“Қоплонбек”: Қозоғистон ва Ўзбекистон чегара постида вазият қандай
ASTANА. Кazinform – Одатда, Тошкентга бораётган Қозоғистон фуқароларининг аксарияти “Жібек жолы – Ғишткўприк” назорат-ўтказиш пункти орқали ўтади. Вилоят аҳолиси “Черняевка” деб атайдиган мазкур бекат ёпилгач, юклама “Қоплонбек – Навоий” назорат-ўтказиш пунктига ўтказилди. Каzinform мухбири ушбу назорат-ўтказиш пунктидан ўтиб, у ердаги вазиятни ўз кўзи билан кўрди.
Ҳар куни Қозоғистондан Ўзбекистонга 30-40 минг киши ўтади. Икки давлат ўртасидаги келишувга кўра, Қозоғистон фуқаролари у ерда 30 кун визасиз қолишлари мумкин. Кўпчилик дастлаб Тошкентга, сўнгра Хива, Бухоро, Фарғонага йўл олади.
Баъзи одамлар Алматидан Чимкентга учиб, кейин чегарани пиёда кесиб ўтишади — бу тўғридан-тўғри рейсдан анча арзон. Бу йўналиш нархи арзон бўлса-да, чегарада кутилмаган вазиятлар юзага келиши мумкин. Мисол учун, одамлар иссиқда узоқ вақт навбатда туришдан қўрқишади. Чунки чегарани пиёда кесиб ўтганлар учишни танлаганларга қараганда кўпроқ бўлади. Айрим ҳолларда чегарадаги бюрократия ҳам катта тўсиқ бўлади. Натижада узун навбатлар пайдо бўлиши мумкин.
Чегара атмосфераси
Чимкентдан Қоплоннбекгача бўлган йўл тахминан бир ярим соат давом этади. Йўлнинг баъзи қисмлари пуллик ва тезлик чегараси (110 км/соат) мавжуд. Баъзи жойларда эса таъмирлаш ишлари олиб борилмоқда, бу ерда ҳаракат янада секинлашади. "Қоплонбек" назорат-ўтказиш пункти "Жібек жолы"(Ипак йўли) назорат пунктидан 20 км узоқликда жойлашган бўлиб, унга борадиган йўл ўртача 15-20 дақиқага кўпроқ вақт олади.
Чегара яқинидаги ҳаёт бутунлай бошқача, жазирамада ҳам бу ерда ҳаёт қайнаб ётибди. Минимаркетлар, кўча кафелари, ичимликларга тўла бочкалар, узоқдан ўз мижозларига қўнғироқ қилаётган таксичилар...
“Евроосиё-S” МЧЖ ҳудудида (8,6 гектар) автовокзал ва автотураргоҳлар жойлашган. Унда 600 та автомобиль, 50 та автобус, 70 та спринтер ва 400 та фургон учун жой бор. 27 ётоқхона, 70–80 ўринли ошхона, душ хоналари, юзга яқин савдо нуқталари, якка тартибдаги озиқ-овқат дўконлари, пуллик бешта ҳожатхона (100 тенге) мавжуд.
Божхона постидан икки юз метр нарида Сариағаш туман марказий шифохонаси ва хусусий поликлиника жойлашган.
Йўлнинг икки томонида валюта айирбошлаш шохобчалари жойлашган бўлиб, улар 60 дан зиёд.
Қозоғистон банк карталари Ўзбекистонда қабул қилинади, лекин кўпчилик нақд пул олиб юришни афзал кўради.
Чегарани зудлик билан кесиб ўтишни режалаштирмаган одамлар меҳмонхонада қолишлари мумкин. Бу ерда кунига 25 000–37 000 тенгега қулай меҳмонхонада қолиш мумкин. Хизмат сафаридагилар учун барча ҳужжатлар расмийлаштирилади. Қиммат деб билганлар учун 1 километр нарида кунига 20 000 тенге турадиган меҳмонхона ҳам бор.
Энг иқтисодий вариант - бир хонали квартирани ижарага олиш. Бу ҳудудда унинг нархи кунига 10 000-15 000 тенге.
Ўтказиш пункти
Чегарага олиб борадиган фақат битта йўл бор - пиёдалар, автомобиллар ва автобуслар бирга ўтади. Кўп тирбандлик бўлганда бу йўналиш қанчалик хавфсиз, деган савол туғилади. Аммо биз борган куни назорат-ўтказиш пункти атрофидаги ҳудуд одатдагидан анча тинчроқ эди. Чегарани тез-тез ўтиб турувчиларга кўра, байрамлар арафасида ва мигрантлар оқими кўп бўлган пайтларда катта тирбандлик юзага келади.
