Қозоғистон ва Туркманистон қўшма маданий тадбирлар ўтказади – Элчи билан суҳбат

ASTANA. Кazinform - Сўнгги йилларда Туркманистон ва Қозоғистон ўртасида маданий-гуманитар алоқалар жонланди. Жорий йилда Ашхободда буюк қозоқ мутафаккири Абай Қўнанбаули ва қозоқ куйчиси Қурманғази Сағирбайулига, Қозоғистон пойтахтида туркман шоири Махтумқули Фироғийга ҳайкал ўрнатилади. 2024 йилда Туркманистон ва Қозоғистоннинг ўзаро маданият кунлари ташкил этилади ва Ашхободдаги халқаро туризм конференцияси икки давлат саёҳатчилари учун кўплаб имкониятлар очади. Бу ҳақда Туркманистоннинг Қозоғистон Республикасидаги Фавқулодда ва Мухтор Элчиси Ботир Режепов Kazinform агентлигига берган интервьюсида маълум қилди.

Ботир Режепов
Фото: Солтан Жексенбеков/Kazinform

– Ботир Дурдимурот ўғли, халқларимизни туркий ва ўғуз давридан тортиб то Совет Иттифоқигача бўлган турли тарихий даврлар боғлаб туради. Қозоғистон ва Туркманистон ўртасидаги бугунги муносабатларни қандай баҳолайсиз? Икки давлат қайси соҳаларда ҳамкорлик қилмоқда?

– Қозоқ ва туркман халқлари маданий-маънавий меросининг ўхшашлиги, қариндошлик мавзуси жуда кенг. Туркман маданиятининг қозоқ маданияти билан ўхшаш томонлари кўп. Халқларимиз азалдан бир-бирини қўллаб-қувватлаб, тинч-тотув, аҳил-иноқ яшаб келган. Бизни умумий чегара, тарих, қариндош тиллар, дин, маданий қадриятлар, анъана ва урф-одатлар бирлаштиради. Ана шундай фундаментал асосларда мамлакатларимиз ҳамкорликнинг барча йўналишларида мисли кўрилмаган муваффақиятларга эришди.

Айтиш жоизки, география мамлакатларимизни бирлаштириб, бизни биродар қилиб қўйган бўлса, иқтисод фани эса бизни яхши ишончли ҳамкорларга айлантирди. Туркманистоннинг Болқон вилояти ва Қозоғистон Республикасининг Манғистау вилояти чегарадош вилоятлардир. Бизни биродарлик ва дўстлик чегараси дейиш мумкин бўлган қуруқлик ва денгиз чегаралари боғлаган. Кўп жиҳатдан Болқон вилояти ва Манғистау вилояти ўхшаш. Маданий-гуманитар жиҳати ҳақида гапирмаса ҳам, иккала ҳудудда ҳам нефть-газ ва кимё саноати устунлик қилади ва иккаласи ҳам йирик транспорт ва логистика марказлари ҳисобланади. Ҳудудлар денгиз, темир йўл ва автомобиль йўллари билан боғланган.

Қозоғистон Республикаси Туркманистоннинг муҳим стратегик ҳамкори бўлиб, мустақиллик йилларида дўст ва қардош мамлакатлар ўртасидаги муносабатлар ўзаро ҳурмат, ишонч ва ўзаро манфаатли шериклик руҳида ривожланганини мамнуният билан қайд этмоқчиман. Жорий йилнинг 5 октябрь куни Туркманистон ва Қозоғистон Республикаси ўртасида дипломатик муносабатлар ўрнатилганининг 32 йиллиги нишонланади. Бу даврда мамлакатларимиз ўртасидаги муносабатлар ҳамкорликнинг янги сифат босқичига кўтарилиб, давлатлараро ҳамкорлик намунасига айланди. Албатта, бу ерда Туркманистон Президенти Сердар Гурбангули ўғли Бердимуҳамедов ва Қозоғистон Республикаси Президенти Қасим-Жомарт Кемелули Тоқаевнинг саъй-ҳаракатлари муҳим.

