Қозоғистон жаҳон матбуотида: ШҲТ саммити, Астана декларацияси ва Каспий денгизидаги сув сатҳи

Июль ойининг биринчи ҳафтасида хорижий оммавий ахборот воситалари Қозоғистон ҳақида тез-тез гапирди. 3-4 июлда Астанада ШҲТ саммити бўлиб ўтди, унда 700 дан ортиқ хорижлик журналистлар иштирок этди. Жаҳон оммавий ахборот воситалари Қозоғистон Президенти Қасим-Жомарт Тоқаевнинг халқаро ташкилотнинг аҳамияти ҳақидаги нутқини ёзиб олди. Шунингдек, ташкилотга бошқа давлатнинг қўшилиши, Астана декларациясининг қабул қилиниши, Каспий денгизидаги вазият ҳам муҳокама қилинди. Хорижий матбуот нима ёзганини Kazinform мухбири шарҳида ўқинг.

Trend: Президент Тоқаев ШҲТ ташаббусларини жонлантириш муҳимлигини таъкидлади

Шанхай ҳамкорлик ташкилотига аъзо давлатлар олдига ташкилот фаолиятини янада такомиллаштириш бўйича долзарб вазифа қўйилди. Бу ҳақда Қозоғистон Президенти Қасим-Жомарт Тоқаевнинг баёноти Trend ўртоқлашди. 

“Глобал миқёсдаги жадал ўзгаришлар туфайли олдимизда ШҲТ фаолиятини янада такомиллаштириш бўйича муҳим вазифа турибди. Ташкилот доирасини кенгайтириш жараёни янги имкониятларга йўл очади ва унинг ривожланишига янги туртки беради. Мамлакатимиз ШҲТ раиси сифатида Ташкилотни ҳамкорликнинг янада самарали ва кўп томонлама механизмига айлантиришга қаратилган мутаносиб таклифларни тақдим этди. Хусусан, биз ШҲТ Котибияти ва Бош котиб ролининг кучайишини олқишлаймиз”, – дея иқтибос келтирди ҚР Президенти.

Нашр, шунингдек, Қозоғистон Шанхай Ҳамкорлик Ташкилотининг келажагига оптимизм билан қарашини ҳам ёзган.

“Биз Шанхай ҳамкорлик ташкилотининг келажагига умид қиламиз. Ишончим комилки, биз ҳозир имзолаётган ҳужжатлар ШҲТ доирасидаги ҳамкорликнинг янги босқичига йўл очади, ташкилотнинг тизимли ва ҳар томонлама ривожланишига хизмат қилади”, — деди Тоқаев.

Daryo: Каспий денгизидаги сув сатҳи 119 см га кўтарилди

“Каспий денгизининг шимоли-шарқий қисмида сув сатҳи 2024 йил бошидан буён 119 сантиметрга кўтарилди”, - деб ёзади Ўзбекистондан Daryo Қозоғистон Сув ресурслари ва ирригация вазирлигига таяниб.

Апрель-май ойларида Жайиқ дарёсининг тошқин суви қуйилиши Каспий денгизининг шимолий-шарқий қисмида сув сатҳининг кўтарилишининг асосий сабаби бўлган. Умуман олганда, Жайиқ дарёси орқали Каспийга 7,4 миллиард куб метрга яқин тошқин суви келди.

“Қазсушар” сел сувини денгизга янада самарали йўналтириш учун қўшимча каналлардан фойдаланган ва Каспий денгизига яна 350 миллион куб метр сув етказиб берган.

“Тошқин бошланганидан бери Балқаш кўлига 3,3 миллиард куб метр сув юборилди. Бундан ташқари, шимолий Оролни фаол равишда тўлдириш бўйича ишлар давом эттириляпти, йил бошидан буён унга 1,1 миллиард куб метрдан ортиқ сув оқиб ўтди”, – деди Сув ресурслари ва ирригация вазири ўринбосари Нурлан Алдамжаров.

Манбага кўра, Орол денгизининг шимолий қисмида сув ҳажми ортиб боряпти.

Anadolu: Шанхай ҳамкорлик ташкилоти Астана саммитида декларация қабул қилди

ШҲТ Давлат раҳбарларининг 24-саммитида Астана декларацияси қабул қилинди. Бу ҳақда Туркиянинг Anadolu агентлиги хабар берди. 

Декларация ташкилотнинг янада ваколатли, демократик, адолатли ва кўп қутбли дунё тартибини яратиш мажбуриятини таъкидлайди. Астана декларациясига кўра, ташкилот доирасидаги ҳамкорлик Евроосиёда тенг ва бўлинмас хавфсизлик архитектураси учун асос бўлиши мумкин.
Нашрнинг ёзишича, ҳужжатда ШҲТнинг глобал тинчлик, хавфсизлик ва барқарорликни таъминлашдаги ролини кучайтириш муҳимлиги таъкидланган. Янги адолатли, демократик, сиёсий ва иқтисодий халқаро тартиб ҳам сақланиб қолади. Декларацияда ҳудудий яхлитлик, ички ишларга аралашмаслик ва куч ишлатмаслик тамойиллари халқаро муносабатлар учун муҳим деб ҳисобланиши қайд этилган.

Шу билан бирга, декларация ташкилотга аъзо давлатларнинг низоларни мулоқот ва маслаҳатлашувлар орқали тинч йўл билан ҳал этиш мажбуриятини тасдиқлайди. Шунингдек,

ШҲТга аъзо давлатларнинг сиёсий ва ижтимоий-иқтисодий ривожланиш йўлларини мустақил танлаш ҳуқуқини ҳурмат қилиш зарурлиги таъкидланди.

The Tehran Times: ШҲТ Евроосиёнинг ривожланаётган мамлакатлари иқтисодий ҳамкорлигининг ҳаракатлантирувчи кучига айланади

Бу ҳақда Эроннинг Tehran Times газетаси ёзган. Газета мақоласида хавфсизлик соҳасида кескинликнинг кучайиши, жаҳон иқтисодиётида протекционизмнинг кучайиши ва юқори технологиялар соҳасида рақобат кучайгани қайд этилган.

Бу муаммоларнинг барчаси ШҲТ аъзоларидан ташкилот кун тартибидаги иқтисодий ҳамкорлик, айниқса, савдо-молия соҳаларидаги ҳамкорлик, шунингдек, сармоя оқими ва меҳнат миграциясини мувофиқлаштириш муҳимлигини оширишга қаратилган саъй-ҳаракатларини талаб қилади.

Иқтисодий интеграция соҳасида ШҲТ Евроосиёнинг ривожланаётган иқтисодиётлари учун асосий платформага айланиши мумкин.

Tehran Times газетаси таъкидлаганидек, ШҲТнинг кенгайиши кейинги бир неча йил ичида БРИКСнинг кенгайиши билан бирга бўлди. Бу келажакда ШҲТ ва БРИКС ўртасида яқинроқ мулоқот қилиш имкониятини яратади.

ШҲТнинг молиявий секторида Евроосиёда йирик инфратузилма лойиҳаларини молиялаштириш платформасини ишлаб чиқиш зарур. Бу масала келажакда муҳокама қилиниши мумкин. Яна бир мумкин бўлган вариант шуки, ШҲТ Тараққиёт банки бошқа ривожланиш институтларининг Евроосиёдаги “инфратузилма бўшлиғини” бартараф этиш бўйича саъй-ҳаракатларини тўлдиради.