Қозоғистон Президенти МДҲ Давлат раҳбарлари кенгаши йиғилишида нутқ сўзлади
ASTANA. Kazinform – Москвага хизмат сафари билан борган Қасим-Жомарт Тоқаев Мустақил Давлатлар Ҳамдўстлиги Давлат раҳбарлари кенгаши мажлисида иштирок этди, деб хабар берди Ақорда матбуот хизмати.
Қозоғистон Президенти Владимир Путинга Россиянинг МДҲга раислиги давридаги анъанавий меҳмондўстлиги ва самарали фаолияти учун миннатдорчилик билдирди.
Давлат раҳбари 1991 йилда Алмати декларацияси асосида ташкил этилган МДҲнинг нуфузли халқаро ташкилот сифатидаги салоҳиятини янада мустаҳкамлаш Қозоғистон учун асосий устувор йўналишлардан бири эканлигига эътибор қаратди.
“Ўтган асрнинг 90 йилларида постсовет ҳудудида Болқон ярим оролидаги каби мураккаб вазиятларга йўл қўймаган. Бу ерда Мустақил Давлатлар Ҳамдўстлигининг ҳиссаси катта, дейиш мумкин. Шунинг учун ҳамдўстликни сақлаб қолиш керак, деб ўйлайман. Шу мақсадда ўзаро ишончни мустаҳкамлаш, давлат раҳбарлари даражасида бир-биримизни асоссиз танқид қилишдан тийилиб, вазминлик ва соғлом фикр юритиш бўйича энг самарали чораларни кўришимиз керак”, – деди Қасим-Жомарт Тоқаев.
Қозоғистон Президентининг фикрича, геосиёсий беқарорлик ва нотинч халқаро вазият шароитида ўтаётган бугунги учрашув Ташкилот фаолиятига янги суръат бағишлаши керак.
“Мамлакатимиз Озарбайжон ва Арманистоннинг тинчлик битими тузишга интилишини олқишлайди. Шу билан бирга, Марказий Осиё минтақасида давлатлараро чегараларнинг алоҳида қисмларини ҳуқуқий расмийлаштиришни якунлашда сезиларли ютуқлар бор”, – деди Қасим-Жомарт Тоқаев.
ҚР Президенти Мустақил Давлатлар Ҳамдўстлиги глобал ҳамкорлик ва тараққиёт жараёнига салмоқли ҳисса қўшаётган самарали минтақавий ташкилот сифатида халқаро миқёсда кенг эътироф этилганини алоҳида таъкидлади.
“Ҳамдўстлик БМТнинг турли тузилмалари, бошқа кўплаб халқаро ва минтақавий ташкилотлар билан самарали алоқалар ўрнатган. МДҲнинг жаҳон миқёсидаги нуфузи ортиб бормоқда. Ўтган йили МДҲда кузатувчи ва ҳамкор мақоми тасдиқланди. Ушбу қарор Ташкилотнинг етуклиги ва шаффофлигини кўрсатади. Мен ушбу тизимли ишларни давом эттиришни ва “МДҲ+” форматини яратиш масаласини кўриб чиқишни таклиф қиламан. Бундай платформа Ҳамдўстликнинг минтақавий алоқаларини кенгайтириш учун асос бўлади”, – деди Давлат раҳбари.
Президентнинг фикрича, жаҳон иқтисодиётида беқарорлик юзага келган бир пайтда савдо-иқтисодий интеграция масалалари доимий эътиборда бўлиши керак.
Қасим-Жомарт Тоқаев Қозоғистон учун МДҲ бозорлари доимо муҳим эканини айтди. Бу бозор мамлакат ташқи савдосининг тўртдан бир қисмидан кўпроғини ташкил қилади.
“Ишончим комилки, 2023 йилда қабул қилинган кўрсатилаётган хизматларнинг эркин савдоси ва инвестицияларни амалга ошириш тўғрисидаги битим савдо-иқтисодий алоқаларимизни ҳар томонлама чуқурлаштиришга хизмат қилади. Шу билан бирга, саноат кооперацияси, божхона тартибга солишни оптималлаштириш, янги логистика занжирларини шакллантириш, рақамли технологияларни жорий этиш масалалари бўйича ҳамкорликни мустаҳкамлашни давом эттириш жуда муҳим. Бугунги кунда адолатли савдога талаб юқори. Шу муносабат билан “Ҳамдўстлик ярмаркаси” деб номланган давлатлараро дастурни йўлга қўйишни таклиф қиламан. Унинг доирасида ҳар йили МДҲ давлатларининг турли шаҳарларида савдо тадбирларини ўтказиш мумкин. Унга бутун Евроосиё минтақасидан ҳунарманд ва деҳқонларни таклиф қилиш керак. Биз Қозоғистоннинг энг қадимий шаҳарларидан бири Таразда илк кўргазмани ташкил этишга тайёрмиз. Бу шаҳар қадимда Буюк Ипак йўлининг муҳим чорраҳаси бўлгани учун “карвонлар шаҳри” деб ҳам аталган”, – деди Президент.