Халқаро майдонда мамлакатларимиз минтақавий ва халқаро кун тартибидаги кўплаб масалалар юзасидан ўхшаш қарашларга эга. Биз БМТ, МДҲ, ОҲИЧК, ИҲТ, Туркий давлатлар ташкилоти, “МО+” форматлари ва бошқа халқаро тузилмалар доирасида фаол ҳамкорлик қилмоқдамиз, бу бизга муваффақиятли ҳамкорлик қилиш ва бир-биримизни қўллаб-қувватлаш имконини беради. Туркманистон Қозоғистон Республикаси билан савдо алоқаларини янада кенгайтириш ва ҳудудлараро ва маданий-гуманитар алоқаларни ривожлантиришдан манфаатдор.

– 2021 йилда Қозоғистон Республикаси Президенти Қасим-Жомарт Тоқаев тўртинчи бор Туркманистонга давлат ташрифи билан борди. Бу сизнинг мамлакатингиз Қозоғистон учун стратегик аҳамиятга эга эканлигини билдирса керак. 2022 йилда Туркманистон Президенти Сердар Бердимуҳамедов Қозоғистонга келди. Бундай олий даражадаги ташрифлар қандай самара берди?

– Бугун Туркманистон ва Қозоғистон ўртасидаги муносабатлар стратегик шериклик тус олиб, янги сифат босқичига кўтарилди. Шу билан бирга, томонлар олий даражадаги алоқалар икки давлат ўртасидаги ҳамкорликни жонлантиришда ҳал қилувчи рол ўйнашига рози. Бу борада Қозоғистон Президенти Қасим-Жомарт Тоқаевнинг 2021 йил октябрь ойида Туркманистонга ва Туркманистон Президенти Сердар Бердимуҳамедовнинг 2022 йил 15 октябрда Қозоғистоннинг гўзал пойтахтига давлат ташрифлари чоғида эришилган келишувларни амалга оширишга алоҳида эътибор қаратилмоқда.

Аввал айтганимдек, Туркманистон Қозоғистон Республикаси билан ҳамкорликни мустаҳкамлашга катта аҳамият беради. Мамлакатларимиз ўртасидаги ҳамкорлик кўплаб соҳаларни қамраб олади. Давлатлар ўртасидаги ҳуқуқий ва шартномавий база икки томонлама ҳамкорликнинг бутун спектрини ўз ичига олади, келишувларнинг аксарияти савдо-иқтисодий муносабатларга оид бўлиб, Ашхобод ва Астананинг давлатлараро муносабатлар ва халқаро кун тартибидаги умумий позицияларига аниқлик киритади.

Туркманистон Президенти Сердар Гурбангули ўғли Бердимуҳамедовнинг 2022 йил 14-15 октябрь кунлари Қозоғистон Республикасига давлат ташрифи чоғида қардош мамлакатлар ўртасидаги барча келишувлар, шунингдек, ҳамкорликнинг мавжуд ва янги механизмлари муҳокама қилинди. Томонлар кенг кўламли масалалар юзасидан фикр алмашиб, сиёсий, иқтисодий ва гуманитар йўналишларда салмоқли ютуқлар борлигини таъкидладилар.

Туркманистон ва Қозоғистон Республикаси ўртасидаги давлатлараро товар айирбошлаш ҳам жадал суръатлар билан ўсиб бормоқда, бу эса ҳар бир давлат тараққиёти ва фаровонлигининг ажралмас шарти ҳисобланган савдо-иқтисодий ҳамкорликни оширишдан томонларнинг манфаатдорлигидан далолат беради. Туркманистон-Қозоғистон иқтисодий, илмий-техникавий ва маданий ҳамкорлик бўйича ҳукуматлараро комиссиясининг 12 та йиғилиши ўтказилиб, барча истиқболли йўналишларда ҳамкорликни диверсификация қилиш бўйича қатор аниқ қадамларни белгилаш учун қудратли восита ва платформага айланганини алоҳида таъкидлаш жоиз.

