Қозоғистон жаҳон ОАВларида: экспорт, электр энергияси ва темир қазиб олишни кўпайтириш, нефть етказиб беришдаги янги йўналиш ва сиёсий таъсир
Бу ҳафта дунёнинг турли оммавий ахборот воситалари Қозоғистон ҳақида кўп ёзди. Масалан, Қозоғистоннинг Хитой ва Россияга экспорти кўпайди, бир қанча тармоқларда ишлаб чиқариш ҳажми ошди ва у яхши сиёсий эътирофга сазовор бўлди. Бундан ташқари, жаҳон оммавий ахборот воситаларида ортиқча нефть қазиб олиш ҳам муҳокама қилинди. Батафсил Кazinform мухбири шарҳида ўқинг.
ТАСС: Қозоғистоннинг хорижий давлатларга экспорти кўпайди
Жорий йилнинг 5 ойида Қозоғистон ўтган йилнинг шу даврига нисбатан Хитойга 19,4 фоиз, Россияга эса 5,7 фоиз кўп экспорт қилди. Бу ҳақда Россиянинг ТАСС ахборот агентлиги Қозоғистон Республикаси Миллий иқтисодиёт вазирлигининг Иқтисодий тадқиқотлар институтига таяниб хабар берди.
– Хитой, Италия ва Россия Қозоғистоннинг асосий экспорт ҳамкорларидан ҳисобланади. Хитойга юк ташиш 19,4 фоизга ошиб, 6,8 миллиард долларга етди. Бундан ташқари, Италияга экспорт 10,5 фоизга, яъни 4,6 миллиард долларга камайди. Россияга экспорт эса 5 ой ичида 5,7 фоизга ошиб, 2,8 миллиард долларни ташкил этди, - дея эълон қилди ТАСС институт баёнотини.
Маълумотларга кўра, экспорт ҳажмининг ўсиши нефть, мис, радиоактив элементлар ва ферроқотишмаларни етказиб бериш билан белгиланди. Қозоғистоннинг асосий экспорт маҳсулоти – нефть 16,2 миллиард доллар фойда келтирди. Бу умумий экспорт ҳажмининг деярли ярмини ташкил этди.
Trend: Қозоғистон Транскаспий йўналиши бўйлаб нефть етказиб беришни кўпайтириш ниятида
Қозоғистон Транскаспий халқаро транспорт йўналиши (ТХТЙ ёки Ўрта коридор) бўйлаб нефть етказиб беришни кўпайтириш ниятида. Бу ҳақда Озарбайжоннинг Trend ахборот агентлиги “ҚазМунайГаз” АЖга таяниб хабар берди.
Бу ҳақда ҚМГ бошқаруви раиси Асхат Хасенов Озарбайжон Республикаси Давлат нефть компанияси (SOCAR) президенти Ровшан Нажаф билан учрашувда маълум қилди.
- Асхат Хасеновнинг таъкидлашича, "ҚазМунайГаз" ушбу экспорт йўналишини янада ривожлантиришга эътибор қаратмоқда. Эндиликда ҚМГ ўз ҳамкасблари билан биргаликда Транскаспий йўналиши бўйича Қозоғистонга нефть етказиб бериш ҳажмини ошириш имкониятларини ўрганмоқда. ҚМГ бошқаруви раиси икки компаниянинг қўшма ташаббуслари муваффақиятли амалга ошишига ишонч билдирди, - деб ёзади нашр.
Учрашувда Қозоғистон нефтини мунтазам етказиб бериш масаласи муҳокама қилинди. 2023 йилда Ақтау портидан 1057 миллион тонна нефть жўнатилган бўлса, жорий йилнинг биринчи ярмида бу кўрсаткич 700 минг тоннадан ошди.
Синьхуа: ОПEК Ироқ, Қозоғистон ва Россиядан ортиқча нефть қазиб олиш учун компенсация режасига рози бўлди
Нефть экспорт қилувчи мамлакатлар ташкилоти (ОПEК) котибияти чоршанба куни Ироқ, Қозоғистон ва Россиядан 2024 йилнинг биринчи ярмида ортиқча нефть қазиб олиш учун компенсация режаларини олганини маълум қилди. Бу ҳақда Хитойнинг Синьхуа агентлиги ёзган.
Синьхуа агентлиги ОПEК баёнотига таяниб, ушбу даврда уч мамлакатда ортиқча нефть қазиб олишнинг умумий даражаси кунига 2,28 миллион баррелни ташкил қилганини маълум қилди. Ироқда кунига 1,18 миллион баррелдан ортиқ, Қозоғистонда 620 минг баррел, Россияда эса 480 минг баррелдан ортиқ нефть қазиб олинди.