Давлат раҳбари савдо-иқтисодий ҳамкорлик самарадорлиги транспорт йўлакларини ривожлантириш билан чамбарчас боғлиқ эканини таъкидлади. Шу билан бирга, у Қозоғистон асосий халқаро йўналишларда темир йўл инфратузилмасини кенг кўламли кенгайтиришни бошлаганини айтди.
“Ўтган йили МДҲга аъзо давлатлар ҳудудидан ўтувчи ҳарбий йўлларни ўзаро интеграциялаш концепциясини ишлаб чиқишни таклиф қилгандим. Бу ишни тезроқ тугатишимиз керак. Умуман олганда, “Бир макон, бир йўл”, “Шимол-Жанубий”, Транскаспий йўналиши каби глобал лойиҳаларни ўзаро мувофиқлаштириш Евроосиё қитъасида иқтисодий, институционал ва транспорт-логистикани ривожлантиришнинг ягона концепциясини яратиш имконини беради”, – деди Қасим-Жомарт Тоқаев.
Президент рақамлаштириш соҳасидаги ҳамкорликни жонлантиришни истиқболли вазифалардан бири деб атади.
Қасим-Жомарт Тоқаев МДҲ халқларининг маданий-маънавий алоқаларини мустаҳкамлаш масаласига алоҳида урғу берди.
“Маданий-гуманитар ҳамкорлигимиз йўналишлари ва йўналишларини мунтазам кенгайтириб боришимиз керак. Яқинда Астана шаҳрида бўлиб ўтган Бутунжаҳон кўчманчилар ўйинларига дунёнинг 85 давлатидан 2000 дан ортиқ спортчи ташриф буюрди. Бу дунёда этноспорт ҳаракати ва собиқ кўчманчи халқларнинг маданий меросига катта қизиқиш борлигини кўрсатди”, – деди Қозоғистон Президенти.
Олий таълим муассасалари ва ёшлар ўртасидаги алоқаларни ривожлантириш ҳамкорликдаги ишларнинг муҳим йўналиши ҳисобланади. Давлат раҳбари талабалар алмашинуви ва илмий стажировкаларни жонлантириш мақсадида “Ҳамдўстликнинг академик пойтахти” деб номланган янги дастурни ишга туширишни таклиф қилди.
Қасим-Жомарт Тоқаевнинг фикрича, Евроосиё хавфсизлиги концепциясини биргаликда ишлаб чиқиш алоҳида аҳамиятга эга. Президент бундай тақдирли масалани МДҲ давлатларида муҳокама қилишни ўринли, деб ҳисоблайди.
Қозоғистон Президенти келгуси йили Улуғ Ватан урушидаги Ғалабанинг 80 йиллигини нишонлаш ҳақида нутқ сўзлади.
“Бу Миллатлар Ҳамдўстлигининг барча халқларини бирлаштирган муҳим сана. Эркинлик ва адолат тантанаси рамзи бўлган мазмунли байрам. Ота ва оналаримиз, уруш қатнашчилари, фронт орти меҳнаткашларининг инсоният тарихидаги ўчмас қаҳрамонликларини доимо ёдда тутишимиз керак”, – деди Давлат раҳбари.
Сўз якунида Қасим-Жомарт Тоқаев Тожикистон Республикасининг 2025 йилда МДҲга раислик қилиш ва навбатдаги саммитни Душанбе шаҳрида ўтказиш тўғрисидаги қарорини қўллаб-қувватлашини билдирди.
Учрашувда Россия Президенти Владимир Путин, Озарбайжон Президенти Илҳом Алиев, Арманистон Бош вазири Никол Пашинян, Беларусь Президенти Александр Лукашенко, Қирғизистон Президенти Садир Жапаров, Тожикистон Президенти Эмомали Раҳмон, Туркманистон Президенти Сердар Бердимуҳамедов ва Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёев нутқ сўзладилар.
