Қозоғистонда даволаниш учун одамлар қайси давлатлардан келади – суҳбат
ALMATY. Kazinform – Қозоғистон тиббиётини хорижда тарғиб қилиб келаётган Қозоғистон Тиббий туризм уюшмаси президенти Кристина Кривец билан агентлик мухбирининг суҳбати.
– Илтимос, тиббий туризм тушунчасига таъриф беринг. Бу атамани оддий сўзлар билан қандай тушунтириш мумкин?
– Тиббий туризм - бу одамларнинг даволаниш учун бошқа давлатга бориши. Яъни, инсон маълум бир давлатга тиббий хизмат олиш мақсадида саёҳат қилади. Агар фуқаро Германияга дам олишга борса ва сафар давомида саломатлигини текширмоқчи бўлса, бу тиббий туризм ҳисобланмайди. Чунки бу ҳолда саёҳатнинг дастлабки мақсади дам олиш ҳисобланади.
– Хорижликлар Қозоғистонда кўпроқ қайси тиббий хизмат турларини танлайди? Қайси давлат фуқаролари мамлакатга тез-тез келади?
– Хорижликлар кўпинча Қозоғистонда бир неча турдаги тиббий хизматларни танлайди. Аввало, бу анъанавий тиббиёт: диагностика ва даволаш, шунингдек, профилактик текширувлар. Бундан ташқари, жарроҳлик, хусусан, ортопедия, кардиожарроҳлик, пластик жарроҳлик йўналишлари бўйича мутахассисларга ҳам талаб катта. Мамлакатимиз тиббий туризмида стоматология ҳам муҳим ўрин тутади. Бундан ташқари, чет элликлар кўпинча ёшартириш процедуралари, ботокс инъекциялари ва контурлаш каби эстетик тиббиёт хизматларига мурожаат қилишади. Репродуктив тиббиёт, хусусан, бепуштликни даволаш ва сунъий уруғлантириш хорижлик беморларда ҳам алоҳида қизиқиш уйғотмоқда. Шунингдек, реабилитация ва операциядан кейинги тикланиш дастурлари, саратон касаллигини даволаш ва диагностика хизматлари тобора оммалашиб бормоқда.
Ҳаммаси бўлиб Қозоғистоннинг тиббий туризми 45 мамлакатни қамраб олади. Ваҳоланки, уларнинг катта қисми МДҲ давлатлари резидентлари бўлиб, улар умумий сайёҳлар сонининг 90 фоизини, қолган 10 фоизини эса узоқ хориждан келган фуқаролар ташкил этади. Биринчиси – Россия. Икки давлат ўртасидаги географик яқинлик ва алоқалар Қозоғистонни россиялик беморлар учун жозибадор қилади. Улар, айниқса, стоматология, кардиология ва ортопедия соҳаларида тиббий ёрдам сўрамоқда. Иккинчиа – Ўзбекистон. Ўзбеклар Қозоғистонни танлайди, чунки у бошқа давлатларга қараганда қулайроқ ва яқинроқ, айниқса жарроҳлик ва диагностика зарур бўлганда. Қирғизистон ва Тожикистонни ҳам тилга олиш керак. Бу мамлакатлар фуқаролари Қозоғистонга, хусусан, Алмати каби йирик шаҳарларга тиббий ёрдам олиш учун келади. Яна бири Хитой. Хитойлик беморларнинг ихтисослашган тиббий хизматларга мурожаат қилишлари сони ортиб бормоқда. Уларни Қозоғистон дори воситаларининг ҳамёнбоп нархлари қизиқтирмоқда.
– Қозоғистон тиббий туризм ассоциациясининг асосий вазифалари ва мақсадлари қандай? Мамлакатда тиббий туризмни ривожлантириш борасида қандай ишлар амалга оширилмоқда?
– Қозоғистон тиббий туризм ассоциацияси тиббий туризм соҳасида етакчи ўринни эгаллаб, катта ишларни амалга оширди. Биз ушбу соҳани доимий равишда ривожлантириш ва такомиллаштиришга интиламиз, муҳим тадбирларни ўтказамиз ва уларда ўзимиз қатнашамиз. Қозоғистоннинг тиббий туризмини халқаро майдонда оммалаштириш мақсадида мамлакатимиз тиббиёт муассасалари билан биргаликда Абу-Даби, Минск, Боку, Тошкент, Пекин ва бошқа шаҳарларда ўтказиладиган халқаро кўргазмаларда иштирок этмоқдамиз. Хорижий тиббиёт агентликларининг Қозоғистон клиникаларига бўлган ишончини ошириш мақсадида ахборот-тур ҳам ташкил қиламиз.
Яна бир муҳим йўналиш – тиббиёт ходимларининг малакасини оширишдир. Биз чет эллик мутахассисларни жалб қилган ҳолда тренинглар ва вебинарлар ўтказамиз. Қозоғистон тиббий туризм ассоциацияси томонидан 2023 йилда ташкил этилган энг йирик тадбирлардан бири Қозоғистон Республикаси Президенти иштирокидаги “Астананинг 25 йиллиги: Астана – келажак шаҳри” халқаро форуми бўлди. Форум доирасида иккита муҳим панель сессияси бўлиб ўтди. Улар: “Глобал туризм бозори: муаммолар ва ривожланиш омиллари” ва “Астана тиббий туризм харитасида”. Сессияларга Қирғизистон, Ўзбекистон, Россия, Озарбайжон, Беларусь ва Хитойдан тиббий туризм ассоциациялари таклиф этилди.
