Қозоғистон ва Қирғизистон глобал хавфли инфекцияларга қарши биргаликда курашади
BISHKEK. Kazinform - Дунёда биологик хавфсизлик масалалари, биринчи навбатда, COVID-19 коронавируси каби глобал характерга эга бўлган юқумли касалликлар ва уларнинг патогенлари томонидан таҳдидларнинг пайдо бўлиши билан айниқса долзарб бўлиб қолди. Қозоғистон ва Қирғизистон бу йўналишда қандай ҳамкорлик қилаётганини Кazinform агентлиги мухбири материалида ўқинг.
Биологик хавфсизлик глобал ҳамжамият учун муҳим масаладир. Бутун дунё ҳукуматлари биологик таҳдидларга қарши курашиш учун хавфсизлик чораларини кўрмоқда. Шу фонда сўнгги йилларда айрим хорижий оммавий ахборот воситалари ва ижтимоий тармоқларда Қозоғистон ҳудудида биологик қурол яратиш бўйича Америка лабораториялари жойлаштирилгани ҳақидаги маълумотлар тарқалди. 2022 йилда бу хабар Қирғизистон жамоатчилиги орасида резонансга сабаб бўлди, улар Қозоғистон Республикасида Қозоғистон-Қирғизистон чегараси яқинида ўта хавфли штаммлар билан ишлайдиган лаборатория қурилишига қарши чиқди. Stopfake.kz хабарига кўра, бу маълумот Қозоғистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги томонидан рад этилган. Бундан ташқари, М.Айқимбаева номидаги (Алмати) Ўта хавфли инфекциялар миллий илмий маркази бош директори Зауреш Жумадилова Қирғизистонлик биохавфсизлик бўйича бир гуруҳ экспертлар билан учрашувда Қозоғистонда чет эллик мутахассислар иштирокидаги Америка биологик лабораториялари йўқлигини расман ишонтирди.
2021 йилдан бошлаб Қозоғистон ва Қирғизистонни ўз ичига олган Коллектив хавфсизлик шартномаси ташкилоти доирасида КХШТга аъзо давлатларнинг ваколатли органларининг биологик хавфсизлик масалалари бўйича мувофиқлаштирувчи кенгаши фаолият юритмоқда. Унинг вазифаларига КХШТга аъзо давлатларнинг биологик хавфсизлигини таъминлашнинг ишончли тизимини яратиш мақсадида биологик таҳдидларнинг олдини олиш ва уларга қарши курашиш соҳасидаги фаолият ва ҳамкорликни мувофиқлаштириш киради.
Сентябр ойида Қозоғистон КХШТга раислиги доирасида КХШТга аъзо давлатлар ваколатли органларининг биологик хавфсизлик масалалари бўйича мувофиқлаштирувчи кенгашининг IV йиғилишини ўтказади. 2025 йилда Ташкилотга раислик Қирғизистонга ўтади. Қозоғистон ва Қирғизистон аллақачон фаол икки томонлама ишларни бошлаб юборган.
Жумладан, июль ойида Қозоғистон томонининг таклифига биноан Қирғизистон давлат органлари ва экспертлар ҳамжамияти вакилларидан иборат делегация М. Айқимбаева номидаги Ўта хавфли инфекциялар миллий илмий марказининг Марказий референт лабораториясига ташриф буюрди. Делегация аъзолари Илмий-тадқиқот ва ишланмалар маркази фаолияти ва имкониятлари билан танишди, илмий тадқиқотлар олиб борди, биохавфсизлик ва биомуҳофаза бўйича мутахассислар тайёрлади. Икки давлат экспертларининг учрашуви биохавфсизлик масалалари бўйича ҳамкорликнинг янги босқичини ривожлантиришнинг бошланиши бўлди.
Кадрлар малакасини ошириш ва юзага келаётган муаммоларни ҳал қилиш учун Ўта хавфли инфекциялар миллий илмий маркази раҳбарияти Қирғизистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлигининг Карантин ва ўта хавфли юқумли касалликлар бўйича Республика марказидаги қирғизистонлик ҳамкасбларини Алматида 24-25 сентябрь кунлари бўлиб ўтадиган “Трансчегаравий юқумли касалликларга қарши курашда саъй-ҳаракатларни бирлаштириш” панел сессияси доирасида “Биохавфсизлик ва барқарор ривожланиш: стратегик ёндашувлар” мавзусидаги халқаро илмий симпозиумда иштирок этишга таклиф қилди.
Бу чора-тадбирларнинг барчаси Бирлашган Миллатлар Ташкилоти даражасида Халқаро биохавфсизлик агентлигини яратиш ташаббусини амалга ошириш учун амалга оширилмоқда.
Муаллиф: Гулмира Абдраҳманова
