Қозоғистон жаҳон ОАВларида: ватандошлар миграциясини ошириш, Амур йўлбарси ва КХШТ машғулотлари
ASTANА. Кazinform - Ўтган ҳафтада бутун дунё бўйлаб интернет воситалари Қозоғистон билан боғлиқ кўплаб янгиликлар билан бўлишди. Жумладан, мамлакатда этник қозоқлар сонининг кўпайиши, КХШТнинг ҳрбий тайёргарлик йўналиши, Алмати шаҳрига олиб келинган Амур йўлбарсининг аҳволи, саноатда метан миқдорини камайтириш бўйича ташланган қадамлар тилга олинди. Батафсил Кazinform мухбири шарҳида ўқинг.
Daryo: Йил бошидан буён Қозоғистонга 12 минг ватандош кўчиб келди
2024 йилда 12325 этник қозоқ ўз тарихий ватанига қайтди ва ватандош мақомига эга бўлди. Меҳнат ва аҳолини ижтимоий ҳимоя қилиш вазирлиги эълон қилган маълумотларга кўра, кўчиб ўтувчиларнинг асосий қисми Хитой, Ўзбекистон, Туркманистон, Мўғулистон ва Россиядан келган. Бу ҳақда Daryo интернет нашри хабар берди.
Мамлакатга қайтган фуқаролар:
- 45,6% - Хитойдан
- 39,2 % – Ўзбекистондан
- 5,5% - Туркманистондан
- 5,4% - Мўғулистондан
- 3,1% -Россиядан келган.
Ватандошларни жойлаштириш учун ишчи кучи етишмайдиган ҳудудлар аниқланган. Улар Ақмола, Абай, Қостанай, Павлодар, Шарқий ва Шимолий Қозоғистон вилоятларидир.
Қозоғистонга этник қозоқлар 1991 йилдан буён келишади. Бугунги кунда мамлакатга 1 миллион 140,7 минг этник қозоқ келган. 2020 йилдан бошлаб мазкур фуқароларга маданий-тарихий алоқани билдирувчи “ватандош” мақоми берилади. 2023 йилда “бир дарча” тамойили орқали “ватандош” мақомини бериш бўйича пилот лойиҳаси ишга туширилди.
Этник қозоқларни тарихий ватанларига қайтариш дастури Қозоғистон ҳокимиятининг имижи ва демографик мувозанати учун муҳим аҳамиятга эга. Келинг, бир нечта сабабларни айтайлик.
Биринчидан, дастур меҳнатга лаёқатли гуруҳ учун самарали – тарихий ватанига қайтган фуқароларнинг 58 фоизи меҳнатга лаёқатли ёшдагилардир.
Иккинчидан, кўчиб ўтувчиларнинг 32,4 фоизини болалар ва ўсмирлар ташкил этади, яъни улар келажакдаги демографик ўсишни таъминлайди.
Учинчидан, Қозоғистоннинг аҳолиси кам яшайдиган шимолий вилоятларида аҳоли сонини оширишга ёрдам беради.
CentralAsia: Нидерландиядан Қозоғистонга иккита Амур йўлбарси етказилди
Ўрмон хўжалиги ва ҳайвонот дунёси қўмитаси раиси Данияр Турғамбаевнинг айтишича, Нидерландия маркази билан тузилган меморандум самарали меҳнатга сабаб бўлган. Бу ҳақда CentralAsia хабар берди.
Қозоғистон томони Нидерландиядан олиб келинган 2 та йўлбарсдан ёввойи табиатда популяцияни тиклаш мақсадида фойдаланишни режалаштирмоқда. Ҳозирда ёввойи ҳайвонлар Алмати вилоятидаги “Или-Балқаш” давлат қўриқхонасига жўнатилди.
Богдана ва Кума лақабли икки йўлбарс Бутунжаҳон ёввойи табиат жамғармаси (WWF) ва БМТ Тараққиёт дастури доирасида мамлакатга олиб келинди. Етказиш жараёни Ўрмон хўжалиги ва ёввойи табиат қўмитаси ва Нидерландия маркази ўртасида ўзаро англашув меморандуми имзоланиши билан бошланди ҳамда йўлбарслар кўпайтириш учун бепул келтирилди.