Ироқ ва Қозоғистон ортиқча ишлаб чиқариш учун компенсацияни шу ойда, Россия эса октябрь ойидан тўлашни бошлайди. Уч мамлакат 2025 йил сентябргача ортиқча ишлаб чиқаришнинг бутун ҳажмини қоплаши керак.
Daryo: Қозоғистон 2024 йилнинг биринчи ярмида темир рудаси қазиб олишни оширди
Қозоғистоннинг тоғ-кон саноати 2024 йилнинг биринчи ярмида темир рудаси ишлаб чиқариш 22 фоизга ошганини маълум қилди. Қазиб олинган фойдали қазилмалар ҳажми 28 миллион тоннага етди. Бу ҳақда Ўзбекистоннинг Daryo интернет нашри маълум қилди.
Жорий йилнинг июнь ойида темир рудаси қазиб олиш 4,96 миллион тоннани ташкил этди, бу 2023 йил июнига нисбатан 23,3 фоизга, ўтган ойга нисбатан 0,7 фоизга кўпдир. Бундан ташқари, июнь ойида темир кони тошларини ишлаб чиқариш ўтган йилга нисбатан 63 фоизга ошди. Мамлакатда бир ой ичида темир рудаси концентрати ишлаб чиқариш 597,8 минг тоннага етди.
The National Interest: Қозоғистоннинг кўп томонлама таъсири кучаймоқда
Қозоғистон ўз суверенитетини ҳеч бир давлат билан чамбарчас боғламаган ҳолда халқаро муносабатларни мувозанатлаш ва кўплаб кўп томонлама ташкилотлар билан ҳамкорлик қилиш орқали ҳимоя қила олади. Халқаро муносабатларга оид шундай махсус мақола Американинг The National Interest журналида чоп этилган.
Мақолада қайд этилишича, қутблашган дунёда Қозоғистон каби “ўрта державалар” ўз мустақиллигини сақлаб қолиш ва ноқулай ташқи орбитага тушиб қолмаслик муаммосига дуч келмоқда.
– Қозоғистон ўттиз йилдан бери кўп векторли сиёсат орқали ўз миллий манфаатларини ҳимоя қилиб келмоқда. Бунга уларнинг халқаро муносабатлари, кўплаб кўп томонлама ташкилотлар, жумладан, Шанхай ҳамкорлик ташкилоти (ШҲТ), Европада хавфсизлик ва ҳамкорлик ташкилоти (ЕХҲТ), Туркий давлатлар ташкилоти (ТДТ) ва Осиёда Ҳамкорлик ва ўзаро ишонч чоралари кенгаши билан ўзаро муносабатлар мувозанатига эришилди, - дея иқтибос келтиради нашр.
АҚШ ва Европа Иттифоқи аъзолари Қозоғистон ва Марказий Осиё билан ЕХҲТ ва КХШТ орқали дипломатик алоқаларни кучайтиришдан фойда олишлари мумкин. Нашр туркий давлатлар ташкилоти билан кўпроқ мулоқот ва ҳамкорликни йўлга қўйиш зарурлигини таъкидлаган, чунки туркий дунёнинг онги, жумладан, диний экстремизмга қарши кураш, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва таълим-тарбия соҳалари ўсиб бормоқда.
Австрия ва Швейцария совуқ уруш даврида кескинликни камайтиришда муҳим рол ўйнаган бўлса-да, бугунги давлатлар ўтган асрда Вена ва Лозаннада бўлгани каби Қозоғистонда ҳам нейтрал ҳудудда учрашиши мумкинлиги таъкидланмоқда.
Trend: Қозоғистон яшил электр энергияси ишлаб чиқаришни кўпайтирди
Қозоғистонда 2024 йилнинг дастлабки 5 ойида қайта тикланадиган манбалардан электр энергияси ишлаб чиқариш ҳажми 3,896 миллиард кВт/соатни ташкил этди, деб хабар беради Trend ахборот агентлиги.
– Ишлаб чиқариш ҳажми ўтган йилнинг шу даврига нисбатан 16 фоизга ошди. Бундан ташқари, 2024 йилнинг биринчи ярмида ишлаб чиқаришнинг умумий ҳажмида яшил электр энергиясининг улуши 6,47 фоизни ташкил этди, - деб ёзади нашр.
Trend таъкидлаганидек, яшил электр энергиясининг асосий қисми шамол электр станциялари томонидан ишлаб чиқарилган – 2,325 миллиард кВт/соат. Шундан сўнг 974,9 миллион кВт/соат қуёш электр станцияларига, 595,36 миллион кВт/соат эса кичик ГЭСларга тегишли.
