Қасим-Жомарт Тоқаев Евроосиё иқтисодий форумида иштирок этди
MINSK. Kazinform – ҚР Президенти Минскда бўлиб ўтган Евроосиё иқтисодий форумининг ялпи мажлисида нутқ сўзлади. Анъанавий йиғилишнинг бу йилги мавзуси “Евроосиё иқтисодий интеграцияси стратегияси: хулосалар ва истиқболлар”дир.
ҚР Президенти мазкур форум интеграция бирлашмалари фаолиятининг долзарб масалалари юзасидан мазмунли мулоқотлар учун муҳим майдонга айланганини таъкидлади.
"Тараққиётнинг янги босқичига қадам қўйиш арафасида, иттифоқ Евроосиёдаги энг йирик уюшмалардан бири сифатида ўзининг муносиб ўрнини эгаллади. Ташкилотга аъзо давлатларнинг умумий иқтисодий салоҳияти 2,6 триллион долларни ташкил этади. Ўтган йили ўзаро товар айирбошлаш ҳажми 98 миллиард долларга етди. Бу 2015 йилдаги кўрсаткичдан қарийб икки баравар кўпдир. Мамлакатларимиз ялпи ички маҳсулотининг ўсиши эса кетма-кет иккинчи йил ўртача жаҳон кўрсаткичидан ошиб кетди. Бизнинг фикримизча, ЕОИИни янада ривожлантириш тенглик, умумий манфаат ва прагматизм тамойилларига асосланиши ва мамлакатларимизнинг иқтисодий манфаатларини мустаҳкамлашга хизмат қилиши керак. Интеграция кўп ҳолларда кутилган натижани бермайди, бунинг учун ўзаро муросаларни топиб, биргаликда ҳаракат қилиш керак», – деди Давлат раҳбари.
Қасим-Жомарт Тоқаев модераторнинг ЕОИИ мамлакатлари ўртасидаги ўзаро савдо жараёнида рақамли технологияларнинг истиқболлари ҳақидаги саволига ҳам жавоб берди.
«Замонавий муаммолар иқтисодиётни ривожлантиришга янгича ёндашувларга мурожаат қилишни тақозо этмоқда. Бу борада рақамли технологиялар муҳим ўрин тутади. Умуман олганда, рақамлаштириш ва сунъий интеллект давлатимиз сиёсатининг устувор йўналишларидан биридир. Электрон тижорат, рақамли ҳужжат айланиши, автоматлаштирилган бошқарув тизимлари ва логистика ЕОИИ мамлакатлари иқтисодиётининг ажралмас қисмига айланди. Улар харажатларни қисқартирди, товарлар ҳаракатини тезлаштирди ва корхоналарнинг умумий бозорга киришини осонлаштирди. Оммавий рақамлаштириш дунёни тез ва технологик ўзгаришларга ундамоқда. Биз бу даврнинг гувоҳимиз. Бу жараёнда энг диққатга сазовор нарса сунъий интеллектдир. Бу технология нафақат меҳнат унумдорлигини оширади, балки иқтисодиётнинг, ҳатто давлат ва жамиятнинг иш услубини ҳам тубдан ўзгартиради. СИ аллақачон алоқа, транспорт, энергетика, ишлаб чиқариш, соғлиқни сақлаш ва таълим каби соҳаларга кириб борган. Албатта, сунъий интеллектни жорий этишнинг салбий оқибатлари ҳам бор. Масалан, талабалар ChatGPT дан фойдаланадилар. Афтидан, баъзи сиёсатчилар ўз ҳисоботларини ёзиш учун ChatGPT-га мурожаат қилишади. Лекин буларнинг барчаси сунъий интеллект, умуман рақамлаштиришнинг ён таъсири, деб ўйлайман. Прогнозларга кўра, 2030 йилга бориб рақамлаштириш ва сунъий интеллект жаҳон ялпи ички маҳсулотига 15 триллиондан ортиқ даромад келтиради, 300 миллионга яқин иш ўрни ўрнини босади, мутлақо янги касблар пайдо бўлишига хизмат қилади», – деди Давлат раҳбари.
ҚР Президенти таъкидлаганидек, дунёда сунъий интеллект соҳасида рақобат кучаймоқда. Евроосиё иқтисодий иттифоқи глобал жараёндан орқада қолмаслиги керак.
