Қозоғистон Миллий Банки базавий ставкани 16 фоизга туширди

Қозоғистон Республикаси Миллий Банкининг Пул-кредит сиёсати қўмитаси базавий ставкани +/- 1 ф.п. коридор билан йиллик 16 фоизгача пасайтиришга қарор қилди, дея хабар беради Каzinform ҚР Миллий банки матбуот хизматига таяниб.

Йиллик инфляция ритмик тарзда секинлашмоқда. Марказий банкнинг қисқариш сиёсати ва озиқ-овқат маҳсулотларининг жаҳон нархларининг пасайиши фонида ташқи инфляция босими босқичма-босқич пасайиб бормоқда. Бироқ, эътибор талаб қиладиган баъзи омиллар ва хавфлар мавжуд. Инфляциянинг ички омиллари фискал рағбатлантириш, мустаҳкам ички талаб ва юқори инфляция кутишларини ўз ичига олади. Илгари тенге курси динамикаси билан қопланадиган тартибга солинадиган нархларнинг ошишининг иккиламчи таъсирини амалга ошириш хавфи ортди.

- Жорий қарор ва рисклар мувозанатини ҳисобга олган ҳолда, 2023 йилда базавий ставкани янада пасайтириш имконияти сезиларли даражада чекланган. Йил охиригача пул-кредит сиёсатини юмшатиш йиллик инфляция бир хонали даражагача секинлашган тақдирда кўриб чиқилади.

Йиллик инфляция 2023 йил сентябрида 11,8 фоизга тушиб, 2023 йил учун прогноз диапазонининг пастки чегарасига – 10-12 фоизга етди. Инфляциянинг пасайиши ўртача қаттиқ пул-кредит сиёсати ва ўтган йилги юқори база таъсирининг босқичма-босқич тугаши фонида амалга оширилаётган фискал рағбатлантириш шароитида юз беради. Сентябрь ойидаги кўрсаткич кутилганидан паст бўлди, чунки коммунал хизматлар тарифлари кутилганидан ўртача даражада ошган. Ойлик инфляция 0,6 фоизни ташкил этди, бу ҳали ҳам тарихий ўртача кўрсаткичлардан сезиларли даражада юқори. Инфляция жараёнларининг барқарорлигини тавсифловчи базавий инфляция барқарорлашмоқда, - дейилади Миллий Банк ахборотида.

Банк инфляциянинг секинлашувига қарамай, инфляция кутилмалари бироз тезлашганини қайд этди. Бир йилда кутилаётган инфляция сентябрда 17 фоизни ташкил этди (августда 16,4 фоиз). Шу билан бирга, сентябрь ойида кутилаётган нархлар ўсиши 17,8 фоизгача (августда – 18,4 фоиз) камайди. Умуман олганда, кутилаётган инфляция динамикаси уй-жой-коммунал хизмат кўрсатиш бозорида ислоҳотларнинг амалга оширилиши ва ёқилғи-мойлаш материаллари нархининг ошишини акс эттиради.

- Ташқи инфляция ижобий ривожланмоқда, секинлашишда давом этмоқда, бироқ айрим проинфляция омиллари ва рисклари кучайган. Жаҳон озиқ-овқат бозорларида сут маҳсулотлари, ўсимлик мойлари, гўшт ва ғалла нархларининг арзонлашиши натижасида нархлар пасаймоқда. Шу билан бирга, инфляция жараёнларининг барқарорлиги ривожланган мамлакатларда ставкаларни пасайтириш вақтини ўзгартиради ва марказий банклар томонидан қисқартириш сиёсатининг кучайишига олиб келади. ЕМБ 2023 йил сентябридаги охирги қарорида юқори инфляцияни пасайтириш мақсадида яна фоиз ставкасини оширди.

АҚШ Федерал захира тизими яна фоиз ставкасини оширишга рухсат бермоқда, бу ҳам ОПЕК+ мамлакатлари томонидан ихтиёрий равишда етказиб бериш чекловларининг узайтирилиши натижасида келиб чиққан нефть нархининг ошиши фонида инфляциянинг тезлашиши хавотири билан боғлиқ. Россияда 2023 йил сентябрь ойида инфляциянинг тезлашиши туфайли пул-кредит сиёсатининг қаттиқлашуви давом этди, - дея қўшимча қилинган Миллий банк хабарида.

Иқтисодий ўсиш Миллий Банк прогнозларига мувофиқ ривожланмоқда. 2023 йилнинг январь-август ойларида Қозоғистон ялпи ички маҳсулоти йиллик ҳисобда 4,9 фоизга ўсди. Ишбилармонлик фаоллиги кучли ички талаб, инфратузилма лойиҳалари ва нефть секторидаги тикланиш туфайли кенгаймоқда. Иқтисодиёт ўсишига қурилиш, савдо, саноат, шунингдек, ахборот ва коммуникация тармоқларининг асосий ҳиссаси қўшилишда давом этмоқда.

Проинфляция хавфи бу йил фискал импульснинг ошиши ва инфляция кутилмалари билан боғлиқ. Бундан ташқари, аввалроқ тенге курси динамикаси билан қопланган ёқилғи-мойлаш материаллари ва коммунал хизматлар нархларининг ошиши ҳамда жорий йилда буғдой ҳосили прогнозларининг ёмонлашуви натижасида юзага келиши мумкин бўлган кечиктирилган иккиламчи оқибатларнинг амалга оширилиши ҳам муҳим омил ҳисобланади.

- Ташқи сектор томонидан нархларнинг келажакдаги ўсиши учун хавфларнинг асосий манбаи геосиёсий вазиятнинг ноаниқлиги ҳисобланади. Хатарлар қаторига Россияда инфляциянинг тезлашиши, шунингдек, ғалла битими қайта тикланмаслиги натижасида озиқ-овқат маҳсулотларининг жаҳон нархларининг ошиши мумкин, - дея аниқлик киритди банк.

Инфляциянинг кузатилган ритмик секинлашуви базавий ставкани пасайтириш учун мавжуд майдонни амалга ошириш имконини берди. Шу билан бирга, ташқи секторда ҳам, иқтисодиётда ҳам бир қатор проинфляцион рисклар мавжудлиги сабабли 2023 йилда уни янада қисқартириш имкониятлари сезиларли даражада чекланган. Йил охиригача пул-кредит сиёсатини юмшатиш йиллик инфляция бир хонали даражагача секинлашган тақдирда кўриб чиқилади.

Монетар шароитларнинг ўртача қаттиқлиги инфляцияни 2023 йил охиригача 10-12 фоиз прогноз коридорининг қуйи чегарасига яқинроқ янада пасайтиришга, шунингдек уни ўрта бўйича мақсадли 5 фоиз даражасида барқарорлаштиришга ёрдам беради. Миллий банк мумкин бўлган оғишларга зудлик билан жавоб бериш мақсадида йиллик инфляциянинг мақсадли кўрсаткичга яқинлашиши траекториясини кузатиб боради.

Эслатиб ўтамиз, Қозоғистон Республикаси Миллий Банки Пул-кредит сиёсати қўмитасининг базавий ставка бўйича навбатдаги режалаштирилган қарори 24 ноябрь куни эълон қилинади.