Чегарадан ўтиш
Чегарачилар одамларнни хушмуомалалик билан кутиб олишади. Пиёдалар тўрли тўсиқ орқали паспорт назорати зонасига ўтади. Ўнг томонда автомобиллар ва автобуслар учун йўлак бор.
Бир неча дақиқадан сўнг паспорт назоратига ўтасиз. Терминаллар алоҳида жойлашган – бир қатор Қозоғистон фуқаролари учун, иккинчи қатор чет элликлар учун. Бу ерда кондиционер, божхоначилар тепасида кичик вентиляторлар ўрнатилган.
Пункт қулай: ҳожатхона ва тиббиёт ходимлари хонаси мавжуд.
Давлат даромадлари қўмитаси маълумотларига кўра, “Қоплонбек” назорат-ўтказиш пунктида паспортни текшириш учун 59 та дарча мавжуд: Қозоғистонга кириш учун 30 та, чиқиш учун 29 та. Биз ўтганимизда Қозоғистон фуқаролари учун 8 та, чет элликлар учун 7 та дарча очиқ эди.
Навбат ҳам кўп эмас — ҳар бир дарчада 4-5 кишидан. Ҳар бир киши учун тахминан бир дақиқа вақт кетди - жараён тез эди.
Ўзбекистон томонида паспорт сканерга киритилгандан сўнг камера шахснинг юзини сканерлайди. Агар маълумотлар мос келса, “Навоий” назорат-ўтказиш пунктининг чиқиш эшиги очилади. Электрон тизим мени таний олмади, шунинг учун мен алоҳида дарчага бордим, у ерда офицер мени суратга кўра аниқлаб, муҳр босди.
Иккала чегарани кесиб ўтиш учун тахминан 25 дақиқа керак бўлди.
Божхонадан кейин
Худди Қозоғистон томонида бўлгани каби, Ўзбекистон томонида ҳам кўча савдоси авжида: тандир нон, сомса, ўйинчоқлар, SIM-карталар сотилади, таксилар ҳам гавжум.
Орқага йўл
Қозоғистонга қайтиш бироз узоқроқ давом этди. Тушдан кейин оқим кучайди. Айниқса, кўп болали оилалар бор эди, уларнинг кўпчилиги саёҳатдан қайтаётган эди. Бироқ, рўйхатга олиш тезда амалга оширилди - хизмат кўрсатиш тартиби бир хил: паспорт, камера, муҳр. Тахминан 30 дақиқада ҳаммаси тугади.
“Қоплонбек-Навоий” назорат-ўтказиш пунктидан ўтиш ҳеч қандай ноқулайлик туғдирмади. Энг муҳими, тўғри вақтни танлаш ва агар навбат бўлса, сабрли бўлишдир.
Эслатиб ўтамиз, йил бошида «Жібек жолы» назорат-ўтказиш пункти таъмирлаш ишлари олиб борилаётгани сабабли ёпилган эди.
Расмий маълумотларга кўра, «Жібек жолы» пункти 2026 йилгача ёпилади.
— Ҳозирда Қозоғистон ва Ўзбекистон чегарасида “Б.Конисбаев”, “Атамекен”, “Қазиғурт”, “Сариағаш станцияси”, “Сирдарё”, “Целинний”, “Тажен” ва “Бейнеу” назорат-ўтказиш пунктлари фаолият кўрсатмоқда. “Б.Конисбаев”, “Қоплонбек”, “Сирдарё”, “Целинний”, “Сариағаш станцияси” ва “Бейнеу” назорат-ўтказиш пунктлари жисмоний шахслар ва сайёҳлар учун мўлжалланган, — дейилади ҚР Молия вазирлигининг Давлат даромадлари қўмитаси хабарида.
Ёзда ўртача кунлик оқим (иккала йўналишда):
- "Қоплонбек" - тахминан 38 000 киши;
- "Б. Қонисбаев" — 3300 га яқин;
- «Сирдарё» — 1300 киши;
- "Целинний" - 1100 киши;
- “Сариағаш станцияси” — 145 киши;
- "Бейнеу" - 1100 киши.
— Чегарани тез кесиб ўтмоқчи бўлганлар учун “Б. Қонисбаев”, “Сирдарё”, “Целинний”, “Сариағаш станцияси”, “Бейнеу” бекатларини танлашни тавсия қиламиз, чунки уларда тирбандлик кам бўлиб, чегарани кесиб ўтиш учун вақт камроқ кетади, – дейилади Давлат даромадлари қўмитаси хабарида.