– Маълумки, қозоқлар ва туркманлар қадимдан бозори ва мозори бир халқлардир. Турли тарихий воқеалар ҳам мамлакатнинг трансчегаравий миграциясига ҳисса қўшган. Ҳозир Туркманистонда қанча этник қозоқ яшайди? Икки давлат ўртасидаги маданий-гуманитар алоқалар қандай ривожланмоқда?

– Мамлакатларимизда истиқомат қилаётган кўплаб туркман ва қозоқ диаспоралари икки томонлама муносабатларни қўллаб-қувватлаш, халқларимизни яқинлаштиришда муҳим ўрин тутади, уларга миллий маданият, тил ва анъаналарни ривожлантириш учун қулай шарт-шароит яратиб берилмоқда. Туркманистон ва Қозоғистонда ҳар икки давлат вакиллари кўп. Ҳозир Туркманистоннинг Мари ва Болқон вилоятларида қозоқлар кўп.

Ўртамизда ривожланиб бораётган маданий-гуманитар алоқаларга, айниқса, илиқ муносабатда эканлигимни қайд этмоқчиман. Туркманистонда ҳар йили ички ва ташқи сиёсатнинг асосий йўналишини кўрсатувчи маълум бир ном бағишлаш анъанаси шаклланган. 2024 йил Туркманистонда “Махтумқули Фироғий ҳикматлари” номи остида нишонланади. Хабарингиз бор, ТУРКСОЙ 2024 йилни “Турк дунёсининг буюк шоири ва мутафаккири Махтуммқули Фироғий йили” деб эълон қилган бўлиб, шоир таваллудининг 300 йиллигини юқори савияда нишонлаш режалаштирилган. Махтумқули Фироғий юбилейи муносабати билан 2024 йил октябрь ойида Туркманистон ҳукумат раҳбарлари даражасида саммит, жорий йилнинг май ойида эса маданият вазирлари даражасида халқаро конференция ташкил этади.

Шунингдек, икки қардош давлат раҳбарларининг туркман ва қозоқ халқларининг буюк шоир ва мутафаккирлари – Махтумқули Фироғий ва Абай Қўнанбайулига эҳтиром кўрсатиб, Астана ва Ашхобод шаҳарларида ёдгорлик ўрнатиш борасидаги саъй-ҳаракатларини алоҳида таъкидлаш жоиз.

2021 йилда Ашхободда “Саломатлик” йўли яқинида туркман шоири Махтумқулига ҳайкал қурила бошланди. Бугунги кунда ушбу ёдгорлик тўлиқ қуриб битказилган ва Туркманистон пойтахтининг баланд жойида турибди. Унинг баландлиги 60 метр, пойдевори эса 25 метрни ташкил қилади. Махтумқулининг бундай улкан ҳайкали Туркманистон халқ рассоми, ҳайкалтарош Сарагт Бобоев томонидан яратилган. Ушбу 60 метрлик ёдгорликни яратиш учун минг тоннага яқин бронза сарфланган. Айни пайтда ҳайкалтарошлик композицияси атрофида Махтумқули Фироғий маданият боғи мажмуаси барпо этилмоқда, унинг очилиши жорий йилда – буюк шоир таваллудининг 300 йиллиги муносабати билан ўтказилади. Мазкур боғ ҳудудида қозоқ халқининг буюк куйчиси Қурманғази Сағирбайулига ҳайкал ўрнатиш режалаштирилган. Ишончим комилки, икки мамлакатнинг атоқли шахсларига ёдгорлик ўрнатилиши қардошлик ришталари ривожида муҳим постулат бўлади.