– “Или-Балқаш” қўриқхонасининг изчил ривожланиши келажакдаги экологик ташаббуслар ва табиатни муҳофаза қилиш борасидаги муҳим қадамлар учун мустаҳкам асос бўлади, – дейди Ўрмон хўжалиги ва ҳайвонот дунёси қўмитаси раиси Данияр Турғамбаев.
Келажакдаги режа - 70 йил аввал Марказий Осиёда йўқолиб кетган йўлбарс турини кўпайтириш. Келгуси йилда йўлбарсларни Россия Федерациясидан олиб келиш режалаштирилган.
Anadolu: КХШТ машғулотларига тайёргарлик давом этмоқда
Машқлар Коллектив хавфсизлик тизимини мустаҳкамлаш ва КХШТ масъулияти ҳудудида барқарорликни таъминлашга қаратилган. Бу ҳақда Anadolu агентлиги хабар берди.
Алмати вилоятининг “Жағалау” полигони базасида КХШТ «Мызғымас бауырластық-2024» тинчликпарвар кучларининг қўмондонлик-штаб ўқув машғулотларини ўтказиш режалаштирилган. Бу ҳақда ҚР Мудофаа вазирлиги матбуот хизмати хабар берди.
- Машғулотлар раҳбари - генерал-майор Алмаз Жумакеев, ҚР Қуролли Кучлари Ҳаво-десант-ҳужум қўшинлари қўмондони. 26—30 сентябрь кунлари КХШТга аъзо давлатлар – Беларусь, Қирғизистон, Россия ва Тожикистондан ҳарбий техника келади. Уларни қайта гуруҳлаш ҳарбий транспорт самолётлари ва автомобиль транспортида амалга оширилади, - дейилади расмий хабарда.
КХШТга аъзо давлатларнинг тинчликпарвар контингентлари - махсус тайёргарликдан ўтган ҳарбийлар, полиция ва фуқаролик ходимлари, шунингдек, уларнинг техникаси. Ҳар бир тинчликпарвар операцияда ҳарбий хизматчиларнинг таркиби, тузилмаси ва сони Коллектив Хавфсизлик Кенгашининг қарори билан амалга ошириладиган вазифалар ҳажми ва кескинлик зонасидаги ҳақиқий вазиятдан келиб чиққан ҳолда белгиланади.
- Машқлар коллектив хавфсизлик тизимини мустаҳкамлаш ва КХШТ масъулияти остидаги ҳудудда барқарорликни таъминлашга қаратилган. Қўшма маневр қардош мамлакатлар иштирокчиларига мувофиқлаштириш, амалий кўникмаларни ошириш ва дала машғулотларини кучайтириш имконини беради. Амалий ҳаракатлар давомида инқироз зонасини кескинликдан кейин ҳал қилиш ва гуманитар ёрдам етказиш бўйича тинчликпарварлик амалиёти ишлаб чиқилади, - деди Алмаз Жумакеев.
Trend: "ҚазМунайГаз" метан истеъмолини камайтириш учун Канада билан алоқа ўрнатишни режалаштирмоқда
25 сентябрь куни “ҚазМунайГаз” АЖ бошқаруви раиси Асхат Хасенов General Magnetic Canada Inc. (GMCI) Альфред Дюрр билан учрашди. Учрашувда икки томон кам углеродли ишлаб чиқариш бўйича ҳамкорлик бўйича музокаралар олиб борди ва метан бўйича глобал мажбуриятни бажариш масаласини муҳокама қилди. Бу ҳақда Trend ёзди.
"ҚазМунайГаз" - OGMP 2.0 ҳамкорлигига қўшилган ва ушбу ташаббусни қўллаб-қувватлаган Қозоғистондаги илк миллий компания. Келгуси уч йил ичида компания ишлаб чиқариш корхоналарида метан сизиб чиқиш йўлларини (LDAR) инвентаризация қилишни ва чиқиндиларнинг базавий даражасини аниқлашни режалаштирмоқда. Ҳозирда у Carbon Limits ва Tetra Tech каби ҳамкорлар билан метан даражасини ўлчаш учун ишламоқда.
Томонлар GMCI билан ҳамкорликни йўлга қўйиш метан чиқиндиларини назорат қилиш ва Қозоғистон энергетика секторини барқарор ривожлантиришга хизмат қилишига ишонч билдирди.