– Қозоғистонда тиббий туризмни бошқа мамлакатларга қараганда жозибадор қиладиган асосий сабаблар нимада?
– Мамлакатимизда кейинги йилларда тиббий туризм бозорига алоҳида эътибор қаратилмоқда. 2022 йилда 20 мингдан ортиқ хорижлик тиббий хизмат олиш учун Қозоғистонни танлаган. 2024 йилда эса бу рақам 80 мингга етади. Бу мамлакатимизда сифатли тиббий хизматга қизиқиш ортиб бораётганидан далолат беради. Қозоғистонни умуман тиббий туризм учун жозибадор қилишининг сабабларидан бири унинг қулайлигидир. Бизнинг хизматлар нархи Ғарбий Европа ёки Шимолий Америкага қараганда анча паст. Шу билан бирга, Қозоғистонда тиббий туризм инфратузилмаси фаол ривожланмоқда.
Иккинчидан, мамлакатимизда тиббий ва маданий туризмни ўзида мужассам этган ноёб дастурлар мавжуд. Беморлар нафақат соғлиғини яхшилаш, балки мамлакат тарихи ва маданияти билан танишиш, гўзал шаҳарларга ташриф буюриш, маҳаллий таомлардан татиб кўриш имкониятига эга. Шунингдек, мамлакатимиздаги 9 та тиббиёт муассасаси халқаро JCI (Joint Commission International) аккредитациясига эга эканлигини ҳам таъкидлаш жоиз. Бу Қозоғистоннинг тиббий туризмини жаҳон бозорида оммалаштиришга сезиларли ёрдам беради. Ҳеч бўлмаганда шуни айтишимиз мумкинки, Қозоғистоннинг иккита мегаполислари – Астана ва Алмати узоқ вақтдан бери тиббий туризм харитасида муҳим ўрин эгаллаган.
– Хорижликларнинг мамлакатда даволанишни танлашига кўпинча қандай қийинчиликлар тўсқинлик қилади?
– Қозоғистонда тиббий туризм ривожига тўсқинлик қилаётган ички сабаблар қаторига қуйидагилар киради: жаҳон авиакомпанияларидан тўғридан-тўғри рейсларнинг йўқлиги, тиббий туристлар бўйича ишончли статистик маълумотларнинг йўқлиги, тиббиёт ташкилотлари маркетингининг сустлиги ва бошқалар. Қозоғистон Республикаси қонунчилигида тиббий туризмни белгиловчи ва тартибга солувчи норматив-ҳуқуқий ҳужжатнинг йўқлиги ушбу соҳанинг давлат даражасида ривожланишига сезиларли даражада тўсқинлик қилувчи омил ҳисобланади.
Чет элликлар томонидан маълумотларнинг етишмаслиги, тил ва маданий фарқлар Қозоғистонга даволаниш учун келмаслик учун сабаб бўлиши мумкин. Аввало, кўплаб беморлар Қозоғистонда мавжуд даволаш усуллари, клиникалар ва мутахассислар ҳақида билишмайди. Бундан ташқари, чет эл фуқаролари тиббий ходимлар билан мулоқот қилишда тил тўсиқлари туфайли тушунмовчиликлардан қўрқишлари мумкин. Ушбу тўсиқларни бартараф этиш учун Қозоғистон тиббий туризм ассоциацияси расмий веб-сайт ва ижтимоий тармоқларни фаол олиб боради, халқаро кўргазмаларда қатнашади ва хорижий тиббиёт агентликлари учун ахборот саёҳатларини ташкил этади.
– Қозоғистонда хорижликлар томонидан алоҳида эътироф этилган ноёб тиббий хизмат борми?
– 2017 йилда пойтахтимиздаги Миллий кардиожарроҳлик илмий марказида биринчи тўлиқ сунъий юрак имплантацияси CARMAT операцияси ўтказилди. 2021 йилда Астанадаги Миллий нейрохирургия марказида Швецияда ишлаб чиқарилган замонавий «Гамма-пичоқ» мажмуаси ишга туширилди. Бу мия шиши, қон томирлари ва функционал касалликларни даволаш учун радиожарроҳлик қурилмаси. Шундай қилиб, Қозоғистон МДҲ давлатлари орасида учинчи ва Марказий Осиёда биринчи бўлиб бундай юқори технологияли ускунани ишга туширди.
Шунингдек, мамлакатимизда бошқа давлатларга қараганда арзонроқ бўлиши мумкин бўлган бир қанча ноёб тиббий хизматлар мавжуд. Мисол учун, климатотерапия Алмати ва Каспий денгизи соҳилидаги дам олиш масканларида тоза ҳаво ва табиат орқали нафас олиш йўллари касалликлари, аллергия ва бошқа касалликларни даволашнинг машҳур усули ҳисобланади. Бундан ташқари, Бурабай ва Қапчағайда жойлашган санаторийларда турли касалликларни даволаш учун минерал сув муолажалари таклиф этилади. Айтиш жоизки, Қозоғистондаги айрим клиникаларда артроскопия ва эндопротезлаш (сунъий бўғинларни ўрнатиш) каби бўғим ва умуртқа поғонаси касалликларини даволашнинг ўзига хос усуллари ишлаб чиқилган.