— Таълим соҳасига келсак, Қозоғистонда туркман ёшлари кўпми? Улар қандай касбларга қизиқишади? Қозоғистон ёшлари Туркманистонга ўқиш ва амалиёт ўташ учун боришлари мумкинми?

– Айтиш жоизки, Туркманистон ва Қозоғистон ўртасида гуманитар соҳа, жумладан, таълим, фан ва амалий тадқиқотлар, маданият ва ижодкорлик йўналишларидаги ҳамкорлик муваффақиятли ривожланмоқда. Икки давлат олимлари ўртасида доимий алоқалар тажрибаси йўлга қўйилиб, Туркманистон ва Қозоғистоннинг етакчи олий таълим муассасалари ўртасида тўғридан-тўғри алоқалар жонланмоқда. Туркман ёшлари учун Қозоғистон таълим олиш учун анъанавий ва севимли давлатлардан бири ҳисобланади. Бугунги кунда Қозоғистон олий таълим муассасаларида 3000 дан ортиқ туркманистонлик талаба таҳсил олмоқда.

Ҳар йили бошқа давлатлардан кўплаб талабалар Туркманистонга ўқиш учун келарди ва бугунги кунда улар ўз мамлакатларида иқтисодиётнинг турли соҳаларида меҳнат қилмоқда. Туркманистон ўз олий таълим муассасаларига чет эллик талабаларни қабул қилишга доим тайёр. Туркманистон олий таълим муассасаларининг моддий-техник базаси жуда яхши. Университет ва институтларнинг аксарияти мустақиллик йилларида барпо этилган бўлиб, энг сўнгги русумдаги ускуналар билан жиҳозланган.

Шунингдек, қўшни Афғонистон билан муносабатларда йиллар давомида тўпланиб келаётган ижобий тажриба билан ўртоқлашмоқчиман. Туркманистон афғон талабаларини текин техник таълим, турар жой ва стипендия билан таъминлайди. Бу ёшлар ўқишни тамомлаб, зарур касб-ҳунарларни эгаллагач, ўз юрти иқтисодиёти равнақи ва фаровонлигига ҳисса қўшмоқда.

- 2022 йилда Сердар Бердимуҳамедов Туркманистон Президенти этиб сайланди ва МДҲ давлатлари орасида энг ёш Президент бўлди. Туркманистонда янги Президент ташаббуси билан қандай ислоҳотлар амалга оширилди, қандай янгиликлар кузатилди?

– Дарҳақиқат, 2022 йил 12 мартда ўтказилган навбатдан ташқари сайловда Туркманистон Президенти этиб муҳтарам Сердар Гурбангули ўғли Бердимуҳамедов сайланган, сўнгра 19 март куни Туркманистоннинг янги сайланган Президентининг инаугурация маросими бўлиб ўтди.

Инаугурация маросимида туркман халқининг янги давлат раҳбари келгуси фаолиятининг асосини мустақил Ватанни жадал ривожлантиришга қаратилган доимий стратегик йўналиш ташкил этишини таъкидлади.

Туркманистоннинг амалдаги Президенти Бош вазир ўринбосари лавозимини эгаллаб, молия-иқтисодий блокни бошқарганида унинг раҳбарлигида Туркманистоннинг 2022-2052 йилларга мўлжалланган комплекс ижтимоий-иқтисодий стратегияси ишлаб чиқилди. Бу стратегия Халқ кенгашининг (Милли Генгеш Халқ маслаҳати) тарихий мажлисида қабул қилинган. Дастур бешта асосий йўналишни ўз ичига олади: хавфсизлик ва барқарорликни таъминлаш, мамлакатнинг халқаро майдонда бетарафлигини таъминлаш, ташқи иқтисодий алоқаларни диверсификация қилиш, барқарор ривожланишга кўмаклашиш ва халқаро муносабатларни инсонпарварлаштириш.

