Қозоғистонда чорвачилик биржаси пайдо бўлади
Австралияга ташрифи чоғида ҚР Бош вазири ўринбосари Серик Жуманғарин бошчилигидаги қозоғистонлик фермерлар ва минтақа раҳбарлари бешинчи қитъанинг энг йирик ва замонавий чорвачилик биржаларидан бирига ташриф буюрди, деб хабар беради Kazinform.
Чорвачиликнинг маданий савдоси - соҳанинг муваффақиятли ривожланишининг асосидир. Бозорнинг барча иштирокчиларига тенг шартларда камситмасдан киришни таъминлайди.
Ҳар бир бозор иштирокчиси, сотувчи ва харидор ўзига керакли нарсани олади. Қидирув, транспорт ва хавфсизлик учун вақтни тежайди.
Чорвачилик биржаси чорва молларининг ҳар бир тури учун шубҳасиз нарх индексини тақдим этади, ҳукуматга бозор ҳаракати ва тенденцияларини тушуниш учун саноат даромадларини башорат қилиш имконини беради, банклар барқарор молиялаштиришни таъминлайди, фермерларга эса исталган вақтда ва ҳар қандай иқлим ўзгариши шароитида чорва молларини сотиш имконини беради.
RLX (Regional Livestock Exchange) чорва бозорининг умумий майдони 4 гектар бўлиб, унинг 1,5 гектарини ёпиқ бозор ташкил этади. Ҳудудда бир вақтнинг ўзида 8 минг бошгача чорва моллари бўлиши мумкин. Савдолар ҳар сешанба ва ҳар иккинчи пайшанба куни ўтказилади. Бу ерда йилига 140 минг бош қорамол сотилади.
Сотишга олиб келинган барча қорамоллар электрон теглар ёрдамида идентификацияланади ва назорат қилинади. Улар аукциондан бир кун олдин олиб келинади ва уларнинг тоза вазнини таъминлаш учун соат 21.00 дан кейин ем берилмайди.
Сотилгандан кейин ҳайвон янги эгасига ёки сўйиш жойига ўтказилади. Савдо кунидаги савдо ҳажми 99,5% ни ташкил этади, яъни сотилмаган қорамоллар деярли қолмаган деса ҳам бўлади.
Чорвачилик бозорида озиқ-овқат хавфсизлиги ва фаровонлик биринчи ўринда туради. Чорва бозорининг тузилмалари чорва молларини кўчиришнинг барча босқичларидан бир текис ўтиш имконини берадиган тарзда ишлаб чиқилган.
Уйнинг томи иссиқдан ҳимояланган, доимий ичимлик суви таъминланган, ишчилар бозор яқинида фақат пиёда ёки отда юришлари мумкин, ҳайвонларни транспорт воситаларига юклаш ва туширишда туёқлари шикастланмаслиги учун металл зинапоялар юмшоқ қопламалар билан қопланган.
Бундан ташқари, бозордаги барча чиқинди ва оқава сувлар тўпланади ва қайта ишланади.
MLA (Meat and Livestock Australia, давлат-хусусий шериклик) вакилларининг сўзларига кўра, Австралияда кўплаб хусусий ва муниципал чорва биржалари мавжуд бўлиб, уларда муниципал биржалар 150 йил олдин бошланган ва хусусийлар атиги 15 йил олдин.
Ҳар бир сотилган ҳайвон учун MLAга 5 Австралия доллари миқдорида солиқ сифатида келиш тушади, бу тўловлар қонунчилик даражасида белгиланади.
Ўз навбатида, MLA ҳайвонларни идентификация қилиш ва кузатиш учун ягона электрон тизимнинг ишлашини таъминлайди.
Маҳаллий фермерларнинг экспорт маҳсулотларини тадқиқ қилиш, маркетинг ва рағбатлантириш ишларини олиб боради.
Thompson Longhorn компаниясининг бош директори Байрон Вулф сўзларига кўра, бу Жанубий Австралиядаги энг йирик чорва биржаси бўлиб, ҳафтасига 2000 бош қорамол сотади.
- Бугун пайшанба ва катта ким ошди савдоси бўлиб ўтмоқда. Биз сотиладиган қорамолларнинг жуда катта қаторини кўрмоқдамиз. Сотиш нархи бошига 750-800 Австралия доллари орасида. Бундай бозорлар чорвачилик учун жуда муҳим, биз савдогарлар ва ишлаб чиқарувчиларга бозорларни топишда ва энг яхши нарх учун курашишда ёрдам берамиз”, - деди у.
Қишлоқ хўжалиги вазири ўринбосари Аманғали Бердалиннинг сўзларига кўра, Қозоғистонда чорва биржалари йўқ, чорва моллари деҳқонлардан воситачилар томонидан олиб кетилиб, бозорда сотилади.
- Австралияда эса биз чорвачиликнинг бутунлай бошқача маданиятини ва гўшт ишлаб чиқариш таннархини бир неча баравар арзонроқ кўрдик. Ҳозир Қозоғистонда чорвачиликни ривожлантиришнинг асосий масалаларидан бири воситачилик схемаларидир. Натижада деҳқон ўзи хоҳлаган нархни ололмаяпти. Биржа фермерга ҳеч қандай воситачи схемаларсиз кутилган фойда олиш имконини беради. Ҳозир Қишлоқ хўжалиги вазирлигида чорвачиликни ривожлантириш режасини тузяпмиз, бу тажриба биз учун ҳам фойдали бўлади, – дейди у.
