Қирғизистонда содир бўлаётган воқеалар

BISHKEK. Kazinform - Қирғизистонда хорижлик талабалар ва маҳаллий аҳоли ўртасидаги можаро натижасида ноаниқ ижтимоий вазият юзага келди. Kazinform агентлиги мухбири шу кунларда қўшни давлатда айнан нималар бўлаётганини айтиб беради.

13 май

Шу куни Бишкекдаги хостеллардан бирида покистонлик ва маҳаллий аҳоли ўртасида муштлашув келиб чиққан. Натижада икки нафар маҳаллий аҳоли хорижликлар томонидан калтакланган ва ушбу факт бўйича жиноят иши қўзғатилган.

17 май

Хостел яқинида юзлаб маҳаллий аҳоли тўпланган, воқеа жойига ички қўшинлар сафарбар этилган.

18 май

Қирғизистон Миллий хавфсизлик давлат қўмитаси раиси Қамчибек Ташиев вазиятга изоҳ берди. Унга кўра, кечаси 18 ёшдан 25 ёшгача бўлган ёшлар йиғилган. Унинг айтишича, бунга Покистон, Бангладеш, Ҳиндистон, Миср ва бошқа давлатлардан келган муҳожирлар сони ортиб бораётганидан хавотир сабаб бўлган. Қ.Ташиев йиғилганларнинг талабларини қўллаб-қувватлаб, республика қонунчилигини бузаётган хорижликларга нисбатан Миллий хавфсизлик давлат қўмитаси томонидан олиб борилаётган ишлар ҳақида гапирди.

“Бизда мигрантлар ўртасидаги ҳуқуқбузарликлар бўйича статистика мавжуд. Буни асосан Покистон ва Бангладеш фуқаролари қилади. Шу тариқа, 1500 дан ортиқ покистонлик ва 1000 дан ортиқ Бангладеш фуқароси мамлакатдан чиқариб юборилди. Биздаги маълумотларга кўра, 5 мингга яқин хорижлик қонунларимизни бузган бўлса, шундан 1360 нафари покистонлик, 1300 нафари бангладешлик, қолганлари эса бошқа давлатлардан”, - деди Қамчибек Ташиев.

У яна бир бор намойишчиларнинг талабларини тўғри деб билишини, лекин жамоат тартибини бузмасликка, ҳамма нарсани қонун доирасида ҳал қилишга чақиришини таъкидлади.

“Биз йиғилганларни кузатдик ва ижтимоий тармоқларда ҳокимиятга қарши бузғунчи ҳаракатларга чақирган провокаторларни аниқладик. Улар ҳибсга олинган. Бундан ташқари, қурол билан келганлар ҳам аниқланган. Улар ҳам ҳибсга олинган”, — дея хулоса қилди у.

Кейинчалик маълум бўлишича, ҳодиса оқибатида 29 киши тиббий ёрдамга мурожаат қилган, шундан 15 нафар жабрланувчи шаҳар тез тиббий ёрдам шифохонаси ва миллий шифохонага етказилган, қолганларига жойида тиббий ёрдам кўрсатилган.

“18 май куни эрталаб шаҳар тез тиббий ёрдам шифохонасида ёпиқ бош мия жароҳати ва мия чайқалиши ташхиси билан икки нафар бемор ётибди. Беморларнинг аҳволи нисбатан қониқарли деб баҳоланмоқда. Бир жабрланувчига тиббий ёрдам кўрсатилгач, амбулатор даволанишга чиқарилган. 12 нафар жабрланувчи турли даражадаги тан жароҳатлари билан миллий шифохонага ётқизилган, 11 нафари амбулатор даволанишга жўнатилган”, - дея хабар беради Қирғизистон Соғлиқни сақлаш вазирлиги.