Президент Сердар Гурбангули ўғли Бердимуҳамедов раҳнамолигида олиб борилаётган ички ва ташқи сиёсатнинг стратегик устувор йўналишлари давлат асосларини, унинг барқарорлиги ва суверенитетини мустаҳкамлаш, туркман халқининг бахтли ва фаровон ҳаётини таъминлашдан иборат.

Туркманистон Президенти президентлигининг биринчи йилида мамлакатда йил номини “Бахтли ёшлар Аркадаг Сердар билан” деб эълон қилди. У ёшларга оид сиёсатни давлатимиз келгусидаги сиёсатининг устувор йўналишларидан бири сифатида қайд этиб, уни мамлакатимиз тараққиётининг асосий йўналишларидан бири деб билади.

- Туркманистон иқтисодиётининг ҳозирги ривожланиш суръати қандай?

– Жорий йилнинг 22 февраль куни Туркманистон халқи умуммиллий етакчиси, Туркманистон Халқ маслаҳати раиси Гурбангули Бердимуҳамедов раислигида Халқ маслаҳати президиумининг мажлиси бўлиб ўтди. У ерда туркман халқи миллий етакчиси 2023 йилни сарҳисоб қилар экан, ўтган йили ялпи ички маҳсулотнинг ўсиш суръати сақланиб қолганини таъкидлади. Шунингдек, инвестиция сиёсати амалга оширилди, ишлаб чиқариш, ижтимоий ва хизмат кўрсатиш соҳаларини ривожлантиришга катта миқдорда маблағлар йўналтирилди. Аркадаг шаҳри очилди, шунингдек, “ақлли” шаҳарнинг иккинчи босқичи қурилиши бошланди.

Йиғилишнинг асосий мавзуси “Туркманистоннинг 2024 йилги ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш ва сармоя киритиш дастури”нинг амалга оширилиши бўлди. Ушбу дастур Ҳукуматнинг ўтган йиллардаги ютуқларига асосланади. Жорий йилда Халқ депутатлари Кенгашининг асосий йўналишлари бўйича амалга ошириладиган ишлар ва чора-тадбирлар режаси муҳокамаси мамлакат мажлиси, вазирлик, тармоқ идоралари, жамоат бирлашмалари иштирокида бўлиб ўтмоқда.

Жаҳон иқтисодий инқирозига қарамай, Туркманистон ялпи ички маҳсулотнинг барқарор ўсиш суръатини сақлаб қолди. 2009 йилдан бери ЯИМ ўсиши ўртача 6 фоиздан ошди. Сўнгги 15 йилда ялпи ички маҳсулот ҳажми 3,7 баробар, 2023 йилда саноат маҳсулоти ҳажми ўтган йилларга нисбатан 3 баробардан ортиқ, чакана товар айланмаси ҳажми эса 2023 йилда 2008 йилга нисбатан 8,5 баробар ошди. Бундан ташқари, 2008 йилдан буён аҳоли сони 2 миллионга кўпайди. 2022 йил декабрь ойидаги аҳолини рўйхатга олиш натижаларига кўра, мамлакатда 7 миллиондан ортиқ киши рўйхатга олинган.

- Туркманистонда туризм қандай ривожланмоқда? Март ойи охирида Ашхободда туризм бўйича халқаро конференция бўлиб ўтади. Хўш, Туркманистон барча сайёҳлар учун ўз эшикларини очади, дейиш мумкинми? Шунингдек, Қозоғистон ёки МДҲ фуқаролари учун визасиз режимни жорий этиш имконияти кўриб чиқилмоқдами?

– Айни пайтда барча давлатлар билан виза алоқаларини ўрнатганмиз. Бироқ, чет эл фуқаролари учун виза жараёни жуда мослашувчан ва биз сўралган барча визаларни зудлик билан беришга ҳаракат қиламиз. Масалан, туристик визалар билан бир қаторда гуманитар визалар ҳам мавжуд. Бу виза Туркманистондан кўчиб кетган Қозоғистон фуқароларига ҳам тегишли. Қариндошлари ёки қариндошларининг қабристонларини зиёрат қилмоқчи бўлсалар, биз қисқа муддатда - 4 соатдан бир кунгача виза берамиз. Умуман олганда, бизда виза беришда муаммо йўқ.

