Қасим-Жомарт Тоқаев ва Садир Жапаров ОАВ вакиллари учун брифинг ўтказди
ASTANA. Kazinform – Икки томонлама музокаралар ва Олий давлатлараро кенгаш мажлиси якунлари бўйича Қозоғистон ва Қирғизистон президентлари оммавий ахборот воситалари учун қўшма баёнот берди.
Қасим-Жомарт Тоқаев Қирғизистон Президентининг ушбу ташрифи икки давлат учун жуда муҳим эканини таъкидлаб, тарихий келишув имзоланганини маълум қилди.
“Бу Қозоғистон ва Қирғизистон ўртасидаги иттифоқчилик муносабатларини мустаҳкамлаш ва кенгайтириш тўғрисидаги битим. Мазкур ҳужжат ўзаро муносабатларни янада ривожлантиришга кенг йўл очади. Бу ҳар икки давлат манфаатларига тўлиқ жавоб беради. Яъни, асрлар давомида шаклланган қардошлик ришталарини сақлаб қолиш имконини беради. Садир Нургожоевич мамлакатларимизнинг анъанавий дўстлик ва қўшничилик муносабатларини мустаҳкамлашга катта ҳисса қўшди. Бунинг учун азиз ҳамкасбимга миннатдорчилик билдираман”, – деди Давлат раҳбари.
Президентнинг сўзларига кўра, томонлар икки томонлама ҳамкорликнинг долзарб масалалари юзасидан атрофлича фикр алмашиб, аниқ ва муҳим келишувларга эришдилар.
“Икки қардош давлат ўртасида ҳал этилмаган муаммолар бўлмаслиги ҳақида умумий фикрга келдик. Шу билан бирга, савдо-иқтисодий алоқаларни мустаҳкамлашга алоҳида эътибор қаратдик. Қозоғистон Қирғизистоннинг асосий савдо ва сармоявий шерикларидан биридир. Ўтган йили ўзаро товар айирбошлаш ҳажми 1,5 миллиард долларга етди. Музокаралар давомида биз бу кўрсаткични 2 миллиард долларга оширишдан манфаатдор эканлигимизни тасдиқладик. Умуман олганда, қисқа вақт ичида ўзаро товар айирбошлаш ҳажмини сезиларли даражада ошириш имконияти мавжуд. Саноат маҳсулотлари ва бошқа товарларни экспорт қилишга тайёрмиз. Қозоғистон Қирғизистонга 195 турдаги товар экспорти ҳажмини ошириши мумкин. Унинг умумий қиймати 260 миллион долларни ташкил қилади. Қирғизистондан Қозоғистонга маҳсулот оз эмас”, – деди ҚР Президенти.
Давлат раҳбари мавжуд имкониятлардан максимал даражада фойдаланиш, хусусан, Ҳукуматлараро кенгаш ва Минтақалараро форум фаолиятини жонлантириш, чегарада қурилаётган Савдо-логистика саноат мажмуасини тез ишга тушириш бўйича келишувга эришганини айтди.
Бундан ташқари, музокараларда агросаноат соҳасидаги имкониятлар муҳокама қилинди.
“Ўтган йили икки мамлакат ўртасидаги бу борадаги товар айирбошлаш ҳажми 10 фоизга ошиб, 300 миллион долларга етди. Мамлакатларимиз учун ишлаб чиқариш ҳажмини ошириш, қўшма корхоналар очиш, илмий-тадқиқот институтлари ўртасида алоқа ўрнатиш жуда муҳим. Шу муносабат билан ҳар икки давлат Ҳукуматларига Йўл харитасини қабул қилиш вазифаси қўйилди”, – деди Қасим-Жомарт Тоқаев.
Президентнинг сўзларига кўра, қозоғистонлик инвесторлар Қирғизистон иқтисодиётининг муҳим тармоқларини ривожлантиришга ҳисса қўшмоқда. Шу билан бирга, Давлат раҳбари Қозоғистон ишбилармонлари маблағлари ҳисобидан Иссиқкўл вилоятида қуёш энергетикаси станцияси қурилиши режалаштирилгани, Жалолобод вилоятида ферроқотишма заводи қурилиши бўйича музокаралар олиб борилаётганини мисол қилиб келтирди.
“Қўшма корхоналарнинг самарали ишлаши учун қулай шароитлар яратишга келишиб олдик. Шу муносабат билан бугун сармояларни ўзаро ҳимоя қилиш тўғрисидаги Битим имзоланди. Бунга ўзингиз гувоҳ бўлдингиз. Шунингдек, биз электрон ҳукумат тизимини жорий этиш ва ривожлантиришга келишиб олдик. Биз иқтисодиётни рақамлаштириш учун ахборот соҳасида тажриба алмашиш ва ҳамкорликни кучайтиришга келишиб олдик. Икки давлат ўртасидаги шаҳарлараро алоқани жонлантириш энг муҳим вазифалардан биридир. Шу муносабат билан чегара орқали товарларни олиб ўтиш имкониятларини ошириш, унинг тартибларини такомиллаштириш юзасидан аниқ чора-тадбирлар амалга оширилмоқда. Масалан, мамлакатимизда «Қарасу», «Бесағаш», «Аухатти», «Сартўбе» «Айша биби», «Сипатай батир», «Кеген» бекатларини модернизация қилиш бошланди. Бу станцияларнинг барчасида рақамли технология жорий этилади. Биз бу кенг кўламли ишларни 2028 йилгача якунлашни режалаштирмоқдамиз”, – деди Қасим-Жомарт Тоқаев.