18 май куни Қирғизистон Республикаси соғлиқни сақлаш вазири Алимқадир Бейшеналиев Миллий госпиталнинг юз-жағ жарроҳлиги бўлимига ташриф буюриб, жағ суяги синиши ташхиси билан жароҳатланган Покистон фуқаросининг соғлиғи билан танишди. Бемор операцияга тайёрланмоқда. Соғлиқни сақлаш вазири миллий шифохона раҳбариятига жабрланувчига барча зарур тиббий ёрдам кўрсатиш бўйича топшириқ берди.
Қирғизистон Вазирлар Маҳкамаси вазиятни “ижтимоий тармоқларда ҳақиқатга тўғри келмайдиган маълумотлар тарқатилиши туфайли этник зўравонлик ва тартибсизликларни қўзғатишга уриниш” деб атади, шунингдек, халқаро матбуотда қотиллик ва хорижлик талабаларга нисбатан зўравонлик содир этилгани ҳақидаги ёлғон хабарларни рад этади” ва воқеа иштирокчиларининг хатти-ҳаракатларини кескин қоралади.
Қайд этилишича, ҳуқуқ-тартибот идоралари томонидан содир этилган ҳуқуқбузарликларнинг барча ҳолатлари бўйича ҳар томонлама суриштирув ишлари олиб борилмоқда. Барча айбдорлар аниқланиб, қонунда белгиланган тартибда жавобгарликка тортилади. Бундан ташқари, маълум қилинишича, сўнгги бир неча ой давомида расмийлар ноқонуний миграцияга чек қўйиш ва номақбул шахсларни чиқариб бўйича қатъий чоралар кўрмоқда.

“Чет эллик талабаларга нисбатан муросасизлик уйғотишга қаратилган ҳар қандай иддаолар қабул қилиниши мумкин эмас ва бу халқимизнинг азалдан машҳур бўлган дўстлик ва меҳмондўстлик руҳига тўғри келмайди. Қирғизистон Республикаси ҳукумати хавфсизликни таъминлаш, тинчлик ва барқарорликни сақлаш учун барча зарур чораларни кўрди. Ҳуқуқ-тартибот кучларимиз жамоат тартибини бузишга қаратилган ҳар қандай уринишларни қатъий бостиради”, - дейилади ҳукумат баёнотида.

Ўз навбатида Покистон Бош вазири Шаҳбоз Шариф воқеа юзасидан хавотир билдирди.

“Қирғизистоннинг Бишкек шаҳридаги покистонлик талабалар билан боғлиқ вазиятдан чуқур хавотирдамиз. Мен Покистон элчисига барча зарур қўллаб-қувватлаш ва ёрдамни кўрсатишни топширдим.Биз элчихона билан алоқадамиз ва доимий равишда вазиятни кузатиб борамиз”, - дейилади Покистон бош вазири баёнотида.

Кейинроқ интернетда Қирғизистондаги университетларда таҳсил олаётган покистонлик талабалар Қозоғистонга кўчиб ўтиши ҳақида фикрлар эълон қилина бошлади. Қозоғистон Республикаси Миллий хавфсизлик қўмитаси матбуот хизмати бундай маълумотлар ҳақиқатга тўғри келмаслигини маълум қилди.

“Қозоғистон-Қирғизистон давлат чегарасидаги назорат-ўтказиш пунктлари одатдагидек ишламоқда, Қозоғистон ва Қирғизистон чегарачилари Бишкекдаги вазият тўғрисида доимий равишда маълумот алмашиб турибди”, - дейилади МХҚ хабарида.