Айни пайтда Туркманистонда туризм соҳасини ривожлантиришга алоҳида эътибор қаратилмоқда. Мамлакатимизнинг табиий-иқлим шароити, тарихий-маданий салоҳияти, бой миллий анъана ва урф-одатлар нуқтаи назаридан жозибадорлиги, кўрсатилаётган туристик хизматлар сифати соҳа ривожида муҳим омил бўлмоқда. Буларнинг барчаси мамлакатимизнинг жаҳон туризм индустрияси бозоридаги мавқеини мустаҳкамлашга асос бўлмоқда.

Қадимги Ипак йўлининг муҳим таркибий қисми бўлган Туркманистон сайёҳлик мажмуаси катта салоҳиятга эга. ЮНЕСКОнинг Бутунжаҳон мероси рўйхатига киритилган Кўҳна Урганч, қадимий Марв ва Нису шаҳарларига ташкил этилган саёҳатлар туркман халқининг ноёб маданий мероси ва қадимий тарихи билан яқиндан танишиш имконини беради.

Туркманистон маданий ва тарихий ёдгорликларга, шунингдек, табиат ёдгорликларига бой. Капетдаг тоғлари, Қорақум чўлининг ўсимлик ва ҳайвонот дунёси, Амударё соҳиллари, Қўйтендаг, Жанубий-Ғарбий Туркманистон субтропиклари, шунингдек, Каспий денгизи қирғоқлари экологик туризм учун жуда таъсирли жойлар бўлади. Бундан ташқари, экотуризм асосан мамлакатнинг Бадхиз, Репетек, Сюнт-Гасардаг ва бошқа миллий қўриқхоналарда ташкил этилган.

Каспий денгизининг Туркманистон қирғоғи минтақадаги энг тоза денгиз қирғоқларидан бири бўлиб, табиати ҳам жуда гўзалдир. “Аваза” миллий туристик зонаси халқаро ва маҳаллий туризм учун жуда қизиқарли ва жозибали жой. Каспий денгизининг тоза денгиз суви, қулай об-ҳавоси, минерал аралашмалари ва шифобахш балчиқлари, ҳайвонот дунёси соҳиллари экотуризм индустриясини ривожлантириш учун катта истиқболга эга.

Қозоғистонлик дўстларимизни шу йилнинг 27-28 март кунлари бўлиб ўтадиган ўзига хос тадбирда иштирок этишга таклиф қиламиз. Шу кунларда Туркманистонда туризм бўйича халқаро анжуман ўтказилади. Делегатларнинг Аркадаг шаҳри, ноёб тарихий-маданий ёдгорликлари, музейлари, умуман, Туркманистоннинг сайёҳлик салоҳияти билан яқиндан танишиши учун шароитлар яратилади. Бундан ташқари, анжуман доирасида меҳмонлар Анау шаҳрининг 2024 йилда туркий дунёнинг маданий пойтахти деб эълон қилиниши муносабати билан ўтказиладиган байрам тадбирида иштирок этади.

— Демак, мен тушунганимдек, қозоғистонликлар Туркманистонга сайёҳлик агентликлари орқали боришлари мумкин, тўғрими? Қозоғистон ва Туркманистон ўртасида тўғридан-тўғри рейслар борми?

– Ҳа, ҳозир туристик операторларимиз тайёр йўналиш ва йўналишларни таклиф қилиб, икки томонлама меморандумлар тузмоқчи. Ҳозир биз бу борада ишлаяпмиз ва учрашувларни режалаштирмоқдамиз. Март ойи охирида барча туризм мутахассислари Ашхободдаги халқаро туризм конференциясида учрашадилар.