«Энди ривожланаётган рақамли дунё тартибидаги ролимизни кучайтириш учун тўғри вақт. Бу имкониятдан ўз вақтида фойдаланиш муҳим. Албатта, ҳар қандай технологик инқилоб сингари, сунъий интеллект ҳам хавф-хатарлардан холи эмас. Технологиялардан тенгсиз фойдаланиш, анъанавий иш жойларини қисқартириш, рақамли автономияни чеклаш ва глобал рақамли монополияга қарамлик каби хавфлар мавжуд. Яъни, юқори даражада ривожланган мамлакатларнинг кичик гуруҳи бу жараёнда етакчилик қилиши мумкин, қолган дунё эса орқада қолиши мумкин. Менимча, ЕОИИ бу жараёнда биринчи ўринда туриши керак ёки ҳеч бўлмаганда биз ортда қолмаслигимиз керак», – деди Қасим-Жомарт Тоқаев.
Давлат раҳбари Олий Евроосиё иқтисодий кенгашига Қозоғистоннинг келаси йил раислиги доирасидаги йиғилишлардан бирини сунъий интеллектни ривожлантиришга бағишлашни таклиф қилди.
“Биз миллий рақамли инфратузилмани изчил ривожлантирмоқдамиз. Тез орада биз юқори ҳисоблаш қувватига эга суперкомпьютерни ишга туширамиз. Биз унинг ресурсларидан илмий тадқиқотлар, моделлаштириш, йирик маълумотлар базаларини қайта ишлаш ва мураккаб муҳандислик вазифаларини ҳал қилиш учун фойдаланамиз. Қозоғистонда сунъий интеллектни ривожлантириш бўйича кенгаш ташкил этилди. Тармоқли қонун қабул қилиниши режалаштирилмоқда. Бу қадамларнинг барчаси мамлакатимизда сунъий интеллектдан фойдаланишнинг мустаҳкам институционал асосларини яратишга қаратилган”, – деди Президент.
Қасим-Жомарт Тоқаев Қозоғистонда академик экотизимни шакллантириш ва мутахассисларнинг янги авлодини тайёрлаш мақсадида халқаро университетлар ва илмий марказлар билан ҳамкорликка алоҳида эътибор қаратилаётганини таъкидлади. Шу билан бирга, Давлат раҳбари Қозоғистонда Москва муҳандислик-физика институти филиалини очишни қўллаб-қувватлагани учун Россия раҳбариятига миннатдорлик билдирди.
“Бу йил Астанада AlemAI халқаро сунъий интеллект маркази очилади. Бундан ташқари, биз CryptoCity янги турдаги экспериментал зонани яратишни бошладик. У криптовалюта соҳасидаги жаҳон мутахассислари йиғиладиган марказга айланади. Пилот лойиҳада биз рақамли активлардан кенг фойдаланиш билан боғлиқ ҳуқуқий ва технологик ечимларни синовдан ўтказамиз. Умуман олганда, Қозоғистон ҳамкорликка очиқ. Биз ЕОИИга аъзо давлатларни инновацион кластерлар, технопарклар ва стартап-инкубаторларни биргаликда ишга туширишга таклиф қиламиз. У ерда олиб борилаётган илмий изланишлар ва технологиялар кейинчалик муваффақиятли тижорат лойиҳаларига айланиши мумкин”, – деди Давлат раҳбари.
ҚР Президенти таъкидлаганидек, илғор рақамли технологиялар ўзаро савдо-иқтисодий ҳамкорликга янги суръат бағишлаши мумкин.
“Бу борада бизнинг салоҳиятимиз катта. Керакли стратегик ҳужжатлар қабул қилинди, етарли тажрибамиз бор ва умумий вазифани амалга ошириш йўллари маълум. Энг муҳими, биз мувофиқлаштириш ва прагматик ҳаракат қилишимиз керак. Агар давлатларимиз Евроосиё маконида тизимли ва дадил сиёсат олиб борса, ўз кучларини бирлаштирса, сунъий интеллект иқтисодиётимизнинг глобал рақобатбардошлигини барқарор ўстириш манбаига айланиши мумкин. Биз иқтисодий интеграцияни янада ривожлантириш ниятидамиз. Самарали, очиқ ва фаровон Евроосиё иқтисодий иттифоқини яратиш йўлида режали тарзда ҳамкорлик қилишга тайёрмиз”, – деди Давлат раҳбари.
Аввалроқ ҚР Президентининг Минскка ташрифи ҳақида хабар берган эдик.
