Қозоғистон ва Исроил минтақавий киберхавфсизлик марказини яратмоқчи
– Қозоғистонга ташрифингиздан асосий мақсад нима? Мамлакатларимиз ўртасида нафақат туризм соҳасида ҳамкорликнинг қандай янги турларини кутиш мумкин?
– Расмий ташриф билан, ҳукуматлараро комиссия доирасида келдим. Расмий делегациямиз таркибига давлат идоралари ва бизнес вакиллари ҳам киради. Кун тартибида қишлоқ хўжалиги, сув таъминоти, энергетика, тўғридан-тўғри авиақатновлар каби турли соҳаларда шартномалар имзоланиши кўрилди. Қозоғистон Республикаси Бош вазири билан ҳам, ҳамкасбим Бақит Султанов билан ҳам учрашувлар юқори савияда ўтди. Биз имзолаган шартномалар мамлакатлар ўртасидаги товар айирбошлаш ҳажмини ошириши керак. Товар айланмасининг ҳозирги даражаси ёмон эмас, лекин уни сезиларли даражада ошириш мумкин. Бу йил биз Қозоғистон ва Исроил ўртасида дипломатик муносабатлар ўрнатилганининг 30 йиллигини нишонламоқдамиз ва бундан фахрланишимиз керак. Алоқа нуқталари, ўзаро манфаатли лойиҳалар кўп.
- Савдо ҳажмини ошириш бўйича келишувлар ҳақида бир оз кўпроқ эшитмоқчиман. Биз қайси соҳалар ҳақида гапираяпмиз?
– Мен санаб ўтган соҳалардан ташқари, Қозоғистон етакчи бўлган коинот йўналиши, киберхавфсизлик, соғлиқни сақлаш, телемедицина ва ҳоказолар кўриб чиқилди. Эҳтимол, Қозоғистонда киберхавфсизлик бўйича қўшма минтақавий марказ ташкил этилиши мумкин. Шартномаларда турли соҳаларда тажриба алмашиш ҳам кўзда тутилган. Қозоғистоннинг бағрикенглиги ҳақида алоҳида сўз айтиш керак: яҳудийлар бу ерда доимо ўзларини хавфсиз ҳис қилишган. Иккинчи жаҳон уруши йилларида Қозоғистон яҳудийлар учун бошпана бўлганини жуда қадрлаймиз, буни халқимиз ҳам, ҳукумат ҳам билади. Исроилликлар сизнинг мамлакатингизга жуда яхши муносабатда бўлишади. Биз аста-секин туризмга ўтмоқдамиз, чунки бир томондан туризм иқтисодиётнинг таркибий қисми бўлса, иккинчи томондан Қозоғистоннинг диққатга сазовор жойларидан баҳраманд бўлиб келаётган одамлардир. Бу ҳам давлатларимиз ўртасидаги муносабатларнинг давом этишида муҳим омил бўлмоқда. Қозоғистон саёҳат қилишни ва пул сарфлашни яхши кўрадиган исроилликлар учун жуда яхши жой бўлиши мумкин.
- Ҳар йили ўртача қанча қозоғистонлик Исроилга сайёҳ сифатида ташриф буюради ва қанча қозоғистонлик тадбиркорлик, савдо-сотиқ учун келади?
- 2019 йилда Исроилга 5,5 минг қозоғистонлик ташриф буюрди. 7,1 минг исроиллик эса Қозоғистонга ташриф буюрган. Кейин пандемия келди, одамлар учмади. Мен учун бу жуда паст кўрсаткичлар, аммо биз шаҳарларимиз ўртасида тўғридан-тўғри авиақатновларни йўлга қўйиш масаласини муҳокама қилдик. Бу йўналишда ютуқлар мавжуд. Ўйлайманки, тўғридан-тўғри рейслар пайдо бўлиши биланоқ уларга талаб юқори бўлади.
– Қозоғистоннинг туризм инфратузилмасини қандай баҳолайсиз? Қайси нуқталарни яхшилаш керак?
- Ҳозирча бу саволга жавоб бериш қийин, чунки мен фақат Нур-Султан ва Алматида бўлганман. Мен яхши меҳмонхоналар ва мукаммал хизматни қайд этаман. Тоғ курорти ва бошқа ажойиб жойлар борлигини биламан, лекин у ерда ҳали бўлмаганман. Аммо мен кўрган нарсам юқори даражада, менимча, исроиллик сайёҳлар бундан мамнун бўлишади.
- Бизга маълумки, бугунги кунда сайёҳ сифатида Исроилга виза олиш унчалик осон эмас. Икки давлат ўртасида виза режимини ўзгартириш режалаштирилмоқдами? Айнан қандай?
- Биз, эҳтимол, 2023 йилдан бошлаб, виза олиш жараёнини соддалаштирадиган онлайн визани жорий этишни кўриб чиқяпмиз. Ўйлайманки, Қозоғистон ҳам биз маъқуллаган давлатлар қаторига киради ва бу жараённи анча соддалаштиради.
- Нур-Султанга биринчи марта ташриф буюряпсизми? Бу шаҳар дунёнинг бошқа пойтахтларидан нимаси билан ажралиб туради?
- Бу жуда ёш пойтахт. Нисбатан қисқа вақт ичида Қозоғистон ажойиб бинолари ва меъморчилиги билан шундай ҳашаматли шаҳарни қуришга муваффақ бўлди. Бундай қурилишнинг тезлиги ва сифатига қойил қолиш мумкин.
– Қозоғистондек катта ҳудудга эга мамлакатларда туризмни ривожлантиришнинг ўзига хос хусусиятлари нимада?
- Менга Туризм вазирлигида тақдимот кўрсатилди ва мен жуда катта ривожланиш салоҳиятини кўрмоқдаман. Бу эрда ҳамма нарса бор - жуда кўп гўзал жойлар, турли хил иқлим шароитлари ва ҳар бир сайёҳ ўз йўналишини танлаши мумкин. Қозоғистоннинг афзаллиги шундаки, бу ерда ҳамма нарса бор.
- Оммавий ахборот воситаларида мамлакатингизда маймун чечаги билан касалланган 11 та янги ҳолат қайд этилган. Бу борада сайёҳлар учун чекловлар бўладими?
- Йўқ, биз бунга эҳтиёж сезмаяпмиз. Пандемия даврида ҳам биз икки оғир йилни бошдан кечирдик, бу саноат, туризм, умуман, давлатлар учун жуда оғир давр эди.
- Айни пайтда Исроилда КВИ билан боғлиқ вазият қандай?
- Кичик тўлқин бор, лекин асосан бу енгил ҳолатлар. Исроилда кўп одамлар эмланган, оммавий иммунитет мавжуд. Шунинг учун мен қолган вирусларни муҳокама қилишни ҳам хоҳламайман, биз учун сўнгги бир неча йил етарли бўлди.
- Суҳбатингиз учун раҳмат!
Муаллиф: Азамат Сиздиқбаев