Қарағанди вилоятида Талдиқорим сак даврига оид темир ханжар топилди
QARAǴANDY. Kazinform – Шет туманидаги Талди тарихий-археология боғида ёз бошидан буён ишлар қизғин давом этмоқда. Қазиш ишларига қарағандилик олимлар ва Е.А.Бўкетов ҚарУ университетининг 120 дан ортиқ талабалари иштирок этмоқда. Археологларнинг яна бир топилмаси темир ханжар ва маросим идишидир.
Байқасқа қабристонида учта қўрғон ўрганилган. Тарихчилар бу тепаликлар маълум қоидалар асосида қурилганлигини аниқладилар. Бу бир неча минг йиллар давомида тепаликларнинг шаклини сақлаб қолишга имкон берадиган муайян қурилиш усуллари. Бу ерда темир ханжар ҳам топилган.
“Бу жуда қизиқ, чунки темир тупроқда қолса, ёмон сақланади. Бу ерда вазият оптимал бўлиб туюлади. Бу ханжар скиф-сак триадасига мансуб пичоқли қуролдир. Милоддан аввалги III–II асрларга оид ханжар саклар давридан ҳун-сарматлар даврига ўтиш даврига тегишли. Акинакнинг қулай тутқичи бор, тўғри хочли, тепаси қийшиқ ва қон оқиб кетиши учун махсус ўйилган”, – дея тушунтиради “Археологик тадқиқотлар” МЧЖ директори Ерлан Амиров.
Олимлар тепаликларни ўрганиш орқали қадимги дафн маросимларини кузатишлари мумкин. Ерлан Амировнинг сўзларига кўра, топилган ашёларда ижтимоий табақаланиш ҳам намоён бўлади. Кичик, ўрта ва йирик тепаликлар топилган. Уларнинг баландлиги марҳумнинг моддий бойлигини ёки ижтимоий мавқеини ифодалайди, деб тахмин қилинади.
Шунингдек, маросимлар учун зарур бўлган сопол идиш топилди. Бундай хулоса унинг жойлашуви туфайли амалга оширилади. Идиш юзасига жойлаштирилади ва унинг устига тепалик қурилади.
Археологлар, Ақкезен қабристонида ўрганиш ишларини давом эттирадилар. Иншоот асосий тепалик ва шарқ томонда жойлашган иккита тош камарли иккита қўшни тепаликдан иборат. Улар кичик тош уюмлари билан тугайди.
Бу иншоотларни ким, нима учун ва қачон қурганлиги сирини очиш учун бир неча авлод олимлари изланиш олиб боришди. Бу Марказий Қозоғистон ҳудудида яшаган маълум бир халқ деган асосий фикр мавжуд.
«Талдида ҳун-сарматлар даври ёдгорликлари қадимги сак қўрғонларига боғланган деб ҳисоблаймиз. Биз бу гипотезани қазиш жараёнида тизимли равишда тасдиқлаймиз. Иккиламчи қўрғонларда кўмилишлар кам учрайди. Биз бронза қозон ва темир найза учини топдик”, – дейди Ерлан Амиров.
Талди боғида қазиш ишлари давом этади.
