлик қоидаси кучга киради», - деди М. Ахметжанов.
Шу муносабат билан у таклиф этилаётган чора халқаро стандарт ва коррупцияга қарши БМТ конвенциясининг асосий талаби эканлигини таъкидлади.