Ҳозир орамизда тўғридан-тўғри рейслар йўқ, пандемиядан олдин Ашхобод ва Алмати ўртасида рейслар мавжуд эди. Йўналиш 2023 йил апрел ойида қайта очилган, бироқ йўловчилар сони етарли эмаслиги ва самарасизлиги сабабли тўхтатилган. Чунки фуқароларимиз чегарани “Гарабўғоз-Темир бобо” назорат пункти орқали ёки Ўзбекистон орқали кесиб ўтишга одатланган. Биз ҳозирда аэропортлар ва туроператорлар билан ушбу рейсни қайта тиклаш учун ишлаяпмиз. Агар талаб етарли бўлса, Қозоғистон ва Туркманистон авиакомпанияларига мурожаат қиламиз.

– Қозоғистон ва Туркманистон Буюк Ипак йўли бўйида жойлашган бўлиб, ҳозирда ҳар икки давлат уни қайта тиклаш учун катта саъй-ҳаракатларни амалга оширмоқда. Туркманистон бу борада қандай ютуқларга эришди?

– Дарҳақиқат, мамлакатларимиз транспорт-логистика соҳасини ривожлантиришга алоҳида эътибор қаратмоқда, биз уни босқичма-босқич Евроосиё қитъасидаги транспорт-логистика марказига айлантирмоқчимиз. Ҳозирда мавжуд чегара пунктларини жадал модернизация қиляпмиз, жорий йилнинг январь ойида Туркманистон ва Қозоғистон чегарасидаги “Гарабўғоз” божхона постини таъмирлашни бошладик. Мамлакатларимиз ўртасида автомобиль йўллари алоқаларини ҳам ривожлантирмоқдамиз, масалан, “Шимол-Жануб” автомобиль йўли лойиҳаси мавжуд. Божхона постининг модернизация қилиниши божхона тартиб-таомилларидан ўтиш муддатини қисқартиришга, ўз навбатида пост орқали ўтадиган товарлар оқимини оширишга хизмат қилмоқда. Ушбу қурилишни 2024 йил охиригача якунлаш режалаштирилган.

Ўтган йилдан буён 6 та янги ҳаво йўналиши очилди, автобус ва темир йўл алоқалари янгиланди ва кенгайтирилди. Буларнинг барчаси нафақат ўзаро туризм оқимини рағбатлантириш, балки ишбилармонлик ҳамкорлиги суръатларини оширишга қаратилган.

Туркманистон Қозоғистон билан узоқ йиллик денгиз ва темир йўл алоқаларига эга ва бу соҳалардаги ҳамкорлик бугунги кунгача давом этмоқда. Таъкидлаш жоизки, Ўзен (Қозоғистон) – Қизилқоя – Берекет – Этрек (Туркманистон) – Гўргон (Эрон) темир йўл линияси Евроосиё транспорт-логистика схемаларида Яқин Шарққа юк ташишни таъминловчи муҳим тугун ҳисобланади.

– Қозоғистон ва Туркманистоннинг яна бир умумий жиҳати янги шаҳарлар қурилишидир. Бизни 2019 йилда ғиштлари қўйилган Аркадаг шаҳри қизиқтирмоқда. Ақлли технологиялардан фойдаланган ҳолда ақлли шаҳар қурилиши қандай кетмоқда?

- Аркадаг шаҳрини барпо этиш ғояси туркман халқининг миллий етакчиси, Туркманистон Халқ кенгаши раиси Гурбангули Бердимуҳамедовга тегишли бўлиб, 2018 йилда Туркманистонда ҳукумат даражасида қўллаб-қувватланган. Олти йилда 400 га яқин бино, жумладан, турар-жой бинолари ва маъмурий объектлар қурилди. Аркадаг шаҳри "Ақлли шаҳар" концепциясига асосланган. У нафақат “ақлли квартиралар”, электромобиллар, балки ногиронларга ёрдам бериш учун инновацион технологияларни қўллашни ҳам ўз ичига олади. Шунингдек, шаҳар мамлакатимизнинг экологик тоза жойларидан бири – Капетдаг тоғ ёнбағирларида барпо этилмоқда. У фаол дам олиш ва тадбирлар ўтказиш, югуриш ва велосипед йўллари, стол ўйинлари учун ҳудудларга эга Соғлиқни сақлаш паркини яратиш учун мўлжалланган. Шаҳарнинг парк зоналарида умумий узунлиги 14 километрдан ортиқ бўлган велосипед йўллари қурилади.