Давлат раҳбари сув-энергетика соҳасидаги муносабатларни мувофиқлаштиришни муҳим деб билади.
“Кейинги йилларда трансчегаравий сув ресурсларидан самарали ва адолатли фойдаланиш долзарб аҳамият касб этмоқда. Шу муносабат билан биз ҳамжиҳатликда ишлашни давом эттиришга келишиб олдик. Бу йўналишдаги муаммоларни тезроқ ҳал этиш бўйича биргаликда чора-тадбирлар кўриш зарур. Шу боис давлатлараро сув хўжалиги тузилмаларининг иш жадвалини тез орада тасдиқлаб, ўз вақтида амалга оширишга келишиб олдик. Қозоғистон барча мажбуриятларни тўлиқ бажаришга, муҳим лойиҳаларни биргаликда амалга оширишга тайёр”, – деди ҚР Президенти.
Қасим-Жомарт Тоқаев Олий давлатлараро кенгаш мажлисида маданий-гуманитар алоқалар алоҳида таъкидланганини айтиб, шу кунларда Астана шаҳрида бўлиб ўтаётган маданий тадбирлар умумий маънавий қадриятларни янада бойитишига ишонч билдирди.
“Икки қардош давлатни яқинлаштирадиган қадриятлар чуқур илдизларга бориб тақалади. Халқларимиз тарихий, маданий ва маънавий келиб чиқиши муштаракдир. Жамбил билан Тоқтағул, Кенен ва Османқулнинг чинакам дўстлиги қозоқ-қирғиз муносабатларини мустаҳкамлади. Қирғиз чўлида туғилиб, ҳар икки давлатда тенг ҳуқуқли меҳнат қилган фуқаролар жуда кўп. Қозоқ ёзувчилари “Инсониятнинг Айтматови” деб атаган ҳуқуқшунос ёзувчининг асарларини ўқимаганлар кам. Мухтар Ауезов асарларини экранга чиқаришда қирғиз киносининг Толомуш Ўкеев, Болот Шамшиев, Суйменқул Чокморов каби танилган вакиллари салмоқли ҳисса қўшдилар. Абдикерим Сидиқов, Қасим Тинистанов каби қирғиз давлатчилигининг барпо этилишига катта ҳисса қўшган инсонлар Алаш ғоясига содиқ бўлдилар. Дунёда энг йирик достон сифатида тан олинган “Манас” достони бутун туркий халқларнинг қимматли хазинаси ҳисобланади. Манас қардош қирғиз халқининг муборак бирлиги рамзидир. Хабарингиз бор, бундан уч йил аввал Бишкекда Абай ҳайкали, Астанада Манас ва Чингиз Айтматов ҳайкалларини ўрнатиш бўйича келишувга эришган эдик. Шу муносабат билан бугун Астанада машҳур Манас ҳайкали очилади. Муштарак тарихимизга ҳурмат кўрсатаётгани, Қирғизистоннинг маданий меросини кўрсатаётгани учун Садир Нургожоевичга ва бутун қирғиз халқига ўз миннатдорчилигимни билдираман”, – деди Давлат раҳбари.
Садир Жапаров Астанага расмий ташриф билан таклиф қилиб, Қирғизистон делегациясига кўрсатган меҳмондўстлик учун Давлат раҳбарига миннатдорчилик билдирди.
Қирғизистон Президенти бугунги учрашув икки давлат ўртасидаги иттифоқчилик ва стратегик шериклик муносабатларини мутлақо янги босқичга олиб чиқишга, унинг мазмун-моҳиятини бойитишга хизмат қилишига ишонч билдирди.
“Муҳтарам Қасим-Жомарт Кемелули билан сиёсий-иқтисодий, сармоявий, маданий-гуманитар масалаларни кенг муҳокама қилдик. Биз Олий давлатлараро кенгашнинг навбатдаги йиғилишини ўтказиб, ўзаро шериклигимизни мустаҳкамлаш, кун тартибидаги масалаларни ҳал этишга қаратилган қатор келишувларга эришдик. Бугунги музокаралар натижасида ҳар икки давлатнинг олий манфаатларига мос келадиган иттифоқчилик муносабатларини чуқурлаштириш ва кенгайтириш тўғрисида шартнома имзоладик. Иқтисодиёт, савдо, инвестиция ва қишлоқ хўжалиги соҳаларида ҳамкорлигимизни янада ривожлантириш, транспорт-коммуникация, рақамлаштириш, минтақада сув-энергетика ресурсларидан биргаликда самарали фойдаланиш бўйича қўшма лойиҳаларни амалга ошириш масалаларини кўриб чиқдик”, – деди Садир Жапаров.
Қирғизистон раҳбари Астанага расмий ташрифи арафасида бўлиб ўтган Қозоғистон-Қирғизистон бизнес-форуми доирасида, шунингдек, ўтган йили Таразда бўлиб ўтган Қозоғистон ва Қирғизистон ўртасидаги Минтақалараро ҳамкорлик форуми доирасида ишбилармонлик алоқалари мустаҳкамланиб, муҳим сармоявий битимлар имзоланганини айтди.
Шунингдек, у жорий йилда Қирғизистонда навбатдаги Минтақалараро ҳамкорлик форуми ўтказилишини маълум қилди.