19 май
Қирғизистон ва Покистон ташқи ишлар вазирлари ўртасида телефон орқали мулоқот бўлиб ўтди. Қирғизистон Республикаси Ташқи ишлар вазирлиги хабарига кўра, суҳбат чоғида томонлар анъанавий дўстона характерга эга бўлган ва икки томонлама даражада изчил ривожланиб бораётган турли соҳаларда яқин ҳамкорлик ва Қирғизистон-Покистон муносабатларини мустаҳкамлашга тайёр эканликларини, шунингдек, халқаро ва минтақавий ташкилотлар доирасида, биринчи навбатда, БМТ, ШҲТ, ИҲТ ва бошқалар қайд этдилар.
Қирғизистон Республикаси ташқи сиёсат бошқармаси бошлиғи 18 майда Бишкекда хорижлик талабалар, жумладан, Покистон фуқаролари иштирокида содир бўлган воқеа ҳақида маълумот бериб, жамоат тартиби тўлиқ таъминланаётгани ва вазият Қирғизистон Республикасининг ваколатли органлари назоратида эканлигини таъкидлади.
Шу билан бирга, Қирғизистон томони ушбу воқеа ва Қирғизистондаги вазиятга оид сохта ва ёлғон маълумотлар хорижий оммавий ахборот воситалари, ижтимоий тармоқлар, жумладан, Покистонда ҳам тарқатилаётганидан жиддий хавотир билдирди.
Покистон ТИВ раҳбари вазиятни тўлиқ тушуниб, Қирғизистон Республикасида жамоат тартибини ва покистонлик талабалар хавфсизлигини таъминлаш бўйича Қирғизистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси томонидан кўрилаётган самарали чора-тадбирлар учун миннатдорлик билдирди, ҳамда ушбу масала бўйича фаол ҳамкорлик қилишга тайёрлигини қайд этди.
Кейинги маълумотлар алмашиш ва Қирғизистон-Покистон муносабатларини ривожлантириш масалаларини муҳокама қилиш мақсадида томонлар 2024 йил 21 май куни Астана шаҳрида (Қозоғистон) ШҲТ Вазирлар кенгаши доирасида икки томонлама учрашув ўтказиш, шунингдек яқин орада Бишкек шаҳрида Қирғизистон Республикаси ва Покистон ўртасида консуллик ва ҳуқуқий масалалар бўйича вазирликлараро маслаҳатлашувлар ўтказилади.
Томонлар бир овоздан Қирғизистон ва Покистон халқлари яқин қардош халқ эканлигини, икки давлат ўртасидаги дўстлик ва ҳамкорликни мустаҳкамлаш йўлида биргаликда ҳаракат қилишини таъкидлади.
Натижада 180 нафар покистонлик талаба Қирғизистондан махсус самолётда олиб чиқиб кетилган.

Қирғизистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси раиси ўринбосари Эдил Байсалов жорий йил 18 майга ўтар кечаси талончилар ва безорилар ҳужумига учраган Қирғизистон Халқаро университети (ҚХУ) тиббиёт факультети ётоқхонасига ташриф буюрди. Унга Покистоннинг Қирғизистон Республикасидаги элчиси Ҳасан Али Зайгам, ҚХУ президенти, Қирғизистон Республикаси Миллий фанлар академияси академиги Асилбек Айдаралиев ҳамроҳлик қилди.

Эдил Байсалов йиғилган хорижлик талабалар ва ўқитувчиларга бир гуруҳ безорилар томонидан содир этилган зўравонлик ва зарар учун ҳамдардлик ва узр сўзлари билан мурожаат қилди.

“Алоҳида шахсларнинг бу жиноий ҳаракатлари меҳмондўстлик маданияти ва анъаналарига ҳеч қандай алоқаси йўқ. Халқимизда азалдан узоқдан келган меҳмонларга алоҳида ҳурмат ва эътибор билан муносабатда бўлган. Биз уларни “мусапир” деб атаймиз. Биламан, урду тилида ҳам худди шундай сўз бор ва бу халқларимизнинг яқинлигидан далолатдир. Мамлакатимизда хорижлик талабаларга катта ҳурмат билан қаралади, улар халқлар ўртасидаги дўстликни мустаҳкамлашда кўприкдир. Сиёсий масалалар ва ижтимоий тармоқларда кўплаб ёлғон хабарлар борлигини тушунамиз. Сизларнинг ота-онангиз ва қариндошларингиз Қирғизистонда хавф остида эмаслигингизни ва сизларнинг фаровонлигингиз учун тўлиқ жавобгарлик расмийлар эканини билишлари керак. Бир кечада юз берган воқеалар халқимизнинг сизларга бўлган муносабатини акс эттирмайди. Ҳуқуқ-тартибот идоралари ҳодисанинг барча ҳолатлари бўйича чуқур текширув ўтказмоқда ва барча айбдорларни албатта жавобгарликка тортади”, - деди Эдил Байсалов.

20 май

Қирғизистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси раҳбари ўринбосари чет эллик талабаларни қизиқтирган саволларга жавоб берди. Шунингдек, у бинолар ва яшаш хоналарини кўздан кечирди.

Муаллиф: Азамат Сиздиқбаев