Туркманистон ёшларининг мамлакатдаги иқтисодий, ижтимоий ва маданий ҳаётида фаол иштирок этиш мақсадида туркманистонлик университет талабалари Аркадаг шаҳрининг дизайн лойиҳасини ишлаб чиқишга жалб этилди ва давлат мукофотларига сазовор бўлди. Қурилиш ва лойиҳалаштириш ишларига мамлакатимиз олий таълим муассасалари талабаларини жалб қилиш ғояси туркман халқининг миллий етакчиси Гурбангули Бердимуҳамедовга тегишли.

– Ботир Дурдимурат ўғли, Қозоғистонга Элчи сифатида келганингизга уч йилдан ошди. Бу вақтда қозоқ халқи ҳақида қандай таассурот қолдирди? Халқларимиз ўртасида қандай ўхшашликларни сездингиз? Юртдошларингизга Қозоғистоннинг қайси шаҳарларига боришни тавсия қилган бўлардингиз?

– Умуман олганда, Туркманистон ва Қозоғистон аҳолиси халқларимиз дўстлиги ва қардошлигидан чин дилдан фахрланади. Бизнинг урф-одатларимиз, анъаналаримиз ва ҳатто ошхонамиз жуда ўхшаш. Агар сизда “қовурдоқ” бўлса, бизда “говурдак” бор, “белке” таомимиз қозоқ гўштли таомига ўхшайди. Бу бизнинг умумий тарихимиз ва дўстлигимизни акс эттиради. Қозоғистон ошхонаси жуда ажойиб, менга қозоқ дастурхони жуда ёқади.

Сайёҳлик жойларига келсак, Астанага албатта ташриф буюришингиз керак - бутун шаҳар қисқа вақт ичида обод бўлди. Шунингдек, Алмати, Туркистон ва Ақтауга ташриф буюришни тавсия қиламан - менга Каспий денгизи соҳиллари жуда ёқди. Шуни алоҳида таъкидлаб ўтмоқчиманки, мен қаерга борсам ҳам, одамлар жуда меҳрибон ва ҳаммага ҳурмат билан қарашади. Бу Қозоғистон халқининг бағрикенглиги ва меҳмондўстлигини яна бир бор исботлайди. Яхши қўшничилик, биродарлик ва ўзаро ишончни янада кенгайтириш ниятидамиз. Қардош халқларимизга фаровонлик ва осойишталик, барча муштарийларга мустаҳкам соғлик ва муваффақиятлар тилайман.

– Барча мусулмонлар учун муқаддас Рамазон ойида суҳбат ўтказяпмиз. Туркманистон Элчихонаси шу ойда хайрия тадбирларини ўтказадими?

– Бу йил Наврўз ва Рамазон ойи бир ойда кириб келди. Талабалар билан биргаликда бир қанча тадбирларни, жумладан, хайрия тадбирларини ҳам режалаштирдик. Биз бу ерга нафақат қозоқ ва туркман талабаларини, балки бошқа мамлакатлардан келган барча талабаларни ҳам таклиф қилмоқчимиз. Уларни туркман ошхонаси, урф-одатлари ва тарихи билан таништириш, шунингдек, шоиримиз Махтумқули Фироғий таваллудининг 300 йиллиги муносабати билан маданий алмашинув ташкил этиш ниятидамиз.

- Мазмунли суҳбат учун раҳмат!

Сўнгги хабарлар